Asperger sendromu, otizm spektrum bozukluğu (OSB) olarak sınıflandırılan nörogelişimsel bir durumdur. Asperger sendromu, sosyal etkileşim ve iletişim becerilerinde zorluklarla birlikte sınırlı ve tekrarlayıcı davranış kalıplarıyla karakterize edilir. Asperger sendromu hakkında merak ettiğiniz her şeye haberimizden ulaşabilirsiniz.
Asperger Sendromu Nedir?
Asperger sendromu, bir çeşit otizm spektrum bozukluğudur. Bu bozukluk, kişinin sosyal ilişkiler, dil ve konuşma becerileri, davranışlar ve ilgi alanlarında belirgin farklılıklar göstermesine yol açar. Asperger sendromu, otizm spektrum bozukluklarının en hafif formlarından biri olarak kabul edilir ve bu nedenle bu kişilerin çoğu normalden farklı olmayan dil ve konuşma becerilerine sahiptir. Ancak, sosyal ilişkilerde zorluklar yaşamaları, beden dilini doğru okuyamamaları ve empati kuramamaları gibi sorunlar olabilir.
Asperger sendromu olan kişiler, genellikle tek yönlü ilgi alanlarına sahiptir ve bu ilgi alanları hakkında çok fazla bilgi toplamaya çalışırlar. Bu bozukluk, doğuştan gelir ve genellikle çocukluk döneminde tanı konur. Asperger Sendromu olan kişiler, özel eğitim ve destekler sayesinde yaşamlarında başarılı olabilirler. Ayrıca entelektüel alanlara duydukları ilgi sayesinde günümüzde alanında çok başarılı asperger sendromu ünlüler de mevcuttur.
Asperger Sendromu Neden Olur?
Asperger sendromunun nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Otizm spektrum bozuklukları, genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu sonucu oluşur. Özellikle, ailelerde bu bozukluk görülme sıklığının yüksek olması, genetik faktörlerin rol oynadığını düşündürmektedir. Ancak, otizm spektrum bozukluklarının kaynağı tam olarak neden olduğu bilinmemektedir.
Çeşitli araştırmalar, annenin hamilelik sırasında bazı ilaçların (örneğin, valproik asit) kullanımı, bebeğin asperger gibi otizm spektrum bozukluğu risklerini artırabileceğini göstermiştir. Bununla birlikte, bu ilaçların hamilelik sırasında kullanımının otizm spektrum bozukluklarının nedeni olduğu konusunda kesin bir kanıt yoktur.
Asperger sendromu belirtileri neler?
Asperger sendromunun belirtileri bireyden bireye farklılık gösterebilir, ancak genellikle şu özellikleri içerir:
Sosyal etkileşim zorlukları: Asperger sendromu olan kişiler, başkalarıyla doğal ve sosyal etkileşimlerde zorluklar yaşarlar. Göz teması kurmakta zorlanabilir, beden dili ve jestleri anlamada güçlük çekebilir ve duygusal ifadeleri doğru yorumlamakta zorlanabilirler.
Sınırlı ilgi alanları: Asperger sendromu olan bireyler, belirli konulara aşırı ilgi gösterebilirler. Örneğin, belirli bir konuda derinlemesine bilgi sahibi olabilirler ve bu konuda uzmanlaşabilirler. Bu ilgi alanları genellikle belirli bir konuyla sınırlı olabilir ve diğer ilgi alanlarını göz ardı edebilir.
Rutin ve tekrarlayıcı davranışlar: Asperger sendromu olan kişiler, günlük yaşamlarında aşırı derecede rutinlere ve tekrarlara bağlı kalabilirler. Planlama ve takvim düzenlemesi gibi yapılandırılmış aktivitelerde rahat hissederler ve değişikliklere karşı direnç gösterebilirler.
