Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir günlük Soçi ziyaretini takip etme imkanımız oldu. Açıkçası ziyaret öncesi, birçok endişemiz vardı.Zira, Suriye meselesinde “İdlip kilidi” çözüm bekliyordu. PYD/PKK’nın Suriye’nin kuzeyindeki varlığı Türkiye’nin başlıca meselelerindendi. Yine, Türkiye Rusya ilişkileri ekonomiden, dış politikaya hangi aşamada devam edeceği yönünde gri alanlar vardı.Türk-Amerikan ilişkilerindeki gelgitler, Rusya ile olan ilişkilere de yansıyor endişesi hakimdi. Buna benzer birçok kaygı
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir günlük Soçi ziyaretini takip etme imkanımız oldu. Açıkçası ziyaret öncesi, birçok endişemiz vardı.
Zira, Suriye meselesinde “İdlip kilidi” çözüm bekliyordu. PYD/PKK’nın Suriye’nin kuzeyindeki varlığı Türkiye’nin başlıca meselelerindendi. Yine, Türkiye Rusya ilişkileri ekonomiden, dış politikaya hangi aşamada devam edeceği yönünde gri alanlar vardı.
Türk-Amerikan ilişkilerindeki gelgitler, Rusya ile olan ilişkilere de yansıyor endişesi hakimdi. Buna benzer birçok kaygı zihnimizdeyken Soçi’ye gittik.
TARAFLAR DEĞİL LİDERLER İNİSİYATİFİ ÖNE ÇIKTI
Cumhurbaşkanlığı uçağı henüz Esenboğa’dan havalanmadan önce, birkaç önemli isimle bazı konuları konuşma şansımız oldu. Özellikle, Rusya’nın bu ziyaret için “baş başa” vurgusu yapmasını ve hiçbir bakanın Sayın Erdoğan ile birlikte Soçi’ye gitmiyor olmasını merak ediyorduk.
Aldığımız cevaplardan anlıyorum ki, iki lider özellikle
“bölgesel sorunlar”
konusunda daha güçlü bir
inisiyatif
almak için bir araya geleceklerdi.
“Taraflar” değil “liderler” inisiyatifi öne çıkacaktı.
Türk -Amerikan ilişkilerindeki gerginliği Putin’in kullanıp kullanmayacağı merak konusuydu.
Ziyaret bitip de dönüşe geçtiğimizde ise kaygılarımız ve sorularımız birçoğuna cevap bulma şansımız oldu.
SOÇİ DÖNÜŞÜNDE AMERİKA’YA ÇOK NET MESAJLAR
Özellikle iki liderin, ticaretten ikili ilişkilere, savunma sanayiinden enerjiye ve bölgesel konulara kadar verimli bir görüşme yaptığını öğrendik.
Putin’in, Türk-Amerikan ilişkilerinde yaşanan sıkıntıları bir fırsata dönüştürme eğilimi olmadığını müşahede ettik.
Cumhurbaşkanı’mızın, görüşme sonrası elinin güçlendiğini ve bu motivasyon ile Amerika’ya daha net mesajlar verdiğini gözlemledik.
Dönüş yolunda uçakta Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bizlerle yaptığı söyleşiden de anladık ki bundan böyle daha ileri adımlar atılacak.
Sayın Erdoğan’ın sorularımıza verdiği cevapları gazetemiz Yeniş Şafak’ın sayfalarından okuyacaksınız. Ben sizlere izlenimlerimi ve Soçi ziyaretinden sonra, hem Rusya-Türkiye ilişkilerinin geleceği hem de Suriye’de neler olabileceğine dönük tahminlerimi paylaşmak istiyorum.
SURİYE’NİN GELECEĞİ İKİ ÜLKENİN İŞBİRLİĞİNE BAĞLI
Öncelikle belirtmeliyim ki
belki de son 6 ayın en “dinç”, en “dingin” en rahat Erdoğan’ını gördüm.
Rusya lideri Putin’den söz ederken rikkatli, bölgesel sorunlar konuşulurken oldukça serinkanlıydı Sayın Cumhurbaşkanı.
