Bir televizyoncu kahvede çay içen Temel’e mikrofonu uzatıp, Türkiye’nin ekonomik durumunun nasıl olduğunu sormuş. “Pizum teraziye benzeyi” demiş Temel. Gazetecinin şaşırdığını görünce de çayından bir yudum alıp başlamış açıklamaya. Ben Fadume’ye delu gibi aşiktum. Babası; “Kizumu bir tek şartla verirum. Nikah günü kizımun ağırlığınca altun vereceksinuz” diye şart koştu. Ben de inat ettum alacağum. Tarlalaru, finduk pahçelerinu ne varsa sattum, altun aldum. Ben altun aldukça Fadume kilo aldu. Nikah
Bir televizyoncu kahvede çay içen Temel’e mikrofonu uzatıp, Türkiye’nin ekonomik durumunun nasıl olduğunu sormuş.
“Pizum teraziye benzeyi” demiş Temel.
Gazetecinin şaşırdığını görünce de çayından bir yudum alıp başlamış açıklamaya.
Ben Fadume’ye delu gibi aşiktum.
Babası; “Kizumu bir tek şartla verirum. Nikah günü kizımun ağırlığınca altun vereceksinuz” diye şart koştu.
Ben de inat ettum alacağum. Tarlalaru, finduk pahçelerinu ne varsa sattum, altun aldum.
Ben altun aldukça Fadume kilo aldu.
Nikah günü çok büyük bir terazinin bir kefesine Fadume zar zor oturdu.
Ben öbür küfesine altun koydukça Fadume delu gibu yemek yemeğe devam edeyi.
Ben altun koydukça Fadume delu gibu tıkınayi.”
Gazeteci merakla sormuş; “Eee, sonra ne oldu?”
“Ne olacak da?” demiş Temel, “Sonunda Terazi kiruldi.
Fadume bir yana yiğuldi, altunlar diğer yana...”
“İyi de bu durumun Türkiye ile ilgisi ne?” diye sormuş gazeteci merakla.
“ İlgisu şu” demiş Temel çayından bir yudum alarak: “
Türkiye’nin bir kefesine enflasyon çöreklenmuş, bizum Fadume gibi şişmanladukça şişmanlayi.
Hükümet de benum gibu diğer kefesindeki maaşları arttırarak dengelemeye çalışayi.
Yani bu enflasyonu zayıflatmazsak Türkiye’nun ekonomisi de bizum terazi gibu mutlaka çökecektur.”
Gazeteci; “Peki, sizce çözüm nedir?” diye sormuş bu kez merakla...
Temel çayından bir yudum daha almış;
“Ben önce inadu sonra
Fadume’yu bırakup Emune’yle evlendum!
” demiş ve sakince eklemiş “Pilmem anlatabildum mi?..
**
Bu işin fıkrası ama işin gerçeği bu kadar komik değil.
Biz de Temel gibi Fadime’yi bırakıp Emine ile evlenmek istiyoruz.
Çünkü Fadime’nin niyeti kötü.
Ondan kurtulmaktan başka şansımız yok, yoksa bizi iflas ettirecek.
Ama Fadime’yi bırakıp Emine ile evlenmek, Temel’in yaptığı gibi kolay değil.
Yıllardır davalıyız, yıllardır boşanamıyoruz enflasyonla.
Enflasyon hem üretici hem tüketici hem de ülkenin başındaki idareciler için bugün de en önemli mesele.
**
2022’de
İngiltere’de
en çok “Tereyağı neden bu kadar pahalı”,
Fransa’da
“Neden hardal kıtlığı var”,
Almanya’da
“Fiyatlar neden artıyor” ifadeleri aranmış.
Tüm dünyada en çok aranan ise
“Param neye yetiyor”
olmuş.
Türkiye’de
ne aranmış merak ediyorsunuzdur.
Bizim insanımız da
Google
hocaya en çok “Kira artış oranı ne kadar” diye sormuş.
2022 yılında Türkiye’de “2’nci el”, “Kullanılmış” ve “Ucuz” kelimelerinin araması da çok fazla yapılmış.
2021 yılında Google’da Türkiye’de en çok EBA giriş, Squid Game, AÖL, Mesut Özil, HES Kodu alma gibi kelimeler aranmış.
Google’da aramalar bir ülkenin önceliklerinin nasıl ve ne yöne doğru değiştiğini gösteren önemli bir ölçü.
Enflasyonun en çok can yaktığı alanlar ülkelere göre değişiyor.
İngiliz için
tereyağı
, Fransız için
hardal
, Alman için ürünlerdeki
fiyat artışı.
Fadume’nin bizde en çok canımızı yaktığı alan
konut kiraları.
İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirlerde başlayan enflasyonun üstünde herkesin kafasına göre artırdığı
konutta kira fiyatları
Anadolu’nun her yerine yayılmış.
Kurban Bayramı ziyaretlerinde de sohbet konularının başında yer aldı.
Fadumeler sadece ev sahiplerinden çıkmıyor.
Enflasyon bahanesi ile kafasına göre fiyat artışı yapan her satıcı, her tüccar, her sanayici, her üretici ayrı bir Fadume’dir.
**
Fadume
yani enflasyon yoksuldan alıp zengine veren acımasız, gaddar, zalim bir eşkıya.
Yoksulu daha yoksul zengini daha zengin hale dönüştürüyor.
Mal ve servet sahipleri
enflasyonla daha da zenginleşirken,
sabit ücretli kesim
yükselen fiyatlar karşısında gelirini artıramadığı için enflasyonun altında eziliyor.
Yüksek enflasyon
orta sınıfı
da aşağı çekerek zengin ve yoksul sınıfların arasındaki uçurumu derinleştirerek ülkenin
sosyal yapısını
da tahrip ediyor.
Sermaye sahipleri de enflasyondan korkar.
Onların
üretime
yatırım yerine
ranta
yatırıma yönelmelerine neden olur.
Yüksek enflasyonun en büyük kalıcı hasarı
değerler
üzerindedir.
Üretim, girişim, paylaşım gibi alanların değeri ve itibarı azalırken, kısa vadeli ve kolay kazanç cazip hale gelir.
Fadume’den
kurtulmak için toplumun bütün kesimlerinin iş birliği yapmaları şarttır.
#Ekonomi
#Enflasyon
#Yaşar Süngü
