İsviçre’nin Luzern şehrinde bulunan St. Peter Kilisesi’nde din adamlarının ve araştırmacıların organize ettiği ‘enteresan’ bir deney gerçekleştirildi.
Kilisede bulunan günah çıkarma kabinine rahip yerine, yapay zeka destekli sözde Hz. İsa Peygamberin hologramı yerleştirildi. Bu hologram, günah çıkarmak için kabine girenleri dinliyor ve cevap veriyor.
Deneyin adı: "Makinedeki Tanrı"
“Deus in Machina” yani “Makinedeki Tanrı” isminin verildiği deneyde, 2 ay boyunca yapay zeka ile konuşturulan sözde Hz. İsa; ziyaretçilerin inanç, ahlak ve dünyadaki sıkıntılarına ilişkin yönelttikleri sorulara İncil’e dayanarak yanıt verdi.
Ziyaretçilerin bazılarının birkaç kez dahil olduğu bu uygulama, yaklaşık bin defa kullanıldı.
Hologram teknolojisi ile desteklenen deneyde Hristiyanlara sözde Hz. İse ile yüz yüze konuşuyor hissi yaşatıldı.
100'den fazla dili konuşabiliyor
Deneyin başarılı olduğunu söyleyen araştırmacılar, ziyaretçilerin günah çıkarma kabininden duygulanarak ya da derin düşüncelere dalmış bir şekilde çıktığını belirtti.
100'den fazla dili akıcı bir şekilde konuşabilen yapay zekâ, çok sayıda ülkeden ziyaretçi almaya başladı.
Kabine girenler ne anlattı?
Günah çıkarma ritüeline giren ziyaretçilerin yapay zekayla ne konuştuğu ise çok merak edildi. Kabinde; yaratıcının varlığı, Katolik Kiliseleri'ndeki cinsel istismar vakaları, dünyadaki savaş ve ızdırap, yalnızlık hissi, ahiret, gerçek aşk ve kilisenin LGBT’ye bakış açısı gibi çeşitli konular gündeme getirildi.
Deneye farklı dinlerden de katılanlar oldu
Luzern Katolik cemaati tarafından yayınlanan bildiriye göre; günah çıkarma kabinine giren ve geneli 40 ile 70 yaş arasında olan ziyaretçilerin çoğu kendilerini Hristiyan olarak tanımlasa da Müslümanlar, Budistler, Taoistler, ateistler ve agnostikler de deneye katıldı.
Deneyin teknik lideri Philipp Haslbauer ve çalışmanın öncüsü ilahiyatçı Marco Schmid, Associated Press News’e (AP) konuştu.
Proje OpenAI'ın desteğiyle gerçekleşti
Luzern Üniversitesi’nde Bilgisayar Bilimi ve Bilişim Teknolojileri Okulu’nda bilişim uzmanı olan Philipp Haslbauer, Hz. İsa hologramının OpenAI firması tarafından geliştirilen GPT-4o olduğunu söyledi.
Haslbauer, OpenAI’ın açık kaynaklı versiyonunu kullandıklarını belirtti.
Uzun saçlı görüntüsüyle tasarlanan sözde Hz. İsa’yı andıran Philipp Haslbauer, internetteki yorumlarda bahse konu benzerliğe dair de çok sayıda eleştiri aldığını aktardı.
"Ziyaretçiler dalga geçmek için gelmediler"
Deneye öncülük eden ilahiyatçı Marco Schmid, ziyaretçilerin ‘dalga geçmek’ için orada olmadıklarını söyleyerek, “Gerçekten ilginç olan insanların onunla ciddi bir şekilde konuştuklarını görmekti” dedi.
Marco Schmid, ziyaretçilerin çalışmayı ciddiye alarak gerçekleştirdiğini söylese de yaşadıkları deneyimin bir bilgisayar sohbeti olduğundan da şüphe duymadıklarını ekledi.
Schmid; deneyin ‘sanatsal’ bir çalışma olduğunu vurguladığı konuşmasında, amaçlarının kilise kaynaklarından tasarruf etmek olmadığını belirterek, “İnsanların dijital ve ulvi arasındaki kesişme hakkında düşünmelerini sağlamak istedik” ifadelerini kullandı.
Tehlike çanları çaldı: “Herkes buna sahip olmak istiyor”
Schmid, “Herkes ilgileniyor ve bu 'yapay zeka destekli İsa'ya sahip olmak istiyor. Dolayısıyla şimdi nasıl devam etmek istediğimizi düşünmek için biraz zamanımız var. Onu nasıl yeniden canlandırabileceğimizi tartışıyoruz” dedi.
Dikkat: “Daha derin ve 'gerçek' olandan uzaklaştırabilir”
Yapay zekaya dair deneyimli isimlerden Amerikalı Kenneth Cukier bunun çocukça hissettirdiğini belirterek, “İnsanların kendileriyle ve dünyayla daha derin bağlar kurmasına yardımcı oluyorsa, bu proje iyi bir şey olmalı. Cukier, daha iyi bireylere ve daha iyi bir dünyaya yol açabilir” dedi.
Cukier, çalışmanın risklerini de anlatarak, ‘insanları daha anlamlı, daha derin ve gerçek olandan uzaklaştırma olasılığının olduğunu’ da söyledi.
Eleştiriler de geldi
Kabine giren yerel bir gazeteci sözde Hz. İsa hologramının yanıtlarını yüzeysel ve klişe buldu. Çalışmanın öncüsü Schmid, yapay zekanın bazen çok iyi, bazen yüzeysel yanıtlar verdiğini kabul etti.
Katolikler karşı çıktı Protestanlar eleştirdi
Kilise cemaatinden deneyi desteklemeyenler de oldu. Katolikler arasından bir grup günah çıkarma kabininin kullanılmasına tepki gösterirken, Protestanların bazıları ise dini görsellerin bu vb. biçimlerde kullanılmasını eleştirdi.