Kastamonu Toplum Sağlığı Merkezi BaşkanıDr. M. Enes GÜNEŞsosyal medya hesabından çok önemli bir koordinasyon yol haritası yayınladı. Biraz edite ederek olduğu gibi yayınlıyorum. Kendisine ulaşamadım ama sosyal medya hesabından yayınladığı için sorun olmaz diye düşünüyorum. Kendinden izin alamadan yayınladığım için hem özür diliyor hem de bu kadar güzel bir yol haritası hazırladığı için teşekkür ediyorum.1- Orada 2-3 güne salgın hastalıklar başlayacak muhtemelen, kemirgenler ortalığa çıkacak.Çöplerin
Kastamonu Toplum Sağlığı Merkezi Başkanı
Dr. M. Enes GÜNEŞ
sosyal medya hesabından çok önemli bir koordinasyon yol haritası yayınladı. Biraz edite ederek olduğu gibi yayınlıyorum. Kendisine ulaşamadım ama sosyal medya hesabından yayınladığı için sorun olmaz diye düşünüyorum. Kendinden izin alamadan yayınladığım için hem özür diliyor hem de bu kadar güzel bir yol haritası hazırladığı için teşekkür ediyorum.
1- Orada 2-3 güne salgın hastalıklar başlayacak muhtemelen, kemirgenler ortalığa çıkacak.
Çöplerin sıkıştırılarak, ağzı kapatılarak ve derhal
uzaklaştırılması çok kritik. Açıkta asla gıda artığı bırakmamak orada çok önemli.
2- İlk stoklar eriyince
son kullanma tarihi geçmiş ürünler depolara çekilecek,
buna muhakkak dikkat etmeleri lazım.
3- Çok acı ama
köpekler ölülerin parçalanmış kolunu bacağını yemeye başlayacak.
4-
Motorize ekipler
varsa onlar hasarlı bölgelere çok iyi giriyorlar, onları aktif kullanmak lazım. Çok hızlı malzeme taşıyabiliyorlar.
5-
Drone operatörleri
de çok iş görecektir. Drone ile taşıma yapan sistemler var, bunların bölgeye çekilmesi çok faydalı olacaktır. Aynı şekilde, arazi araçları, safari-club’lar da bölgeye çağrılmalı.
6- Demir kesme makası ve bilumum
tersine inşaat materyali,
tecrübeli inşaat ustası veya inşaat mühendisi marifetiyle çok iyi iş görür. İnşaat ustalarından, inşaat amelelerinden çok yararlanılabilir. İnsan kaynağından ziyade ekipman yetersizliği oluyordur sıkça.
Bölgeye kim geliyorsa ekipmanı ile gelmeli.
7- Yardıma giden herkeste bir
shift (vardiya) problemi
olacaktır. Akdeniz milleti olduğumuz için insanlar beklemeye-dinlenmeye alışkın değiller ne yazık ki.
8- O bölgede çalışan herkesin
tetanoz ve kuduz
aşısı olması lazım çünkü tetanoz ve kuduzun ilacı yok ve kesilerle vücuda girip 3-5 gün sonra acıyla öldürür bu hastalıklar. Eldivensiz iş yapılmamalı orada. Gözlerini iyi koruması lazım herkesin.
9-
Su kaynakları
çok kritik. Özellikle deprem dolayısıyla yeraltındaki çatlaklar suları kirletebilir.
10- Birkaç gün içinde ishaller görülmeye başlanabilir. Çeşme suyu kültürü orada yaygın olabilir, depremden kurtulanlar hasbelkader çeşme suyu içip hasta olabilirler.
Depolar derhal klorlanmalı.
11- Sular paket su dahi olsa açıkta beklerse, iyi şartlarda saklanmazsa ishal yapabiliyor.
Su ve gıdaları yerden yüksekte ve üzeri opak bir örtü ile örtülerek muhafaza etmek gerekiyor.
12- Gıda yardımları iyi saklanmazsa hiç akla gelmeyecek şekilde gıda zehirlenmeleri olabilir. Öte yandan ekmekler poşetli olarak üretilip bölgeye gelmeli ve yıkanamayacak hiçbir gıda afet bölgesine yakın yerlerde stoklanmamalı.
13-
Koordinasyon için yeterince alan açılması gerekir.
Bölgeyi, her 1000 metrekarelik bir alan için 10.000 metrekarelik bir alan kadar genişletmek gerekiyor çünkü hem konaklama, hem tuvalet-duş gibi ihtiyaçlar, hem yeme-içme servisleri, hem çöpler, hem depo alanları, hem koordinasyon merkezleri... için büyük alanlara ihtiyaç duyuluyor.
