Ukrayna Yönetimi ile Rusya arasında ateşkes ve barış anlaşması için çaba sarf eden ülkelerin başında Türkiye geliyor. Ne var ki bu çabaların amacına ulaşmasından fena halde rahatsızlık duyanlar var. Bu rahatsızlık, ABD ve İngiltere’deki“Yeni Soğuk Savaş”ın borazanlığını yapan dış politika elitleri arasında çok daha bariz şekilde kendini hissettiriyor. Bu şahin çevrelere göre Ukrayna’da savaşın uzaması ABD’nin yararına çok önemli fırsatlar doğuruyor. Savaşın uzamasının Rusya için ikinci bir“Afgan
Ukrayna Yönetimi ile Rusya arasında ateşkes ve barış anlaşması için çaba sarf eden ülkelerin başında Türkiye geliyor. Ne var ki bu çabaların amacına ulaşmasından fena halde rahatsızlık duyanlar var. Bu rahatsızlık, ABD ve İngiltere’deki
“Yeni Soğuk Savaş”
ın borazanlığını yapan dış politika elitleri arasında çok daha bariz şekilde kendini hissettiriyor. Bu şahin çevrelere göre Ukrayna’da savaşın uzaması ABD’nin yararına çok önemli fırsatlar doğuruyor. Savaşın uzamasının Rusya için ikinci bir
“Afgan tuzağı”
na yol açacağına dair analizler de yapılıyor.
ABD Başkanlarından
Jimmy Carter
’ın 1977’den 1981’e kadar Ulusal Güvenlik Danışmanı olan
Zbigniew Brzezinski
1998’de bir Fransız dergisine verdiği röportajda 1979’da Sovyetler Birliği’nin Afganistan’ı işgal etmesinde ABD’nin rol oynadığını böbürlenerek anlatıyordu. Brzezinski’ye göre ABD’nin Moskova yanlısı Afgan yönetimine karşı savaşan yerel güçlere gizlice yardım kararı alması, Sovyetler Birliği’ni Afganistan’ı işgal etmeye yönlendirmişti.
Brzezinski’ye göre Afganistan,
“Sovyetler’in Vietnam’ı”
olmaya adaydı. Hakikaten de öyle oldu. Sovyet-Rus ordusu 1979’da girdiği Afganistan’dan 1989’da çekilmek zorunda kaldı. Bazı analizcilere göre Afganistan’ın işgali Sovyetler Birliği’nin iflâsını hızlandırmıştı. Yukarıda değindiğimiz röportajda Brzezinski,
” Afgan mücahitlere destek konusunda pişmanlık duyuyor musunuz”
şeklindeki bir soruya ise şöyle cevap vermişti: “Dünya tarihi için hangisi daha önemlidir? Taliban mı, yoksa Sovyet imparatorluğunun çöküşü mü? Bazı heyecanlı Müslümanlar mı, Orta Avrupa’nın kurtuluşu ve Soğuk Savaş’ın sona ermesi mi?”
Bu plân çok tanıdık geliyor, değil mi? Biden Yönetimi Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi durumunda ABD’nin ve NATO’nun doğrudan Rusya ile kafa kafaya gelmeyeceğini defalarca duyurdu. ABD’nin bu tutumunun Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesini kolaylaştırdığı düşünülüyor. ABD, Ukrayna’nın Rusya karşısında birkaç gün bile dayanamayacağı gerekçesiyle Zelenski Yönetimi’ne Kiev’den tahliye edilmeleri için yardım teklifinde bile bulundu. ABD’nin bu tutumu Ukrayna’da Rusya ile yıllarca sürecek bir
“vekalet savaşı”
na hazırlandığı şeklinde yorumlanıyor. Ukrayna güçlerine yapılan yardımlar savaşın bitmesini değil, tam aksine uzamasını sağlayacak nitelikte. Vekil savaşların bilinen bir özelliğidir bu.
Amerikalı bazı stratejistler
eski Soğuk Savaş
’ın oyun plânını ABD’nin tekrarlaması gerektiğini tavsiye ediyorlar. Amerikan derin devletinin politikalarını temsil eden bu stratejistlere bakılacak olur ise zaten “Soğuk Savaş” sona ermedi, kabuk değiştirdi. Buna göre Çin ve Rusya jandarmalığını ABD’nin yaptığı küresel-liberal düzeni tehdit ediyorlar. ABD’nin Avrupalı müttefikleriyle bu
‘yeni tehditler’
konusunda ciddi görüş ayrılıkları vardı. Bu görüş ayrılıkları Çin ve Rusya’ya karşı yeni Soğuk Savaş’ta ABD ve Avrupa işbirliğine engel teşkil ediyorlardı. Ukrayna’nın işgali bu engellerin aşılmasında tarihi rol oynadı. Ukrayna güçlerine askerî yardımlarınsa savaşın uzamasını sağlayarak Putin’in sonunu getireceği düşünülüyor. ABD ve İngiltere’de bu yeni oyun plânının başarılı olacağını düşünenler öne geçmiş görünüyorlar.
ABD ve İngiltere’nin Ukrayna’da ateşkes sağlamaya yönelik bir çaba içerisine girmemeleri bu oyun plânıyla ilgili olsa gerek. Ukrayna’dan çekilmesi halinde Rusya’ya getirilen yaptırımların kaldırılıp kaldırılmayacağı konusu da belirsizliğini koruyor. ABD ve İngiltere’nin bu konudaki sessizlikleri de dikkat çekici. Bu yüzden Batılı birçok tarihçi ve stratejist ABD ve İngiltere’nin politikalarının Ukrayna’da
savaşın uzamasından yana çalıştığını düşünüyor. “Bloomberg”
de 22 Mart’ta yayınlanan yazısında Prof.
Niall Ferguson
savaşın uzamasının ABD ve İngiltere’nin umdukları gibi sonuçlanmayabileceği, Putin rejiminin sonunu getirmeyebileceği uyarısında bulunuyordu. Putin ve Biden yönetimlerinin tarihi yanlış okuduklarına dikkat çeken Prof. Ferguson’a göre
“Afganistan oyun plânı”
nın Ukrayna’da çalışması son derece şüphelidir.
Savaşın uzamasının Ukraynalılar için çok daha yıkıcı sonuçlar doğurmasının “
Yeni Soğuk Savaş”
ın kurucu aktörleri için önemi yok. Bu, büyük bir düşmanı yenmek için ödenen küçük bir bedel. Bu son derece tehlikeli ve ahlâksızca oyun plânının boşa çıkmasını sağlamanın yolu, önce ateşkes, sonrasındaysa her iki ülke halklarını tatmin edecek kalıcı bir barıştan geçiyor.
#Rusya
#ABD
#Ukrayna