Dil ve iletişim becerilerinde farklılıklar: Asperger sendromu olan bireyler, dil ve iletişim becerilerinde bazı özellikler gösterebilirler. Konuşma dili genellikle normal düzeydedir, ancak bazı kişilerde konuşma hızı ve tonlama farklılıkları olabilir. Ayrıca, mecazi dil, ironi veya sözlü olmayan ipuçlarını anlamakta zorluk çekebilirler.
Motor becerilerinde zayıflık: Bazı Asperger sendromu olan kişiler, motor becerilerinde (koordinasyon, el becerileri vb.) bazı zorluklar yaşayabilirler. Bu, spor veya fiziksel aktivitelerde sınırlamalar getirebilir.
Asperger Sendromlu Kişilerin Özellikleri Nelerdir?
Asperger sendromu olan kişilerin sergilediği davranışlar kişiden kişiye değişebilir. En tipik özellik ise sosyal becerilerde olan zorluklar ve bunun hayata yansımasıdır. Ayrıca asperger sendromu takıntı davranışları ile de kendini belli edebilir. Erken yaşlardan itibaren çocuğun gelişimi ile beraber belirtileri bu tipik davranışlar sonucu tespit etmek mümkündür.
Asperger sendromuna sahip olan kişilerin sıklıkla gösterdiği bazı davranışlar şöyledir:
● Sosyal yaşamda yeterli iletişimi sağlayamamak
● Göz teması kuramamak
● Rutinleri değiştirmekten hoşlanmamak
● Espri ima ve mecazi konuşmaları anlamakta zorlanmak
● Konuşma vurgu ve tonlamasında sorun yaşamak
● Takıntılı davranışlara sahip olmak
● Planlama ve organizasyon konularında zayıf kalmak
● Empati kurmakta zorlanmak
● Görsel, işitsel, tat alma ve dokunma duyularında aşırı hassasiyet içermek
● Abartılı mimik ya da mimiksiz konuşma durumları
● Tekrarlayan davranışlar sergilemek
● Yalnız vakit geçirmekten hoşlanmak
Bu davranışlar aktif bir günlük yaşamı etkilememekle birlikte erken tedbir alındığında sosyal yaşama adaptasyon sağlamak kolaylaşabilir.
Asperger Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Asperger sendromu, kişinin başkalarıyla iletişim ve etkileşim kurma becerisini etkileyen bir otizm türüdür. Asperger sendromu için tek bir tedavi yoktur ve tedavi planları genellikle bireyin özel ihtiyaçlarına göre uyarlanır. Bununla birlikte, bazı yaygın tedavi türleri şunları içerir:
Davranışsal Terapi
Bu, Asperger sendromlu bireylerin sosyal becerilerini, iletişim yeteneklerini ve genel uyarlanabilir işlevlerini geliştirmelerine yardımcı olabilir.
Konuşma ve Dil Terapisi
Asperger sendromlu bireylerin konuşmaları başlatma ve sürdürme becerileri de dahil olmak üzere dil becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir.
İlaç Tedavisi
Asperger sendromunu tedavi edebilecek bir ilaç olmamasına rağmen, yaygın anksiyete, DEHB ve depresyon gibi semptomları yönetmek için bazı ilaçlar kullanılabilir.
Ebeveyn Eğitimi ve Desteği
Asperger sendromlu bireylerin ebeveynlerinin, bakıcılarının ve öğretmenlerinin sendrom hakkında eğitim almaları, çocuğu nasıl destekleyeceklerini ve davranışlarını nasıl yöneteceklerini öğrenmeleri önemlidir.
Asperger sendromlu her bireyin kendine özgü güçlü yönleri ve zorlukları olduğunu ve bu nedenle her tedavi planının bireysel ihtiyaçlarına göre uyarlanacağını belirtmek gerekir. Bir doktor, psikolog, konuşma terapisti ve mesleki terapisti içeren multidisipliner bir ekiple çalışmak kapsamlı bir tedavi planı oluşturmaya yardımcı olabilir.