16 Nisan 2017'de kabul edilen yeni anayasa ile birlikte Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ni kabul eden Türkiye, bugün sandıkta ilkleri yaşıyor. Oy kullanmaya giden vatandaşlar Türkiye tarihinde ilk kez hem cumhurbaşkanını hem de Meclis'e girecek milletvekillerini seçecek.
Seçimde, yurt içinde toplam 56 milyon 322 bin 632 seçmen, 180 bin 65 sandıkta oy kullanacak. Yurt dışı seçmen kütüğün kayıtlı seçmenlerin 7 Haziran'da başlayan oy verme işlemi 19 Haziran'da tamamlandı. Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler, bugün saat 17.00'ye kadar gümrük kapılarında oy verebilecek.
Türkiye genelinde seçmenler, saat 08.00-17.00 saatleri arasında sandık başına gidecek. Ancak saat 17.00'ye geldiği halde, sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler, başkan tarafından sayıldıktan sonra sırayla oylarını kullanacak.
Seçmenler, üzerinde Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası bulunan, kimliği tereddütsüz ortaya koyan, resimli, resmi nitelikteki belgelerden biriyle oy kullanılabilecek.
İki pusula oylanacak
Seçmene cumhurbaşkanlığı seçimi ve milletvekili seçimi için iki ayrı pusula verilecek. Cumhurbaşkanlığı seçimi oy pusulasında adayların isimleri ve fotoğrafları yer alacak. Milletvekili seçimi oy pusulasında ise ittifak yapan partiler ve seçime bağımsız giren partilerin amblemleri, isimleri ve milletvekili aday listeleri olacak. Cumhur İttifakı’nda AK Parti ve MHP; Millet İttifakı’nda ise CHP, İYİ Parti ve SP bulunuyor.
Seyyar sandık
24 Haziran'da ilk kez 'seyyar sandık sistemi' uygulanıyor. Buna göre, yatağa bağımlı hastaların seyyar sandıklarda oy kullanabilmeleri için hastalığı ve engeli sebebiyle yatağa bağımlı olduğunu beyan eden seçmenlerin ayağına sandık götürülecek. Böylelikle 17 bin 258 seçmenin 1303 sandıkta oy kullanması bekleniyor.
Yurt dışı oyları
Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı 3 milyon 49 bin 65 seçmenin, 60 ülke ve 123 temsilcilikte 7 Haziran'da başlayan oy verme işlemi, 19 Haziran'da sona erdi. Yurt dışı temsilciliklerde ve gümrük kapılarında toplam 1 milyon 486 bin 532 seçmen oyunu kullandı. Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenlerin gümrük kapılarında oy verme işlemleri, bugün saat 17.00'ye kadar sürecek.
Yurt dışında kullanılan oy pusulaları, uçaklar ve diplomatik kuryelerle Türkiye'ye getirildi. Ankara'daki Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunda saklanan oylar, bugün tüm yurtta oy verme işleminin tamamlanmasının ardından diğer oylarla eş zamanlı açılarak sayılmaya başlanacak.
Cumhurbaşkanı adayları
Cumhurbaşkanı seçiminde 6 aday yarışacak. AK Parti ve MHP'nin kurduğu "Cumhur İttifakı" Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı, CHP Muharrem İnce'yi, HDP ise Selahattin Demirtaş'ı cumhurbaşkanı adayı olarak gösterdi.
Seçmenlerin imzasıyla cumhurbaşkanı adayı olmak üzere başvuran ve gerekli 100 bin imzayı toplayan İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu ve Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek de cumhurbaşkanı olabilmek için yarışacak.
İttifaklar
Vatandaşlar, bu seçimde 550 yerine 600 milletvekili için oy kullanacak. Seçime AK Parti, CHP, HDP, HÜDA PAR, İYİ Parti, MHP, Saadet Partisi ile Vatan Partisi katılacak. BBP'nin adayları AK Parti, DP'nin adayları ise İYİ Parti listelerinden seçime girecek.
Siyasi partilerin ittifak yaparak, seçime katılmasına olanak tanıyan yeni yasa değişikliği sayesinde ittifaklar da kuruldu. AK Parti ve MHP "Cumhur İttifakı", CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi ise "Millet İttifakı" adı altına oy pusulasında yer alacak.
Oy verme yerleri
Kapalı oy verme yerleri, oyların gizliliğini ve seçmenlerin oylarını tam bir serbestlik içinde vermelerini sağlayacak, dışarıdan içerisinin gözetlenmesine imkan bırakmayacak şekilde olacak.
Sandıkların, kapalı oy verme yerinin ve sandık kurulunun yerleştiği yer merkez olmak üzere, 100 metre yarıçaplı alan sandık alanı olacak. Sandık alanına sandık kurulu başkan ve üyeleriyle oy vermek üzere gelen seçmenler, siyasi partilerin adayları ve gözlemcileri, bağımsız adaylar ve gözlemcileri dışında hiç kimse giremeyecek.
Sandık başında görevli partili kurul üyeleri, adaylar ve gözlemciler (müşahitler), rozet, amblem veya partisini belirtir herhangi bir işaret taşımayacak.
Sandık kurulu başkan ve üyeleri, göreve başlamadan önce ilk iş olarak sandık başında bulunanlar önünde ant içecekler ve sandığın boş olduğunu kontrol edecekler.
Sandık alanında düzeni sandık kurulu başkanı sağlayacak. Başkan, düzeni bozmaya yeltenenleri uyaracak, uyarıyı dinlemeyenleri sandık alanı dışına çıkarabilecek.
Sandık alanında alınacak tedbirler, seçmenlerin sandık başı işlemlerini izlemelerini engelleyecek nitelikte olamayacak. Sandık kurulu başkanının çağırdığı zabıta kuvvetleri dışında zabıta amir ve memurları ile resmi üniforma giymiş kimseler ve silah taşıyanlar sandık alanına giremeyecek. Oy verme işlemi sırasında gebeler, hastalar, engelliler ve yaşlılara öncelik tanınacak.
Sandık başında seçmene, vereceği oy hakkında hiç kimse müdahale, telkin ve tavsiyede bulunamayacak. Seçmenler, oylarını kullandıktan sonra sandık başından ayrılacaklar.
Seçim günü yasakları
Seçim yasakları kapsamında bugün saat 06.00'dan 24.00'e kadar alkollü içki satılamayacak, içkili ve umumi yerlerde alkollü içki verilmesi ve içilmesi yasak olacak, eğlence yerleri oy verme süresince kapalı kalacak, eğlence yeri niteliğindeki lokantalarda yalnızca yemek verilebilecek. Çay bahçeleri de kapalı olacak.
Seçim yasaklarına ve kurallara uyulmak şartıyla bugün saat 18.00'den sonra alkolsüz düğün yapılabilecek.
Emniyet ve asayişi korumakla görevli olanlardan başka kimse silah taşıyamayacak. Radyolar ve her türlü yayın organlarınca seçim günü saat 18.00'e kadar seçim ve seçim sonuçlarıyla ilgili haber, tahmin ve yorum yapılamayacak. Radyolarda ve her türlü yayın organlarında 18.00-21.00 saatleri arasında ancak YSK tarafından seçim ile ilgili verilecek haber ve tebliğler yayınlanabilecek.
Seçim günü bütün yayınlar, saat 21.00'den sonra serbest olacak, ancak YSK tarafından gerek görülmesi halinde saat 21.00'den önce de yayınların serbest bırakılmasına karar verilebilecek.