Dış ticaret cephesi

Bu hafta TÜİK’in Haziran ayına dair açıkladığı dış ticaret istatistiklerinin hemen ardından Ticaret Bakanlığı Temmuz ayına dair eldeki ilk görünümü sundu. Buna göre 3. çeyreğe girilen ilk ayda ihracat yeniden canlanırken, ithalattaki gerilemenin sürdüğü anlaşılıyor.

Bu bağlamda öncelikle ihracattaki %11,8 oranındaki artışa bakmak gerekirse, takvimin de desteklediği bu olumlu performansın perde arkasını TİM’in detaylı verileriyle incelemek mümkün. Sektörler bazında analiz ettiğimizde, Temmuz ayındaki ihracat büyüme “hızına” en büyük katkıyı çelik sektörünün verdiği dikkat çekiyor. Nitekim söz konusu hızın kabaca üçte birlik bölümü bu ürün grubundan kaynaklanıyor. ABD’nin gümrük vergisi kararlarıyla bu yılın ticari çalkantıları arasında başları çeken çeliğin, endişeleri bertaraf eden bu performansının altını çizmek gerekir. Burada pazar çeşitlemesine bir atıf yapmak önemliyken, ABD’de vergi artışları sonrasında tırmanan çelik fiyatlarının da gelişmelerde rol oynadığını ifade edebiliriz. Bu dönemde %60,5 yıllık artış kaydeden çelik ihracatında, hem Avrupa hem de Amerika pazarlarının etkili olduğunu söylemek mümkün.

Bunun yanı sıra Temmuz ihracat rakamına 1 numaralı, hızına ise 2 numaralı desteği veren otomotiv sektörünün gücü de tartışılmaz… Senenin ilk yarısını paritenin de jestiyle başarılı bir performansta tamamlayan sektörümüz, ikinci yarıya da %13,8’lik bir yıllık artış başarısıyla girmiş oldu. Avrupa pazarındaki Almanya, Fransa ve İngiltere öncülüğündeki talep bu olumlu seyre katkı vermeyi sürdürürken, aynı dönemde kimyevi maddeler de hem değer hem hız anlamında önde gelen sektörlerimiz arasında yer aldı. Kimya sektöründeki söz konusu gelişimin ana pazarları ise, ABD’nin yanı sıra Asya ve MENA bölgesi olarak tanımlanabilir. Bunun yanı sıra, hazır giyim, demir, makine, elektronik gibi ihracat başarısı devam eden sektörlerimizi de, Temmuz sıralamasında önlerde anabiliriz.

Temmuz ihracatına genel anlamda pazarlar bazında bakıldığında ise, bu dönemde ilk 3 sırada Almanya, Birleşik Krallık ve ABD’yi görüyoruz. Hemen ardından da, İtalya, Fransa ve İspanya’dan oluşan bir Avrupa grubu geliyor. Komşu Irak ise, bu listede 7. sırada yer almış bulunuyor.

Dönemin %11,8’lik gelişimine başlıca katkıları ise, çift haneli büyümeler eşliğinde Birleşik Krallık ve ABD pazarlarının verdiği ortaya çıkıyor. Bu iki ülkenin hemen peşinden de Fransa’nın geldiği gözleniyor. İlk 10 pazarımızda ağırlıklı olarak çift basamaklı artışlar kaydedilirken, bu kapsamda aşağı yönlü tek gelişimin Irak’ta gerçekleştiği göze çarpıyor.

Öte yandan ithalat tarafında, Temmuz ayında %6,4’lük bir düşüşle karşılaşıyoruz. Haziran’daki %3,8’lik inişin ardından süren bu aşağı yönlü seyir, ara mal, yatırım ve tüketim malları olmak üzere tüm ana gruplarda hissediliyor. İlk verilere göre bu dönemde enerji kalemi belirgin bir artış kaydederken, otomotiv, elektronik ve makineler dâhil çeşitli gruplarda bir düşüş kaydedilmesi, ithalat talebinde öngördüğümüz frenlemeyi ortaya koyuyor. Bunun neticesinde ise, dış ticaret açığında geçen yılın aynı dönemine göre bir iyileşme yaşıyoruz. Turizmdeki güçlü seyrin de katkısıyla cari açıktaki genişlemeyi sınırlayan bu gelişmeler, ekonomideki dengelenmenin belirgin bir cephesini yansıtıyor.