1967’den bu yana ABD yönetimleri “Batı Şeria” ve “Golan Tepeleri”ni işgal edilmiş bölge olarak görüyordu. Batı Şeria ve Golan Tepeleri’ndeki Yahudi yerleşimleriyse “gayri meşru” olarak niteleniyordu. 1995’de ABD yönetimi sözkonusu yerleşim birimlerinde üretilen malların “Batı Şeria’da üretilmiştir” şeklinde etiketlenmesi şart koşan yönergeler yayımlamıştı. Bu kuralın zayıflatılması yönündeki girişimler üzerine ABD Başkanı Barrack Obama 2016’da yönergeleri yeniden yayımlamıştı. Obama yönetimi Batı
1967’den bu yana ABD yönetimleri “Batı Şeria” ve “Golan Tepeleri”ni işgal edilmiş bölge olarak görüyordu. Batı Şeria ve Golan Tepeleri’ndeki Yahudi yerleşimleriyse “gayri meşru” olarak niteleniyordu. 1995’de ABD yönetimi sözkonusu yerleşim birimlerinde üretilen malların “Batı Şeria’da üretilmiştir” şeklinde etiketlenmesi şart koşan yönergeler yayımlamıştı. Bu kuralın zayıflatılması yönündeki girişimler üzerine ABD Başkanı Barrack Obama 2016’da yönergeleri yeniden yayımlamıştı. Obama yönetimi Batı Şeria’da üretilen malların İsrail menşeli olarak etiketlenmesi durumunda para cezasının devreye gireceği uyarısı da yapmıştı. İsrail, Trump yönetiminin bu yönergeleri de kaldırmasını bekliyordu.
Geçen yıl Trump, Golan Tepeleri’nde İsrail egemenliğini tanıyan bir Başkanlık kararı imzaladı. Batı Şeria’yı “işgal altındaki yerleşim birimleri” olarak niteleyen ibareler de Dış İşleri Bakanlığı belgelerinden çıkartıldı. BM tarafından Filistinli mülteciler için ayrılan fondaki ABD payını iptal eden Trump, “BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nden (UNESCO)” çekildi. Bunlarla yetinmeyen Trump yine İsrail gerekçesiyle ABD’yi “BM İnsan Hakları Konseyi”nden de çekti.
Kasım seçimlerini Demokrat Parti adayı Joe Biden’ın kazanması Trump’ı durdurmadı. En son ABD Dış İşleri Bakanı Mike Pompeo 19 Kasım’da işgal altındaki Batı Şeria’daki yasa dışı bir yerleşim birimini ziyaret etti. Bir ABD Dış İşleri Bakanı ilk kez böyle bir ziyaret gerçekleştiriyor. Ziyaretten önce ABD Kongresi’ndeki İsrail yanlısı Cumhuriyetçi senatörler Tom Cotton, Ted Cruz, Marco Rubio ve Kelly Loeffler, Pompeo’ya bir mektup gönderdiler. Mektupta yasa dışı yerleşimlerde üretilen malların “İsrail Malı” olarak etiketlenmesine izin verilmesi isteniyordu.
Clinton döneminde çıkarılan yönergelerin iptal edilmesini isteyen senatörler Ocak ayında işbaşı yapması beklenen “Biden Yönetimi”nin İsrail ile Batı Şeria’daki Yahudi yerleşimleri arasında ayrım yapma politikasına geri döneceği uyarısı yaptılar. Senatörler, Demokratlar içinde İsrail karşıtı bir grubun giderek güçlenmekte olduğunu ayrıca dikkat çekiyorlardı.
Pompeo hem”Batı Şeria”yı, hem de “Golan Tepeleri”ni ziyaret etti. ABD Dış İşleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamadaysa Batı Şeria ve Golan Tepeleri’ndeki yasa dışı yerleşimlerden ABD’ye ihraç edilen ürünlerin artık “İsrail malı” olarak etiketlenebileceği belirtiliyordu.
Kasım seçimlerinden önce Trump’ın girişimleriyle İsrail ile Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Sudan ile sözde normalleşme anlaşmaları imzalanmıştı. Emirlikler, İsrail’in yasa dışı yerleşimleri ilhâk plânını uygulamaması karşılığında bu anlaşmayı imzaladığını açıklamıştı. Emirlikler İsrail’den büyük bir taviz kopardıklarını iddia etmişti. İsrail’in Ürdün Vadisi’nde Filistinlilere ait bazı yerleşim birimlerini yerle bir etmesiyle bu iddia geçerliliğini kaybetti.
İsrail’in Ürdün Vadisi’nde gerçekleştirdiği yıkımlara tepkiyse “Amerikan Kongresi”ndeki “İlerici Demokratlar Grubu’ndan geldi. İlerici Demokratlar Eş Başkanı Mark Pocan Dış İşleri Bakanı Pompeo’ya bir mektup gönderdi. 40 vekilin imza attığı mektupta, Pompeo’nun Batı Şeria’daki yasa dışı Yahudi yerleşim birimine yapacağı ziyaretin yanısıra İsrail ordusunun Ürdün Vadisi’nde Filistinliler’e ait yapıları ortadan kaldırması da sert bir dille eleştirildi. Mektupta uluslararası hukuka aykırı olarak gerçekleşen yıkımların ABD hükümeti tarafından kınanması gerektiği ifade edildi. “İlerici Demokratlar” ayrıca İsrail’in sözkonusu yıkımlarda ABD’den aldığı askerî teçhizatı kullanıp kullanmadığının araştırılmasını da istiyorlar.
“Temsilciler Meclisi”ndeki Demokrat vekillerin yarıya yakını “İlerici Demokratlar Grubu”nun üyesi. “İlerici Demokratlar” partinin her koşulda İsrail yanlısı olan ana akım üyeleriyle ihtilaf halindeler. İsrail “İlerici Demokratlar”ın “Biden Yönetimi”ni etkilemesinden endişe ediyor. Suudiler, Emirlikler ve Bahreyn de İsrail’in endişelerini paylaşıyorlar. Trump giderayak Biden Yönetimi’ni geri almakta zorluk yaşayacağı bir mirasla yüz yüze bırakmak istiyor. İsrail ise Biden Yönetimi’nin Trump’ın icraatlarını tersine döndürmemesi için girişimlerde bulunuyor. İsrail yanlısı olarak bilinen Biden’ın bu girişimlere nasıl bir cevap vereceğiyse merak konusu.
#ABD
#Seçim
#Meclis