14- Bu koordinasyonları AFAD yapıyordur ama AFAD’ın tüm kadroları yetişemeyebilir ne yazık ki, olay çok büyük bir olay.
15- Psikologlara büyük iş düşüyor. Sürekli herkesin story atması, video çekmesi oradaki insanları çok kötü etkiliyor.
İnsanlar acılarını rahatça yaşayamıyor. O kalabalık içinde yalnız kalabilecekleri alanlar açmak lazım.
AFAD kontrolü ele aldıkça oradaki dramaqueen’leri uzaklaştırması lazım.
16- Aileler kaybettikleri yakınların acısına düşüyorlar istemsizce, çocuklara
çocuk psikologları
acil destek olmalı yoksa bunun acısını 20 yıl sonra görmeye başlarız.
17-
Çok kritik başka bir şey
söyleyeceğim: Enkaz kaldırılırken elektrik verilecek o bölgeye. Burada elastik çizmeler çok önemli. Yerdeki açık uçlardan, elektriğin olmadığı düşünülen yerlerden
elektrik çarpmasıyla insanlar ölebilir.
Bir anda olupbiter her şey. Çok kötü sonuçları olur. Özellikle ıslak elektrik hatları ölüme davetiye çıkarır. Bu konuda insanlar çok ciddi uyarılmalı. Çok çok hayati bir sorun bu, kalanlar için.
18- Gözlerde siperlikle çalışılması gerekiyor. Gönüllü biri oradan bir yerini sakatlayıp, kör olup dönebilir, hiç şakası yok.
19- Fareler çıkabilir, hiç beklenmedik hastalıklar görülebilir. Özellikle afetin 2. dalgası için
enfeksiyon hastalıkları ve halk sağlığı uzmanlarının sahada olmasına ihtiyaç var.
20- Ara ara belirli bölgelerin
böceklere karşı ilaçlanması
lazım hijyen açısından ama bunu yaparken doğal denge bozulacağı için sürekli birilerinin bu durumlara karşı tetikte olması gerekiyor.
Tarım Müdürlükleri’nin bu konuda yetişmiş elemanları
var.
21- Depremle mücadelede
ortak akıl ihmal edilmemeli
asla.
22- Mesela 2. el kıyafetler başta olmak üzere, uyuz vakaları görülebilir ama insanlara bunu anlatamıyoruz herkes hala kullanmadığı kıyafetleri yollamaya çalışıyor, muhtemelen iyi niyetle. Bu noktada
insanları kırmamak da afet yönetiminin bir parçası.
Bu bile organizasyon gerektiren bir durum.
23-
Toplumsal isyanlar, kırılmalar ve intiharlar
görülebilir. Özellikle cezaevlerine dikkat etmek lazım çünkü insanların yakınları enkaz altında kaldığından insani bir refleks ile onlar için endişelenerek içlerindeki öfke bir anda kitlesel bir şekilde dışa vurabilir.
24- Yardımlarda bir doygunluğa ulaşılabilir. Orada
stok kontrolü yardım hızından yavaş olacaktır.
O yüzden yardım yollarken biraz daha temkinli olmak ve uzun vadeli düşünerek yardımları planlamak daha isabetli olacaktır.
25-
Afet bölgesine en çok nereden yardım geliyorsa şehri diğer tarafa doğru genişletmek
ve tahliyeleri de o taraftan yapmak gerekir. Tahliye tarafındaki geliş ve gidiş yollarının hepsi sadece gidiş olarak düzenlenmeli. Şehre giriş tarafındaki geliş ve gidiş yönleri ise sadece geliş olarak düzenlenmeli.
26- Bölge küçük yönetim gruplarına bölünüp her bir yönetim grubuna inisiyatif verilmeli.
Yönetimsel anlamda tayin edilen her görevliye inisiyatif de verilmeli. Her şey merkezi yürüyemez.
Ama raporlama ağı çok iyi oturtulmalı. Kim, kime, ne zaman, neleri söyleyecek bunların kararı iyi verilmeli. Aradaki boşluklarda icraatsel olarak inisiyatif verilmeli, alınan sorumluluklar için yukarıdan emir gelmesi beklenmemeli ancak yukarıya rapor vermek ihmal edilmemeli.
#Deprem
#Afet sonrası koordinasyon
#Yol Haritası
#Pazarcık
