Türk askerinin Kabil’de havalimanının güvenliğini sürdürmesi Afgan göçünü engelleyebilir mi?

Bilindiği gibi ABD’nin Afganistan’dan çekileceği tarih ABD Başkanı Biden tarafından 11 Eylül 2021 tarihi olarak açıklanmıştı. Bu nedenle ABD askerlerinin Kabil’den çekilmeden önce Taliban’ın Kabil’i işgal etmesi beklenmiyordu. Bu nedenle mi bilinmez Kabil’de bulunan Amerikan askerleri ve Afganistan genelinde sayıları 300 bini bulan merkezi Afgan ordusunun Taliban’ın Kabili işgaline herhangi bir tepki ve direniş göstermemesi uluslararası gözlemciler tarafından manidar bulunmuştu.

Amerika tarafından eğitilen merkezi Afgan ordusu modern silah ve hava gücü ile desteklenmesine, işgalci Amerika askerleri ile birlikte gözükmesine rağmen ülke genelinde Taliban’a karşı savaşmamıştı. Amerikan askerleriyle emir komuta zinciri içine girmeyi asla istemiyordu. Esasen Taliban’ın daha önce merkezi Afgan ordusu askerlerine gizlice gönderdiği talimatlar uygulanmıştı. “Ordu içine girin. Maaşlarınızı alın. Ancak zamanı gelince Taliban saflarına katılın”. Merkezi Afgan ordusunun önemli bir bölümünün bu talimatlar doğrultusunda hareket ettiği görülüyor.

Buna karşın Taliban’ın Kabil’i ve diğer şehirleri işgalinde ABD’li askerlerin Taliban’la savaşmamaları işgallere tepkisiz kalmaları ise bazı çevrelere göre ABD ile Taliban arasında arka planda bir anlaşma yapıldığı yönündeki iddiaların dillendirilmesine yol açıyordu. Bu senaryolardaki iddialar ne olursa olsun Amerika 20 yıldan bu yana işgal ettiği Afganistan’da yaklaşık 2000 askerini kaybetmiş ancak 60 bin sivil Afganlının ölümüne neden olmuştu. Amerika önce işgal edip terk ettiği bölgelerde arkalarında evsiz barksız kan ve gözyaşlarının sel olduğu milyonlarca acılı insanlar bıraktı, bırakmaya devam ediyor.

Kabil’de NATO Üssü’nde 600 Türk askeri var. Türkiye ile Taliban arasında geçmişten gelen bir diyalog var. Türk askeri Kabil Havalimanı’nı koruduğu süreç içinde bu savaşın bir parçası olmadı. İnsani faaliyetler içinde yer aldı. Taliban homojen bir yapı. Manipülatif bir gelişme olmazsa Taliban Türk askerinin Kabil Havalimanı’nı korumasına karşı çıkmaz. Aslında Taliban’ın bu konuda Türk askerine ihtiyacı var. Çünkü Taliban’ın Kabil Havalimanı’nı işletecek teknik alt yapısı yok. Türkiye ise yıllardır bu teknik alt yapıya sahip olarak Kabil Havalimanı’nı işletiyor. Türkiye’nin Kabil Havalimanı’nda kalması “Afganistan’dan Türkiye’ye yönelik” göçün önlenmesinde Taliban üzerinde bir etki üretebilir. Zira uzmanlar yıl sonuna kadar 2 milyon Afgan’ın sınırlarımıza dayanabileceği endişesini taşıyor. Bu önemli sorunun tek çözümü ‘Güvenlik problemini yerinde çözmek’. Ayrıca Afganistan’da büyük bir Türk nüfusu yaşıyor. Bu nedenle Türkiye askeri, siyasi ve diplomatik olarak Afganistan’dan elini çekmeyecek.

Bu yazıyı kaleme aldığım saatlerde Reuters, “Afganistan’ın başkenti Kabil’in Taliban tarafından ele geçirilmesinin ardından Türkiye’nin Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’nın güvenliğini üstlenmeyle ilgili planını iptal ettiğini, ancak Taliban’ın talep etmesi halinde teknik ve güvenlik desteği sağlamaya hazır olduğunu bildirdi” haberini geçti. Taliban’ın Türkiye’nin bu teklifini kabul edeceğini düşünüyorum.

Afganistan’dan son dönemde Türkiye’ye gelen düzensiz göçmenlerin sınırdan alınıp arabalarla Türkiye sınırına getirildikleri medyaya yansımış gerçeklere işaret ediyor. 560 km uzunluğundaki Türkiye’nin en uzun ikinci sınırının kontrolü coğrafi koşullar nedeniyle oldukça zor. Sınır, beton bir duvarla, gözetleme kuleleriyle, hendek ve İHA’larla güçlendiriliyor. İran’dan gelen göçmenlerin ana giriş kapısı olan Van ilindeki beton duvarın “akıllı kuleleri” olacak. Bölgeye kişilerin yaklaştığını tespit etmek için termik kameralar, radar ve sensörlerle iletişim halinde olan 45 küçük kule söz konusu. Van duvarı, Ağrı ilinin İran ile olan sınırında yapılan 144 kilometrelik sınır duvarına eklenecek. Beton duvarlar henüz bitmiş değil. Bölgedeki fiziki koşullar nedeniyle duvar örülemeyen yerler de var. Düzensiz göçmenler bu hattı kullanmaya devam ediyor. İran düzensiz Afganların göçü için şimdiden şehirlerin dışında kalan iki ana güzergahı belirlemiş durumda.

Başta Van, Hakkari ve Ağrı illerimizde güvenlik güçleri 560 km. sınır hattının korunması için sahadalar. Ancak gizli servislerin müdahale ettiği organize bir olayla karşı karşıyayız. ABD 20 yıl işgal ettiği Afganistan’da kaç bin Afgan’ı CIA ajanı yaptı. SAVAMA ile birlikte bu binlerce CIA ajanını düzensiz göçmenlerin arasında Türkiye’ye sokup sokmadıklarını biliyor muyuz? Tahminim yalnızca sayıyı bilemediğimiz şeklindedir. Ancak büyük şehirlerimizde bazı göçmenlerin askeri kıyafetle dolaşmasından yanlarında kadın çoluk çocuk olmayan göçmen Afganlardan oluşan kalabalıklardan bazı güvenlik uzmanlarımız şüphelenmişti. Afganistan’dan son dönemde Türkiye’ye gelen düzensiz göçmenler ile ilgili kritik uyarıların sırrı neydi? Ancak bu kişilerin Taliban saflarına katılmak istemeyen 16 yaş ve üstündeki Afganlardan ibaret olduğu anlaşıldı. Zira Taliban 16 yaşından büyük erkeklerin Taliban saflarına katılmasını zorunlu kılıyor.