Suriye meselesinin “adil bir şekilde çözülmesi”nden yana olduğumuzu söyledi mesela.
Yine, Türkiye’nin gözetimindeki İdlip çatışmasızlık bölgesindeki bazı “sorunları” görmezden gelmedi, bilakis altını çizdi.
Rusya ile daha önce varılan mutabakatların tamamına Türkiye’nin bağlı olduğunu belirtirken, muhataplarının ödevlerini de hatırlatmadan geçmedi.
AMERİKA SURİYE’DEN ÇEKİLMELİ, PYD/PKK’NIN AKIL HOCASI MCGURK SURİYE’DEN GÖNDERİLMELİ
Amerika’nın Suriye’deki varlığından söz ederken ise çok daha net ve “olmazsa olmaz” denebilecek kesin ifadeler kullandı.
Amerika’nın Suriye’deki adamı
McGurk için “teröristlerle kol kola” ifadesini kullandı. “Bu adam terör örgütlerinin adeta sevk ve idaresini yapıyor” dedi.
“Amerika er ya da Suriye’den çıkmalı. Buraları Suriyelilere bırakmalı” dedi.
Hem New York’ta hem İstanbul’da Biden’e yönelik verdiği mesajların karşılık bulduğunu da sözlerine ekledi.
“Mesaj yerine ulaştı ki Roma’da bir araya geleceğiz”
dedi.
Gözlemlerime göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Amerika ile ilişkilerin normalleşmesi için Biden hükümetinden bazı işaretler bekliyor.
YA PARAMIZI YA UÇAKLARIMIZI VERİN
Mesela, F-35 savaş uçaklarıyla ilgili Türkiye’nin ön ödeme yaptığını hatırlatıp,
“1 milyar 400 milyon dolar ödeme yapmışız. Bu ne olacak? Bunların akıbetini görmemiz lazım. Biz elimizde bol para var da bunları etrafa saçan bir ülke değiliz. Bu paraları da kolay kolay kazanmadık, kazanmıyoruz. Ya uçaklarımızı verecekler ya da parayı verecekler” diyor.
Roma’daki görüşmede bu yönde bir işaret bekliyor. Dahası McGurk’ün bölgeden çekilmesine yönelik bir beklentisinin olduğunu da sezdim.
Şayet Türk-Amerikan ilişkileri yeniden bir ivme kazanacaksa, Amerikan tarafının atabileceği iki adımı da böylece söylemiş oldu Sayın Erdoğan.
ZENGEZUR KORİDORU’NDAN ARABAYLA AZERBAYCAN’A GİTMEK İÇİN GÜN SAYARKEN…
Bizim daha önce bu köşede ilan ettiğimiz bir husus vardı. Karabağ savaşından sonra, yapılacak olan Nahçıvan Zengezur Koridoru’ndan otomobil ile Azerbaycan’a gitme mevzu…
Cumhurbaşkanı’mıza, Azerbaycan-Ermenistan sorunu ve o koridor ile ilgili son durumu da Putin ile görüşüp görüşmediklerini sorduk.
Cumhurbaşkanı,
“Zengezur Koridoru bütün bölge için önemli bir imkan olacak. Burada hayata geçecek kara ve demir yolu hatları tüm bölge ülkeleri için ticari ve ekonomik fırsatlar getirecek. Azerbaycan bu koridor için geniş çaplı çalışmalar yürütüyor. Tabii Ermenistan tarafının da yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekiyor”
dedi.
Türkiye’nin dile getirdiği 6’lı platform konusunda da
Putin’in her an ona hazır olduğunu söyledi. İnşallah koridor açılacağı günü iple çektiğimizi bir kez daha buradan söylemiş olalım.
Soçi ziyareti Türkiye açısından verimli geçmiştir. Yakın gelecekte Türk-Rus ilişkileri her alanda daha çok gelişecektir. Suriye’de yeni gelişmeler yaşanacaktır. Ziyaret, Türkiye-Amerika ilişkilerinin seyrini de etkileyecektir.
#Soçi
#Recep Tayyip Erdoğan
#Roma
#Rusya
#ABD
