Türkiye, Rusya-Ukrayna savaşında dünyanın çekim merkezi hâline geldi: Dünyanın stratejik dengesi olduğunu dünya aleme gösterdi.
Bugün sizlerle 23 yıl önce yayımlanan bir yazımı paylaşacağım. Yarın Türkiye’nin bölgesel / küresel güç olmasının imkânlarını yazacağım.
ABD Başkanı Bill Clinton, Berlin Duvarı’nın yıkılışının onuncu yılı nedeniyle Washington’daki Georgetown Üniversitesi’nin “Alman ve Avrupa Araştırmaları Merkezi”nde “tarihi” ve “dehşet” bir konuşma yaptı. Olumlu ve olumsuz anlamda “dehşet” bir konuşmaydı bu.
Clinton, dünyaya, “barış”ı, “demokrasi”yi, “özgürlüğü” Amerika hediye etmiştir, diyordu.
“Barış”, “demokrasi”, özgürlük”... “Cilalı imaj devri”nin ayartıcı, bir türlü hayata geçirilemeyen büyülü kavramları.
Clinton’ın konuşmasının önem taşıyan bölümü, Osmanlı ve Türkiye konusunda söyledikleri.
28 Şubat “postmodern darbe”sinin, zaman zaman ayartıcı bir şekilde yalanlanmaya çalışılsa da, “medeniyetler çatışması” çerçevesinde geliştirilen teorilerin veya stratejilerin kaçınılmaz bir uzantısı olduğunu; ABD’nin bu süreçte “örtük” veya postmodern bir şekilde kilit rol oynadığını; ABD’nin, Soğuk Savaş’tan önce ve sonra siyasi, ekonomik ve kültürel bir güç olarak yeniden tarih sahnesine çıkma emareleri gösteren İslâm medeniyetinin gelişini önlemeyi amaçladığını; işte tam bu noktada, kilit rol oynayacağı anlaşılan Türkiye’nin İslâm’la ilişkisinin kontrol altına alınarak minimize edilmesini sağlamaya ve dolayısıyla Türkiye’nin kendi başına hareket etmesini engellemek için Türkiye’yi durdurmaya veya kuşatmaya çalıştığını söyleyip duruyorum.
Amerika, tıpkı Avrupa gibi, Türkiye’nin, Osmanlı’nın mirasına sahip çıkarak, Osmanlı’nın çökertilmesinden sonra oluşan vakum (boşluk) nedeniyle bölgemizde yeniden tarihi rolünü oynamaya başlayabileceğini hiçbir zaman aklının köşesinden çıkarmıyor ve o yüzden Türkiye’yi kendi haline bırakmak istemiyor.
(…) Amerika, dünya üzerinde kurduğu hegemonyayı; ayartıcı, başdöndürücü ve simülatif postmodern kavramlara ve yöntemlere başvurarak, Avrupalılar gibi açık değil, örtük bir şekilde gerçekleştiriyor.
ABD, Avrupalılar’ın Müslümanlar’a duyduğu öfkeyi, kini, düşmanlığı aynı şekilde değil ama daha rafine yöntemlerle sürdürüyor.
Oysa bu yöntem daha tehlikelidir.
Unutmayalım: “Kızıl tehlike”den sonra “fundamentalizm, İslam tehlikesi” projesini Avrupalılar değil ABD geliştirdi ve son on yıldan bu yana ABD’nin en öncelikli sorunu, fundamentalizm tehlikesi olarak lanse edilerek mahkum edilmeye çalışılan İslam’ın yeniden siyasi, ekonomik ve kültürel bir güç olarak tarih sahnesine çıkmasını önlemeye çalışmaktır.
Bugün bütün sosyal bilimcilerin açıkça kabul ettikleri gerçek şu: Doğu kültürleri salt fizikötesi gerçekliği eksene aldıkları için, salt fizik gerçekliği eksene alan ve bu yüzden şiddet yüklü pratikler üreten Batı kültürüne, Batılı kodlara direnme güçlerini yitirdiler ve Batı kültürünün kodları tarafından yutuldular. Batı kültürünün “tüketici”, “düzleştirici”, “yok edici” kodlarına karşı direnebilen tek kültür, fizik ötesi gerçeklikle fizik gerçekliği aynı mezcedebilen kültür olan İslam kültürüdür.
Burada, bölge ülkeleriyle kültürel, tarihî bağları en güçlü ülke olan ama bunu borçlu olduğu Osmanlı’nın mirasçısı olmadığını resmen ilan ve ifşa eden Türkiye’dir. Buna rağmen dünyada, izleri hâlâ süren ve kendisine büyük sempati beslenen başka bir ülke yoktur.
(…)
Türkiye, 21. yüzyılın şekillenmesinde kilit rol oynayacak ama Türkiye’ye oynatılmak istenen rol, uzun vadede Türkiye’nin ve İslam coğrafyasının değil, Amerika’nın çıkarlarının korunmasını, garanti altına alınmasını mümkün kılacak; böylelikle hem Türkiye’nin hem de İslâm dünyasının kuşatılarak, İslâm’ın aktif ve belirleyici bir aktör olarak yeniden tarih sahnesine çıkışının engellenmesini sağlayacak bir roldür.
*
Türkiye, kendisine biçilen rolü mü oynayacak; yoksa yeni bir oyun mu kuracak? Sonraki yazıda bu sorunun izini süreceğim.
BIST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BIST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BIST'e ait olup, tekrar yayınlanamaz. Piyasa verileri iDealdata Finansal Teknolojiler A.Ş. tarafından sağlanmaktadır. BİST hisse verileri 15 dakika gecikmelidir.