Washington’da Afganistan curcunası..

ABD’de ‘Afgan Fiyaskosu’na tepkiler ağırlıklı olarak üç ana başlık etrafında dönüyor. İlkine göre Joe Biden’ın Afganistan’dan çekilme kararı doğru, ancak tahliyelerde yaşanan kaosa hazırlıksız yakalanıldı. İkinci görüşe göre, Afganistan’dan çekilme erken bir çekilmeydi. Biden Trump’ın Taliban ile yaptığı anlaşmayı daha makul bir düzleme çekebilirdi. Üçüncü görüşse daha çok müdahaleci şahinleri ve Neoconlar’ı temsil ediyor. Bu görüştekilere göreyse Afganistan’dan çekilmek ABD’nin düşmanlarını yeni bir “11 Eylül” için cesaretlendirdi.

Afganistan’ın işgal edilmesine karar veren Cumhuriyetçi Başkan George W. Bush ve ekibiydi. Demokrat yönetimler de Cumhuriyetçiler’in başlattığı işgali çok daha ileri boyutlara taşıdılar. Sonuçta ABD’nin ‘Afgan Fiyaskosu’nda Cumhuriyetçiler ve Demokratların sorumlulukları ortak. Trump 2016’daki Başkanlık seçimlerinde Afganistan’daki Amerikan askerlerini ülkelerine döndüreceğini vaat etmişti. Ne ki “Pentagon” ve iki partili müdahaleci dış politika şahinleri Trump’ı sekteye uğrattılar. Trump Başkanlığının son aylarında Taliban ile anlaşma yapabildi. Demokrat Partili ABD Başkanı Joe Biden ise Trump’ın yarım bıraktığı işi tamamladı. Trump’ı akamete uğratan çevreler şimdi de Biden’ı hedef alan bir kampanya yürütüyorlar

Senato Azınlık Lideri Cumhuriyetçi Mitch McConnell ABD’nin Afganistan’dan çekilmesini Amerikan tarihindeki en kötü dış politika kararlarından biri olarak niteledi. ABD’nin çekilmesinin teröristleri heyecanlandırıp canlandıracağını savunan McConnell’a göre Kabil’de yaşananlar 1975’de Saygon’da yaşananlardan çok daha kötüydü. Cumhuriyetçi Parti’nin ana akım kanadının liderlerinden McConnell, Trump’ın Afganistan’dan asker çekme girişimlerini de, Taliban ile yapılan müzakereleri de eleştirmiş idi. Senato’daki Cumhuriyetçi şahinlerden Lindsey Graham’a göreyse Afganistan’dan çekilme yeni bir 11 Eylül’ün koşullarını oluşturdu. Graham, Biden Yönetimini Taliban yönetimini tanımaması gerektiği konusunda da uyarıyor.

Trump döneminde “Ulusal Güvenlik Danışmanı” olan emekli general Herbert Raymond McMaster hem Biden’ın, hem de Trump’ın Afganistan politikasını yerden yere vuruyor. Trump’ın asker çekme girişimlerine muhalif olan McMaster Ulusal Güvenlik Danışmanlığı görevinden azledilmişti. Mevcut koşullarda asker çekmenin Taliban’a teslim olmak anlamına geldiğini savunan McMaster 26 Ağustos’ta Kabil Havaalanı’nda meydana gelen bombalı saldırının ABD’yi küçük düşürmek için Taliban tarafından kışkırtılmış olabileceğini söylüyor. McMaster’a göre, Kabil patlaması ABD için sonsuz savaşlara son verilmediğinin bir kanıtıydı. Temsilciler Meclisi’ndeki Trump karşıtı Cumhuriyetçi Vekillerden Adam Kinzinger da ABD birliklerinin Afganistan’dan çekilmesinin “sonsuz savaşı” sona erdirmediğini savunanlardan.

George W. Bush döneminde ABD Başkan Yardımcısı olan Dick Cheney, Afganistan’ın işgalinde etkin rol oynamıştı. Dick Cheney, Afganistan’da Taliban’a karşı geri çevrilemez bir zafer kazandıklarını sık sık tekrarlamıştı. 20 yıl sonra Taliban, Kabil’e daha büyük bir güçle döndü. Ne var ki Cumhuriyetçiler Amerikan halkına söylenen yalanları hatırlamak bile istemiyorlar. Dick Cheney’nin kızı, Temsilciler Meclisi’ndeki Trump karşıtı Cumhuriyetçi vekillerden Liz Cheney de Afganistan’dan çekilmenin sonsuz savaşları sona erdireceği yönündeki görüşlere tepki göstererek, “Rand Paul, Donald Trump, Mike Pompeo, Joe Biden’ın dünyaya bakış açısı temelde tehlikeli, sorumsuz ve yanlış” diyor. Trump’ın ABD’yi “sonsuz savaşlar”dan çekme söylemine en sıcak desteği veren nadir Cumhuriyetçi senatörlerden Rand Paul’ün “Neoconlar” ve “İsrail Lobisi” tarafından sık sık hedef alındığını hatırlatmak gerekiyor.

ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi “sonu gelmez savaşlar”dan beslenen “Amerikan Askeri- Endüstriyel Kompleksi”yle en sadık iştirâkçileri Neoconlar açısından hazmedilmesi zor bir karar. “Askeri-Endüstriyel-Neocon Kompleksi” ABD ile Çin (ve Rusya) arasında büyük güç rekabetine sahne olan Avrasya’nın jeopolitik merkezinde yer alan Afganistan’da yeni tutamaklar arayacaklardır. Çekilme kararına yönelik tepkiler de bunun işaretleri görülüyor.