Diyanet İşleri Başkanı Erbaş’a Ayasofya için en çok sorulan soruyu sordum

Ayasofya’nın 86 yıl sonra yeniden cami statüsüne kavuşması, toplumun büyük çoğunluğu tarafından heyecan ve coşkuyla karşılandı.

Siyasi alanda da Türkiye şartlarında olabilecek en geniş konsensüsün sağlandığı söylenebilir.

İYİ Parti’den Meral Akşener’in “Açamaz” dediği önceki sözlerini “İlk defa yanıldım” diyerek düzeltip Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı tebrik etmesi, CHP yönetiminin parti içinden ya da müzahir çevrelerden gelen kimi tepkilere rağmen Ayasofya üzerinden “laiklik yaygarası” koparmaması dikkate değer hususlar.

Bu meseleyi kendisi dindar olduğu ya da olmadığı halde ‘dindarların fazladan bir cami elde etme talebi’ olarak gören, “O kadar cami varken Ayasofya için neden bu ısrar” sorusuyla konuya sorgulayıcı ama ikna olmaya açık bir tarzla yaklaşanlar kadar, 86 yıl önce cami iken niçin, hangi amaçla müzeye çevrildiğini bilip pozisyonunu ona göre belirleyen, o nedenle cuma günkü kararı homurdanarak karşılayanlar oldu.

Bunu, İstanbul’un çok kültürlülük iddiasından uzaklaşma hamlesi olarak görenlere ise, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın cuma akşamı yaptığı müthiş konuşma önden verilmiş bir cevap olarak düşünülebilir.

Ayasofya meselesinin özünde bir ‘bağımsızlık’ meselesi olduğu anlaşılsa, bu sorular pek fazla akla gelmeyecek hâlbuki.

Cami iken müze haline dönüştürülmesi, bu büyük mabedin ruhunun teslim alınmasından sonra bedeninin eline tutuşturulması gibi bir metaforla anlatılabilir.

On yıllar boyu “Zincirler kırılacak, Ayasofya açılacak” sloganının ne diye atıldığını zannediyorsunuz?

Ayasofya’da 24 Temmuz’da cuma namazı kılınacak.

Milyonlarca kişi o günü sabırsızlıkla bekliyor.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Danıştay’dan çıkan karar sonrası Ayasofya’nın yönetiminin Diyanet İşleri Başkanlığı’na devrini öngören Cumhurbaşkanlığı Kararı’nı sosyal medyadan duyurmuştu.

Önceki akşam Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş’ı arayıp kamuoyunun merak ettiği bazı soruları kendisine yönelttim.

Bu sorulardan bir tanesi, Ayasofya içindeki mozaik, ikon ve sembollerin durumuyla alakalı.

Erbaş’a “Bunların durumu ne olacak” diye sordum.

Diyanet İşleri Başkanı’nın cevabı şöyle oldu:

“Bu konuya çalıştık. Din İşleri Yüksek Kurulu’nun bir açıklaması olacak. Namaz vakitlerinde teknolojik imkânlarla bir karartma yapacağız. Namazdan sonra da tekrar ziyaretçilere açacağız.”

-Peki, cemaatle namaz saati dışında namaz kılacaklar için bir sorun olmaz mı?

-Yok, hayır bir sıkıntı olmaz. Kıble tarafında bir şey olmadığı için namaza zarar verecek bir özelliği yok zaten. Ancak biz yine de ihtiyaten cemaatle namaz esnasında karartacağız.

Diyanet İşleri Başkanı Erbaş’a kişisel hissiyatını sordum. Ayasofya ile ilgili bu gelişmeyi kendi duygu ikliminde nasıl karşıladığını.

“Mutluluğumuz anlatılamaz, kelimeler kifayetsiz. Gerçekten ifade edemeyeceğimiz kadar mutlu olduk. Çünkü bizim için 86 yıllık bir hasretti, bir özlemdi. Gençliğimiz hep ‘Zincirler kırılacak Ayasofya açılacak’ sloganlarıyla geçti” dedi.

Bir de tabii, yurt içinden, yurtdışından gelen tepkiler, itirazlar.

Ayasofya kararı için Yunanistan’ın Kültür Bakanlığı, “Erdoğan’ın bu kararı Türkiye’yi 600 yıl geri götürdü” diye provokatif bir açıklama yaptı.

Diyanet İşleri Başkanı Erbaş’a Atina’dan ve Avrupa’dan gelen Ayasofya tepkilerini sorunca, Yunanistan’ın camilere neler yaptığını hatırlatan okkalı bir cevap verdi.

Şunları söyledi:

“Selanik’te bir tane cami bırakmadılar. Orası kaç yüzyıllık İslâm beldesi olmasına rağmen doğru dürüst cami yok. Bir tane cami yıkılmamış durumda ama orayı da kapatmışlar.

Dolayısıyla Avrupa’nın, Batı’nın söyleyebileceği hiçbir şey yok. Zaten İslamofobi en çok cami saldırılarıyla devam ediyor Avrupa’da. Türkiye’de ne Hristiyanların mabetlerine ne de Yahudilerin mabetlerine dönük herhangi bir sıkıntı yok.

Hiçbir sıkıntı yaşamadan ibadetlerini yapıyorlar.

Türkiye’de 435 mabet var İslâm mabetlerinin dışında. Kendilerine yetiyor. Türkiye’de ne kadar Hristiyan varsa o Hristiyanların tamamının ibadet edebileceği ibadethaneleri var. Yetmiyor diyen de yok, bizim ibadethaneye ihtiyacımız var diyen bir gayrimüslim de yok.”