Depremler ve şehirlerimiz

Elazığ ve Malatya’da meydana gelen depremde hayatını kaybeden kardeşlerimize Allah’tan rahmet, yaralananlara ise acil şifalar diliyorum. Önce yaralarımızı saracağız, sonraysa eksikliklerimizi sorgulayacağız elbette. Kara kışın ortasında milletçe yaşadığımız bu acıyı atlatacağız muhakkak ama öyle anlaşılıyor ki bu depremden çıkaracağımız çok dersler var. Yerel yönetimler, merkezi hükümet, üniversiteler, medya, sivil toplum kuruluşları ve bireyler olarak depremlere karşı daha donanımlı ve daha bilinçli şekilde hazırlanmamız gerekiyor.

Bilhassa yoğun nüfuslu şehirlerimizde depremlerin daha yıkıcı bir seyir takip edeceği aşikar. Deprem sonrasında bütün bir şehir ahalisini barınma, ulaşım, sağlık ve beslenme başta olmak üzere her bakımdan güvenli kılmak zorlaşıyor. Fay hatları üzerinde kurulu şehirlerimizin depremlere karşı yeniden, yeni bir gözle yapılandırılmaları ise şart gözüküyor. Şehirler de yaşayan organizmalar gibidir, bir noktada yaşanan sıkıntı bütün bir kenti etkileyebiliyor.

Elazığ ve Malatya kent nüfuslarının son 40 yıl içerisinde yaşadığı değişimine göz attığımızda bu olgu daha iyi anlaşılacaktır. İstanbul’un 1940’da 1 milyon olan nüfusu 1965’de 2 kattan fazla arttı. 1980’lerin başlarında üniversitede okumak için geldiğim dönemde İstanbul’un nüfusu 5 milyondu, bugün ise 16 milyon oldu. O yıllarda da nüfusun artmasından şikâyet ediliyordu, bugün de. Diğer birçok şehrimiz için de benzer kıyaslamalar yapabiliriz.

İstanbul’un nüfus yoğunluğu, karmaşık ve kaotik yapısı, Allah korusun, yaşayacağımız bir büyük depremde karşılaşacağımız zorluklara dair ziyadesiyle ürküntü veriyor. Dur durak bilmeyen bu amansız genişleme daha insanca, daha iyi şartlarda yaşama umudumuzu ise giderek köreltiyor. Şehirleri güvenli kılmanın yoluysa yükünü azaltmaktan geçiyor elbette.