AHMET KEREM YILDIZ/EKONOMİST
Merkez Bankası 23 Eylül 2021’de 16 ay aradan sonra ilk kez faizi indirme kararı aldıktan sonra Türkiye’de %20’ler seviyesinde olan enflasyon 2022 Şubat ayı başında %48 seviyelerine çıktı.
MERKEZ BİR TERCİH YAPMAK ZORUNDAYDI
Kovid-19 aşılarının yaygınlaşması ve salgının biteceğine dair umutlar ile dünyada tüm ekonomiler büyüme kaydederken petrol, doğalgaz, kömür, metal ve tarım ürünleri fiyatları ciddi artış gösterdi. İthal ettiğimiz ve ülkemizde enflasyon oranları üzerinde direkt etkisi olan petrol, kömür ve doğalgazın fiyatı dünya piyasalarında iki katına çıktı. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de emtia ve enerji fiyatlarındaki artış enflasyonun yükselmesine neden oldu. Enflasyonun 2021 yıl sonunda %30’lar seviyesine çıkması kaçınılmaz hale gelmişti.
Merkez Bankası 23 Eylül 2021’de enflasyonla mücadelede bir tercih yapmak zorundaydı ve önünde 2 yolu vardı:
BİRİNCİ YOL
İKİNCİ YOL
İkinci yol: Enflasyon dünyadaki enerji ve emtia piyasalarındaki fiyat artışlarından dolayı zaten yükselecek, boşuna faiz arttırmaya gerek yok. Faizi arttırsak bile enflasyonu düşürmeye yetmeyecek, sadece üretim maliyetlerini arttıracak.
ÖNCELİK CARİ FAZLA VERMEK
Uzun vadede sağlıklı ekonomik yapı oluşturmak için döviz kurunun yıllık enflasyon kadar artacağı bir denge kurmak gerekiyor. Cari fazla vermeden dövizde kur artışını kalıcı olarak engellemek söz konusu olamaz. Kısa vadeli rahatlama sağlayan çözümler uygulansa bile uzun vadede yine karşımıza kur artışı sorun olarak çıkacaktır.
OLUMSUZ SONUÇLARI
Kararın olumsuz sonuçlarına baktığımızda kur beklentilerin çok üstünde artarak dolar/TL kuru 13,50 ve enflasyon oranları %50 seviyelerine çıktı. Enflasyonun çok fazla yükselmesi özellikle ücretli çalışan kesim ve emeklilerde alım gücünü düşürdü bir memnuniyetsizlik oluşturdu. 2022 yılı başında kamu ve özel sektörde yapılan maaş artışları enflasyonun altında kaldı. Çalışan kesime temmuz ayında ilave maaş zammı verilerek bu kayıpların ortadan kaldırılması gerekiyor.
OLUMLU SONUÇLARI
ENFLASYONDAN KALICI OLARAK KURTULURUZ
2022 yılında ihracat ve turizm gelirlerinin artışı ile ekonomide cari fazla verilecek; kur korumalı mevduat gibi ürünler ile dövize olan talebin azalması ile kurda denge sağlanacaktır. 2022 yılı boyunca yüksek seviyelerde kalacak enflasyon 2023 Mart-Nisan ayları ile birlikte tek hanelere düşürülecek ve 2024 yılından itibaren enflasyon sorunundan kalıcı olarak kurtulmamız mümkün olacaktır.