Anadolu’da çoluk çocuk sahibi olanlara adam ya da kadın, torun sahibi olanlara ihtiyar, elden ayaktan düşenlere yaşlı denirdi.Şimdi bu ayrım yapılmıyor.Yaşlılık yaşla sabitlenmiş.Neredeyse 50 yaşın üstüne çıkan herkese yaşlı deniyor.Oysaihtiyar farklı, yaşlı farklıdır.**8. ve 13. yüzyıllar arasındaki İslam’ın Altın Çağı’nda yaşamış olan ve Avrupa’da ‘Alpharabius’ olarak bilinen ünlü filozof ve bilim adamıFarabi, ihtiyarı, “nefsin arzu ve hayal gücünden doğan iradeden sonraki üçüncü aşama olarak
Anadolu’da çoluk çocuk sahibi olanlara adam ya da kadın, torun sahibi olanlara ihtiyar, elden ayaktan düşenlere yaşlı denirdi.
Şimdi bu ayrım yapılmıyor.
Yaşlılık yaşla sabitlenmiş.
Neredeyse 50 yaşın üstüne çıkan herkese yaşlı deniyor.
Oysa
ihtiyar farklı, yaşlı farklıdır.
**
8. ve 13. yüzyıllar arasındaki İslam’ın Altın Çağı’nda yaşamış olan ve Avrupa’da ‘
Alpharabius
’ olarak bilinen ünlü filozof ve bilim adamı
Farabi
, ihtiyarı, “nefsin arzu ve hayal gücünden doğan iradeden sonraki üçüncü aşama olarak düşünceden doğan ve
mümkün olan şeylere yönelen irade türü”
şeklinde tanıtır.
Büyük Selçuklu Devleti devrinin İslam âlimi, filozofu, mutasavvıfı ve müderrisi
Gazzâlî
de benzeri bir yaklaşımla ve ayrıca kelimenin kök anlamı olan hayr ile ilgi kurarak ihtiyarı
“iradenin aklın hayırlı gördüğünü işleme yönünde harekete geçmesi”
biçiminde tanımlar ve onu iradenin özel bir türü olarak görür.
Kelâm ilminde ihtiyar derken kişinin zihnî ve amelî bütün fiillerini kendi seçimiyle yapma gücü kastedilir.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü ya da kısa adıyla
UNESCO
’nun yaşlı tarifi de şöyledir: Bir insan konfor alanının dışına çıkamıyorsa, yeni şeyler öğrenemiyorsa, şaşırmıyorsa ve çoğu şeyi bildiğini düşünüyorsa, Merak etmiyorsa, keşfetmiyorsa, Geçmişte, anılarında yaşıyor ve sürekli eskiyi tekrar ediyorsa yaşlıdır!
Yani ihtiyar ve yaşlı olmak sadece yaşla alakalı değil, zihniyet meselesi gibi duruyor.
**
O yüzden
yaşlı
yenilenmeye, değişmeye ihtiyaç duymaz,
ihtiyar
tecrübesiyle yeniliği iyi okur.
Yaşlı
bakımevi,
ihtiyar
kütüphanedir.
Yaşlı
hizmet bekler,
ihtiyar
hizmet eder.
Yaşlı
çok konuşur,
ihtiyar
susar.
Yaşlı
geçmişiyle yaşar,
ihtiyar
deneyimleriyle.
Yaşlı
ikinci çocukluktur,
ihtiyar
tecrübedir.
Yaşlı
cahildir,
ihtiyar
âlim.
Yaşlı
zayıftır,
ihtiyar
güçlüdür.
O yüzden her toplumda
yaşlı
çoktur,
ihtiyar
azdır.
**
“Çevrende en çok kimi seviyorsun”
diye soranlara terzimi diye cevap veren ünlü filozof
Sokrates
terzisini neden çok sevdiğini şu cümlelerle açıklıyor; Ben ne zaman
terzime
gitsem eski ölçülerime bakmadan hemen yeni ölçülerimi alıyor. Etrafımdaki birçok insan ise hakkımdaki fikirlerini hiç değiştirme ihtiyacı hissetmiyorlar.”
**
Dünyada Sokrates kadar üne sahip
Mevlana
ne diyordu, “Dün geçti cancağızım, şimdi yeni şeyler söylemek lazım.”
Toprak, su hava yenileniyor. Dünya her yıl mevsimlerle yenilendiğini ilan ediyor. Değişime direnen tek canlı insanoğlu.
**
İngiltere’de yayınlanan bir araştırmada hangi organların ne kadar sürede yenilendiği incelenmiş.
Beyin, gözler ve sinir sisteminin
dışında bütün organların farklı zaman dilimleri içinde kendini yeniledikleri ortaya çıkmış.
Hangi organ ne kadar sürece yenileniyormuş bakalım;
New York Üniversitesi’nden Dr. Piero Anversa kalbin kendini 20 yıl içinde yenilediğini söylüyor.
Yaklaşık 100 bin adet olan
saçlar 3-6 yılda yenileniyormuş.
Midedeki asit karşısında hücrelerin dirençli olmadığını belirten İsveç-Karolinska Enstitüsü’nden
Jonas Frisen,
mide duvarının 3 ila 5 gün arasında yenilendiğini keşfetmiş.
Midede olduğu gibi bağırsaklarda da hücrelerin zor şartlar altında olduğunu söyleyen
İsveçli Dr. Frisen
bu hücrelerin hızla yenilendiklerini ve bu sürenin 2 ila 5 gün arasında değiştiğini ifade ediyor.
İskelet de vücudun sürekli kendini yenileyen bölümlerinden biri. Kemiklerin 10 yılda bir tam anlamıyla kendini yenilediği tahmin ediliyor.
Tat moleküllerini sinirler yoluyla beyne ileten
dilde
bulunan 10 bin tomurcuğun her birinde 50 hücre bulunuyor.
Bu hücreler de her 10 günde bir kendini yeniliyormuş.
İngiltere Karaciğer Vakfı tarafından yapılan açıklamaya göre
karaciğerin
kendini yenileme süresi 6 ay.
Akciğerde
yenilenme havanın temizliğine, sigara içilip içilmemesine göre değişiyor. Yenilenme süresi ise altı ayla bir yıl arasında…
Gözler
, kornea tabakası haricinde kendini yenileme özelliğine sahip değil. Zaman geçip yaş ilerledikçe gözleriniz de sizinle birlikte yaşlanıyor.
Aynı şekilde
beyin hücreleri
de kendini yenileyemiyor ve yaşlanıyor.
**
Bilimin son verilerine göre
vücudumuz her 7 senede bir yenileniyor.
Ancak insanoğlu,
özgür iradesini,
fikirlerini, alışkanlıklarını, zihniyetini değiştirmekte ve yenilemede kullanmıyor.
Bedenimizden bile daha yobaz daha dik kafalıyız.
Umarım 2021 yılı daha önce öğrendiğimiz bütün bilgileri, alışkanlıkları
sorguladığımız ve yenilemeye
çalıştığımız bir yıl olur.
#İhtiyar
