Türkiye’nin 11 ilindeki Şubat depremleriyle gelen ekonomik ve sosyal yıkımın ardından devlet, özel sektör ve sivil toplum örgütlerinin iş birliği ile yeniden inşa çabaları sürerken uluslararası örgütlerden de destek çağrıları devam diyor. “Yıkım eşi benzeri görülmemiş boyutlarda. İşte bu nedenle, küresel donörlerden de eşit derecede eşi benzeri görülmemiş taahhütler bekliyoruz. Yeniden inşa salt tuğla ve harç değildir, yaşamları ve geçim imkanlarını da içerir. İnsanların bir an önce normal yaşama
Türkiye’nin 11 ilindeki Şubat depremleriyle gelen ekonomik ve sosyal yıkımın ardından devlet, özel sektör ve sivil toplum örgütlerinin iş birliği ile yeniden inşa çabaları sürerken uluslararası örgütlerden de destek çağrıları devam diyor.
“Yıkım eşi benzeri görülmemiş boyutlarda. İşte bu nedenle, küresel donörlerden de
eşit derecede eşi benzeri görülmemiş taahhütler
bekliyoruz.
Yeniden inşa salt tuğla ve harç değildir,
yaşamları ve geçim imkanlarını
da içerir. İnsanların bir an önce
normal yaşama dönmeye
ihtiyaçları var.”
UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi
Louisa Vinton
yukarıdaki bu sözlerle üye ülkelere seslendi.
***
Kısa adı UNDP olan Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı.
Hedefi;
Yoksulluğun
ortadan kaldırılması ve eşitsizliklerin ve dışlanmanın azaltılması. Türkiye, önemli bir donör ülke konumunda.
2011
yılında
Türkiye- UNDP Ortaklık Çerçeve Anlaşması
imzalanmış. Çalışanları üye ülkelerdeki gönüllü katılımcılardan oluşuyor. Oyuncu
Mert Fırat UNDP Türkiye iyi niyet elçimiz.
***
20 Mart’ta düzenlenen Bağışçılar Konferansında,
UNDP, BM, AB ve Dünya Bankası
’nın desteğiyle Türk Hükümeti tarafından hazırlanan ve afetin mali etkisini analiz eden “Türkiye Deprem Toparlanma ve Yeniden İmar Değerlendirmesi (
TERRA
)” raporundaki bulgular sunuldu.
Raporda, depremlerin sonucu çıkan hasar ve zarar toplamı
103,6 milyar ABD Doları
olarak tahmin ediliyor. Bu tutar, Türkiye’nin 2023 yılı
milli gelirinin yaklaşık yüzde 9’u.
***
Bağışçılar Konferansında konuşan UNDP Başkanı
Achim Steiner
, “Bu trajik anda
Türkiye ve Suriye halkları
için vereceğiniz destek, karanlığı aydınlığa dönüştürecek olan mum ışıklarının yanmasına yardım edecektir. Bu
mum ışıkları cılız olamaz
; toparlanmaya giden yolu aydınlatmaları şarttır.” dedi.
Yani “Elinizi cebinize atın, veriyormuş gibi yapmayın, adam gibi destek verin diyor.
Anadolu’nun ak saçlı kadın ve erkek ihtiyarları böyle durumlarda, “
Elden olan öğün olmaz o da vaktinde bulunmaz
” derlerdi.
Destek ve yardımların en hakikisi sıcağı sıcağına olanları.
Makbul olan, doğrusu ve yapılması istenen de böyledir.
“
Hayırlı işlerde acele ediniz
” uyarısı boşuna değil.
Araya zaman girdiğinde sıcaklık yerini soğumaya bırakıyor ve yan çizmeler başlıyor.
***
Bölgede
100 milyon metreküp enkaz
oluştu.
Yıkıcı depremlerden bir ay sonra UNDP, toplulukları yeniden inşa etmeye ve hayatı normalleştirmeye yönelik
beş farklı toparlanma girişimi
ile toplam 1,8 milyon ABD Doları tutarında yardım taahhüt etti.
İNGEV
Toplumsal Araştırma Grubu’nun (İNGEV TAM) deprem bölgesindeki girişimcilere yönelik “
rapid assesment
” çalışmasının, 427 iş sahibini kapsayan ve 249’u ile tamamlanabilen ara sonuçları ilgili kuruluşlarla paylaşıldı.
Araştırmaya göre KOBİ’lerin yüzde 44’ünün faaliyetleri durmuş durumda, yüzde 45’inin iş araçlarında ciddi hasar bulunuyor. Sadece yüzde 11’inin deprem sigortası var. İyileştirme çalışmaları için
dış finansman ve yönlendirmeler
çok gerekli.
Bölgedeki iş sahiplerinin
yüzde 20’si
bulundukları ili terk etmiş durumda.
Terk edenlerin birinci olarak geldikleri il (yüzde 27)
İstanbul
. Sonra
Mersin
ve deprem bölgesinde kalmasına rağmen
Gaziantep
geliyor.
Adana ve Gaziantep birçok kuruluşun yardım çalışmaları için kullandıkları “
hub
” haline geliyor. Bu arada
KOBİ’lerin
yüzde 18’i işlerine geri dönmeyi düşünmüyor.
Çalışma tek tek her
KOBİ’nin
acil ihtiyacını belirliyor.
Toplu olarak değerlendirildiğinde
hizmet sektörü
için minimum çalışma ortamının oluşması (ortak alanlar bile olabilir),
imalat sanayi
için üretim araçlarındaki onarım öncelikli. Herkes için bunları sağlayacak nakit yardımlar belirleyici.
İkinci sırada
stokların
yenilenmesi,
hammadde
temini ve
tedarikçi
piyasalarına yeniden erişim başlıkları geliyor.
Bu arada bazı bölgelerde
nitelikli/niteliksiz işgücü
temini de ciddi bir mesele durumunda.
***
Bölgede
geçim kaynaklarının yeniden inşası
çok yoğun, derin çabalarla birlikte güçlü finansal desteklerle mümkün olacak.
Bütün ilgili kuruluşlar, yerel ve uluslararası
STK’ların
gıda ve barınak konusundaki acil müdahalelerin ardından, hayatın yeniden sürdürülebilir bir şekilde inşasına odaklanmaları gerekecek.
11 ilde yaşayanlara destek ne kadar ve nereye kadar sorusunun cevabı açık;
Bölgede hayat normalleşene kadar.
Tuğlaları üst üste koymak tekrar değil tesistir.
#Ekonomi
#KOBİ
#İNGEV
#UNDP
#Yaşar Süngü
