İsrail’de Mayıs gerilimi!

“CIA” başkanı Mike Pompeo’nun Dış İşleri Bakanı olmasıyla Trump’ın iç kabinesinde ‘şahin kanat’ güçlendi. Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, Dış İşleri Bakanı Mike Pompeo ve BM Büyükelçisi Nikki Haley bu iç kabinede aynı takım olarak görülüyorlar. Bu takımın karşısındaysa Savunma Bakanı General James Mattis ile Beyaz Saray Genel Sekreteri General John Kelly var. ‘Trump’ı dizginleme misyonu’ üstlendiklerine inanılan bu grupta daha önce Dış İşleri Bakanı Rex Tillerson, Ulusal Güvenlik Danışmanı General McMaster ve Ulusal Ekonomi Konseyi Başkanı Gary Cohn yer alıyordu. Bu üç ismin gidişinden sonra geride sadece Mattis ve Kelly kaldı.

Bir süredir gidici olduğu konuşulan Kelly’nin ise David Shulkin’den boşalan Gazî İşleri Bakanlığına getirileceği söyleniyor. Trump, bu bakanlık için Beyaz Saray’daki doktoru Amiral Ronny Jackson’ı önermişti. Hakkındaki iddialar nedeniyle Senato’dan onay alması tehlikeye giren Jackson adaylıktan çekildi. Kelly Bakan olur ise, Trump’ın iç kabinesinde General Mattis tek başına kalacak.

Bolton göreve geldikten sonra “Ulusal Güvenlik Konseyi”nde en üst düzeydeki üç isim, Michael Anton, Ricky Waddell ve Nadia Schadlow istifa etmişti. Bolton’un UGK Genel Sekreteri Keith Kellogg’dan kurtulmak istediği de biliniyordu. ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, Kellogg’u kendi Ulusal Güvenlik Danışmanı olarak almasıyla sorun çözüldü.

Pompeo’nun Bakanlığının Senato’da onaylanması için lobi faaliyeti yapan kuruluşlardan biri, “Amerikan Siyonist Organizasyonu(ZOA)” idi. Pompeo’ya ilk tebrik mesajları da “ZOA” ve “Amerikan Yahudi Komitesi”nden geldi. Trump’çı yazarlarından Robert Vincent’in “American Thinker”de “Mike Pompeo’nun onay savaşı” başlıklı yazısında “Pompeo tarihin en İsrail yanlısı sekreteri olacak” diyordu. Bu yazının İsrail yanlısı Trumpçılar’ın Pompeo’ya nasıl baktıklarını göstermesi açısından önemli olduğunu söylemeliyim.

ZOA Dış İşleri Bakanı Rex Tillerson ile Ulusal Güvenlik Danışmanı General McMaster’ın azledilmeleri için kampanya yürütmüştü. Tillerson gittikten sonra Dış İşleri Bakanlığı’nın yıllık İnsan Hakları Raporu’nda Batı Şeria, Doğu Kudüs ve Gazze için kullanılan “işgal altındaki topraklar” ibaresi kaldırıldı. ABD’nin İsrail Büyükelçisi (ve Trump’ın eski avukatı) David Friedman Bakanlıktan bu ibarelerin kaldırılmasını talep etmişti. ZOA’ya yakınlığıyla bilinen Friedman’ın bu konuda Tillerson ile sürtüştüğü biliniyordu. Tillerson ayrıca ABD Büyükelçiliği’nin Kudüs’e taşınma işlemini yavaşlatmakla da suçlanmıştı.

Tillerson’ın gidişinden sonra Dış İşleri Bakanlığı’nın 2017 Yıllık Raporu’ndaki ibarelerin değiştirilmesi ZOA’yı sevindirdi. Ancak ZOA, raporlardaki “Batı Şeria”, “Doğu Kudüs” ve “İsrail Yerleşimleri” ibarelerine de itiraz ediyor. Batı Şeria yerine ‘Judea-Samaria’ denilmesi isteyen ZOA “İsrail işgali altındaki Golan Tepeleri “ ibaresine bile tahammül edemiyor.

14 Mayıs’ta ABD Büyükelçiliği Kudüs’e taşınıyor. Açılış töreninin İsrail’in kuruluş gününe denk getirildiğine dikkat çekmemiz gerekiyor. 12 Mayıs’ta “İran Nükleer Anlaşması”nın akıbeti belli olacak. Sürpriz bir gelişme olmaz ise Trump anlaşmadan çekilecek. İsrail Askeri İstihbarat eski başkanı Amos Yadlin’e göre bölgedeki gerilim ”1967 savaşı” öncesindeki havayı andırıyor. ABD’nin Suriye’ye yönelik hava saldırılarının ardından Rusya’nın Şam’a S-300 füzeleri verebileceğine dair beyanları İsrail’i fena halde tedirgin etti. Geçenlerde anî şekilde İsrail’i ziyaret eden CENTCOM Komutanı General Joseph Votel ise Suriye’deki ABD askerlerini yakın zamanda geri çekmeyeceklerini bildirdi. Trump da, anlaşma bozulsa bile İran’ın nükleer silah yapmasına izin vermeyeceklerini söyledi. Bu yüzden Trump’ın 14 Mayıs’ta Kudüs’e gidip gitmemesi nükleer anlaşmanın akıbetine bağlı gibi görünüyor. Bütün bu gelişmelerle birlikte düşünüldüğünde Mayıs ayında bölgeyi tehlikeli bir gerilim bekliyor.