Yeni Şafak·Yaşar Süngü - Küresel krizin tek sebebi sistemin kendisi1870 yılından bugüne kadarküresel ekonomi14 kez büyük, sayılamayacak kadar da orta ve küçük kriz yaşadı.Çin’den dünyaya yayılan Kovid19 adı verilen salgın olmasaydı da dünya yine bir ekonomik krize girecekti.Çünkübugünkü küresel ekonomik sistem insani değil.İnsani olmadığı için de 10 yılda bir ekonomik kriz üretiyor.Bu sistemin artık sürdürülemez hale geldiğini sistemden beslenenler de biliyor. Ama herkes seyretmeyi tercih ediyor.Pekidaha
1870 yılından bugüne kadar
küresel ekonomi
14 kez büyük, sayılamayacak kadar da orta ve küçük kriz yaşadı.
Çin’den dünyaya yayılan Kovid19 adı verilen salgın olmasaydı da dünya yine bir ekonomik krize girecekti.
Çünkü
bugünkü küresel ekonomik sistem insani değil.
İnsani olmadığı için de 10 yılda bir ekonomik kriz üretiyor.
Bu sistemin artık sürdürülemez hale geldiğini sistemden beslenenler de biliyor. Ama herkes seyretmeyi tercih ediyor.
Peki
daha insani bir ekonomik sistem mümkün mü?
Mümkün olduğunu anlatmak için İslam İktisadı Araştırma Merkezi (
İKAM
) tarafından 14-16 Ekim 2022 tarihinde gerçekleştirilen 10. İslam İktisadı Atölyesi’nde mevcut sistemle
alternatif sistemler
masaya yatırıldı.
Türkiye başta olmak üzere, Endonezya, Japonya, Sudan, Bangladeş, Amerika, Tunus, Suudi Arabistan, Ürdün ve Pakistan gibi ülkelerden konuşmacıların katıldığı iki günlük atölyede
krizlerin sebeplerine
ve bu krizler ile mücadele etmenin yolları aranmış.
**
Atölye sonunda görüş birliğine varılan konuların neler olduğuna bakıp özetlediğimizde şöyle bir sonuç çıkıyor;
“Ana akım ekonomi ve özellikle de
mevcut büyüme merkezli ekonomik model
, günümüzde karşılaşılan birçok
krizin bizzat kaynağıdır.
Zira bu tür bir ekonomik model toplumun küçük bir kesimini ekonomik olarak güçlendirirken büyük kitleleri ekonomik bir darboğaza sürüklemektedir.
Bu ise zaman içerisinde önemli sorunlara neden olarak toplumlarda
ekonomik, siyasi ve sosyal krizlerin
ortaya çıkmasına yol açmaktadır.
Bu nedenle dünyada hâkim olan bu ekonomik modelin ciddi bir şekilde sorgulanması gerekmektedir.”
**
“
Finansal krizlerin
ana sebeplerinden birinin
para politikaları
olması hasebiyle İslam ülkelerinin finansal krizden korunmak için sağlam bir para politikasına sahip olmaları zorunludur.
Bu çerçevede merkez bankası
rezervlerinin
yabancı ülkelerin para birimleri üzerinden değil de
emtia
üzerinden yapılmasının hem ülkenin para biriminin güçlenmesine hem de rezerv tutulan malın değerinin artmasına sebep olarak daha güvenilir ve tahmin edilebilir bir sistem yaratacaktır.
Ayrıca, bu durum para birimleri arasındaki fiyat farklarını daha
stabilize
hale getirecektir.”
**
“İslam iktisadının
risk paylaşımını önceleyen
genel prensibinin yatırım projelerinde değerlendirilmesi, aşırı bolluk ve deflasyon durumlarını önleyerek dengeli bir yapının ortaya çıkmasını sağlayacaktır.”
**
“Çevresel faktörler ekonomik krizlerin ana sebepleri arasında yer almaktadır.
Bu bağlamda İslam’ın temel ilkeleri arasında yer alan
çevreye karşı duyarlılık
konusunun İslam ülkelerinde önemli bir ekonomik model olarak uygulanması ve dünyaya sunulması gerekir.”
**
“Yapılan araştırmalar
İslami borsa endekslerinin
kriz dönemlerindeki toparlanma sürecinin çok daha hızlı ve yüksek olduğunu göstermektedir.
İslami borsa endekslerinin daha hızlı ve yüksek iyileşme süreci geçirmelerinin temel sebebi
faiz hassasiyeti
gibi prensiplerin yanı sıra en temelde a
şırı risk ve bilinmezlik
üzerine kurulu işlemlerin yasak olmasından kaynaklanmaktadır.
Bu nedenle İslam ekonomisinin bu temel ilkelerinin hem hassas bir şekilde kullanılması hem de
önemli bir model
olarak dünyaya sunulması gerekir.”
**
“Mevcut ekonomik sistem, doğası gereği
gelir ve servet eşitsizliğini
ortaya çıkarmaktadır.
İslam iktisadı ve finansının ise buna dair güçlü alternatifleri ve çözüm önerileri bulunmaktadır. Bunlardan biri
mikro finans temelli vakıflardır.
Vakıfların iktisadi olarak en belirgin amacı fakirliği azaltarak toplumlardaki genel refah düzeyini arttırmaktır.
İslami finans içinde çözüm olabilecek diğer unsurlardan biri de
fintechlerdir (dijital finans teknolojisi).
Fintekler zekât ve sadaka gibi bağış verme işlemlerinin yanı sıra
mudarebe
(
emek-sermaye ortaklığı)
ve
murabaha
(
vadeli mal satışı
) işlemlerini kolaylaştırarak toplumda adil dağıtım mekanizmasının ortaya çıkmasını sağlayacaktır.”
**
“
Faizsiz
katılım bankalarının
faizli
bankalar ile mukayese edildiğinde krizleri daha kolay atlattıkları görülmektedir.
Bunun sebebi ise katılım bankalarının gerçek varlıklar üzerinden işlem yapmaları ve
borç üretmemeleridir.
Kısaca İslam iktisadının ticari ve sosyal finans kurumlarının herhangi bir krizle başa çıkma gücünün daha iyi ve başarılı olması dolayısıyla bunun
insanlık için
bir
model
haline getirilmesi gerekir.”
#Katılım Bankası
#Faiz
#Mudarebe
#Murabaha
#İKAM
#Finans
#Borsa
