İran Dış İşleri BakanıCevad Zarif’in Fransa’da gerçekleşen G7 Zirvesi’ne davet edilmesinin arkasındaki isim Fransa CumhurbaşkanıEmmanuel Macronidi. Macron, Washington ve Tahran arasındaki çatışmayı yumuşatmak amacıyla Zarif’i “G7”’nin yan toplantılarından birine davet etti. Ancak Macron’un Zarif ile Trump’ı görüştürme girişimleri akamete uğradı.G-7 üyelerinden ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya 2015’de “İran Nükleer Anlaşması”nı imzalayan ülkeler arasında. Obama’nın imzaladığı anlaşmayı Trump bozdu.
İran Dış İşleri Bakanı
Cevad Zarif
’in Fransa’da gerçekleşen G7 Zirvesi’ne davet edilmesinin arkasındaki isim Fransa Cumhurbaşkanı
Emmanuel Macron
idi. Macron, Washington ve Tahran arasındaki çatışmayı yumuşatmak amacıyla Zarif’i “G7”’nin yan toplantılarından birine davet etti. Ancak Macron’un Zarif ile Trump’ı görüştürme girişimleri akamete uğradı.
G-7 üyelerinden ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya 2015’de “
İran Nükleer Anlaşması
”nı imzalayan ülkeler arasında. Obama’nın imzaladığı anlaşmayı Trump bozdu. “
İsrail Lobisi
” ve “
Suudiler
” 2016’daki Başkanlık seçimlerini kazanan Trump’ın anlaşmayı bozması için yoğun çaba harcadılar. Netanyahu ile dostluğuyla da bilinen Amerikalı Siyonist milyarder
Sheldon Adelson,
Trump’ın seçim kampanyasına bu amaçla yüklü bağışlar yapmıştı.
Trump seçim kampanyasında “İran Nükleer Anlaşması”ndan ABD’nin imzasını çekeceğini vaat etmişti. Trump vaadini gecikmeli olarak, Mayıs 2018’de gerçekleştirebildi. Trump,
“Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu
”nun ve “
ABD İstihbarat Topluluğu
”nun aksi yöndeki raporlarına rağmen, İsrail’in İran’ın anlaşmayı ihlal ettiğine ilişkin iddialarını geçerli saydı. O günden bu yana, Washington ve Tahran arasında neler yaşandığını birlikte izliyoruz.
Trump, İran Cumhurbaşkanı
Hasan Ruhani
ile önkoşulsuz görüşebileceğini söylemişti. Macron’un Zarif’i G7’ye davet etmesinin arkasındaki motivasyon buydu. Trump ile Zarif arasında bir görüşme ihtimaliyse
Binyamin Netanyahu
’yu çok ürkütmüş. Netanyahu kanadı görüşmeyi engellemek için Trump ve Macron nezdinde girişimlerde bulunmuş. Netanyahu ayrıca ABD Başkan Yardımcısı
Mike Pence
ve ve Dış İşleri Bakanı
Mike Pompeo
’dan yardım istemiş. Nitekim “Beyaz Saray” kaynaklı açıklamalarda Trump ile Zarif arasında görüşme planlanmadığı belirtilerek İsrail’in korkusu yatıştırıldı. 17 Eylül’de İsrail’de seçimler yapılacak. Bu yüzden Trump-Zarif görüşmesi Netanyahu için bir zayıflık olarak görülecekti.
Trump G7 Zirvesi’nde Mısır Devlet Başkanı
General el-Sisi’
yle yaptığı görüşmedeyse sözde Filistin barış plânının siyasi kısımlarını İsrail’deki seçimlerden önce açıklayabileceklerini söylemişti. Plânın İsrail’in işine gelmeyen kısımlarının açıklanmasının Netanyahu’ya zarar verme ihtimali var. Trump, Netanyahu’ya zararı dokunabilecek bir girişimde bulunabilir mi? Trump ve Netanyahu’nun kaderleri biribirine sıkı sıkıya bağlı. Nitekim Trump’ın Filistin Plânını yürüten isimlerden, Uluslararası Müzakereler Özel Temsilcisi
Jason Greenblatt
bir twett yayımlayarak plânın seçimlerden önce açıklanmayacağına karar verdiklerini duyurdu.
Trump Filistin plânının siyasi kısımlarının geçtiğimiz Nisan ayında gerçekleşen İsrail seçimlerinden önce açıklamayı düşünmüştü. Netanyahu’nun isteği üzerine Trump, plânın seçimlerden sonra açıklanmasına karar vermişti. Seçimlerden birinci parti olarak çıkan Netanyahu, hükümeti kuramayınca 17 Eylül’de bir erken seçim kararı daha alınmıştı.
Trump’ın
General Sisi
ile yaptığı görüşmede sözde barış plânını Eylül’deki seçimlerden önce açıklayabileceğini söylemesi Netanyahu’yu yine tedirgin etti. Nitekim Netanyahu yaptığı bir açıklamayla, Trump’ın Filistin Plânını seçimlerden kısa süre sonra sunacağına inanmak için iyi bir nedeni olduğunu vurguladı. Greenblatt’ın sözkonusu twett’i de Netanyahu’nun bu açıklamasından hemen sonraya denk geldi. Birileri Trump’ın kararını yine değiştirmişlerdi.
İsrail, 17-27 Eylül günleri arasında New York’ta gerçekleşecek BM Genel Kurulu’nda Trump ile İran Cumhurbaşkanı Ruhani arasında bir görüşmenin gerçekleşmesinden endişe ediyor. Ruhani, İran’a yönelik ABD yaptırımlarının kaldırılması halinde Trump ile görüşmeye açık olduğunu duyurmuştu. Şimdi bütün gözler
“BM Zirvesi
”ne çevrilmiş bulunuyor. İsrail, Trump-Ruhani görüşmesini sekteye uğratmanın yollarını arıyor. Soru şu: Trump İsrail’e rağmen Ruhani ile yüz yüze görüşme yapabilecek bir iradeye ve güce sahip mi, değil mi?
#Cevat Zarif
#İsrail
#ABD
#Hasan Ruhani
#Binyamin Netanyahu
#Mike Pompeo
#BM
