‘Afganistan düğümü’ Trump’ı zorluyor..

ABD bir taraftan “COVİD-19” salgınıyla boğuşurken, bir taraftan da Kasım seçimlerine hazırlanıyor. Ne var ki Trump 2016’da seçmenlerine verdiği sözleri gerçekleştiremeden seçimlere girmek durumunda. Trump’ın vaatleri arasında öne çıkan başlıklardan biriyse Amerikan halkına malî bedeli hayli yüksek olan dışardaki savaşlardan ABD askerlerini çekme vaadiydi. Trump Irak, Suriye ve Afganistan’ın yanı sıra Avrupa ile Afrika’dan da askerleri çekerek bütün dikkati Pasifik bölgesine yoğunlaştırmak istiyor. Bu da tabii ki “Çin” ile ilgili.

Daha önce defalarca vurguladığımız gibi ABD’nin sonsuz savaşlarına müptelâ olan çevreler Trump’ın asker çekmesine şiddetle muhalefet ediyorlar. Bazı istisnalar hariç, Demokratlar ve Cumhuriyetçiler de ABD askerlerinin ‘kriz bölgeleri’nden çekilmesini istemiyorlar. Çekilmeye karşı olan çevrelerin Senato’daki en güçlü seslerinden biriyse Dış İşleri Komitesi üyesi Lindsey Graham. Trump’a yakınlığıyla bilinen Senatör Graham’ın Pentagon’un ABD askerlerinin Afrika’dan çekilmesine yönelik girişimlerine de çok sert şekilde karşılık verdiği biliniyor.

Graham’a göre Afrika’daki askerleri geri çekmek bölgedeki ABD müttefiklerini sözde terörle mücadelede terk etmek anlamına geliyor. Graham’ın Savunma Bakanı Mark Esper’e böyle bir durumun vuku bulması halinde hayatlarını cehenneme çevireceğini söylediği bile yazılıp çizildi. Öte yandan Graham ve Senatör Chris Coon, Trump’a yazdıkları bir mektupta ABD güçlerini Afrika’dan çekmemesi çağrısında bulunmuştular. Kısacası, Trump’ın asker çekme vaadine en fazla muhalefet Cumhuriyetçiler’den geliyor. Bu da Trump’ın işini zorlaştırıyor. Graham, Trump’ın Rusya’nın Taliban ile anlaştığına dair iddiaları da ciddiye almasını istiyor.

İlk dönemi birkaç ay sonra dolacak olan Trump asker çekme vaadini gerçekleştiremedi. Trump Afganistan’da “Taliban” ile ateşkes yaptıysa da durum nihai bir barış anlaşmasından hala yoksun. Üstüne üstlük Amerikan medyası Rusya’nın “Taliban” ile gizlice anlaşarak her öldürülen Amerikan askeri için ödül teklif ettiğine ilişkin istihbarat kaynaklarına yer verdi. İddialara göre istihbarat kuruluşları Mart ayında Trump’a bu gizli anlaşmayı bildirmişler. Beyaz Saray ve Trump ise böyle bir bildirim alınmadığını savunuyor. Taliban ve Rusya da iddiaları reddediyor. ABD İstihbarat kuruluşları Trump’ın bilgilendirildiğine dair iddiaları doğrulamasalar bile Rusya ve Taliban arasındaki anlaşmanın varlığını açıkça reddetmiyorlar.

“Sovyetler Birliği”nin 1979’da Afganistan’a asker sokması ve akabinde işgal etmesi 10 yıl sonra çöküşünün de en önemli sebeplerinden biri olarak görüldü. Hiç kuşkusuz birçok Rus, Afganistan’ın Amerikalılar için de yıkıcı bir sorun olmasını diliyorlardır. ABD’nin Afganistan’da saplanıp kalmasından yarar sağlayan yerel veya bölgesel başka güçler olduğu da muhakkak.

Trump Kasım seçimlerine Afganistan meselesini çözmüş olarak girmek istiyordu. Medyadaki tartışmalardan da anlaşılacağı üzere bu o kadar kolay değil. Obama da bunu başaramadan Başkanlığını tamamladı. Öte yandan Trump bir “İskender” değil. ‘Afganistan düğümü’nü kesip atacak güce sahip olmadığı, hem içerden, hem dışardan geri püskürtüldüğüyse aşikar.

ABD’de bir diğer tartışmaysa Eylül’de yapılması beklenen “G-7 Zirvesi” ile ilgili. Zirve Haziran’da yapılacaktı ama COVİD-19 salgını sebebiyle Eylül’e ertelendi. ABD, İngiltere, Japonya, Kanada, Fransa, Almanya ve İtalya’dan oluşan G-7, “Zenginler Kulübü” olarak da bilinir. Rusya “Soğuk Savaş” son bulduktan sonra, 1998’de Kulübe kabul edildi. Kırım’ın ilhakı ve Ukrayna Krizi sebebiyle Rusya’nın üyeliği 2014’te askıya alındı. Trump ise Zirve’ye Putin’in de iştirâk etmesini istiyor. İngiltere ve Kanada ise bu öneriye şiddetle muhalefet ediyorlar

Cevabı merakla beklenen soru şu: Trump diğer üyelere Rusya’nın Zirve’ye iştirâkini kabul ettirebilecek mi? Aslında Trump birçok uluslararası kuruluş için söylediği gibi G-7’nin de miâdını doldurduğuna inanıyor. Bu bakımdan Zirvenin bir hayli gergin geçmesi bekleniyor.