ABD’nin Çin ileYeni Soğuk Savaşı’nın parlama noktası, “Tayvan”. Pekin, Tayvan’ı Çin’in parçası olarak görüyor ve zamanı geldiğinde ana kara topraklarına katılmasını sağlayacağını vurguluyor. ABD, Pekin’in“Tek Çin”politikasını resmen kabul ediyor, ancak Tayvan’ın zor kullanılarak ilhâk edilmesine karşı çıkıyor. ABD, Çin’i öfkelendirecek ölçeklerde, savunma kapasitesini güçlendirmesi için Tayvan’a yardım ediyor. “Kirpi Stratejisi” olarak nitelenen bu politika Tayvan’ın Çin işgalini bir hayli zorlaştıracak
ABD’nin Çin ile
Yeni Soğuk Savaşı
’nın parlama noktası, “Tayvan”. Pekin, Tayvan’ı Çin’in parçası olarak görüyor ve zamanı geldiğinde ana kara topraklarına katılmasını sağlayacağını vurguluyor. ABD, Pekin’in
“Tek Çin”
politikasını resmen kabul ediyor, ancak Tayvan’ın zor kullanılarak ilhâk edilmesine karşı çıkıyor. ABD, Çin’i öfkelendirecek ölçeklerde, savunma kapasitesini güçlendirmesi için Tayvan’a yardım ediyor. “Kirpi Stratejisi” olarak nitelenen bu politika Tayvan’ın Çin işgalini bir hayli zorlaştıracak askeri-teknolojik araçların acilen temin edilmesini içeriyor. Tayvanlılar olası bir Çin işgalinde ABD’nin müdahil olacağına inanıyorlar.
“Kirpi Stratejisi”
ninse Tayvan’ın zaman kazanmasını sağlamaya yönelik olduğu düşünülüyor.
ABD’nin Tayvan politikası daha çok
“stratejik belirsizlik”
olarak niteleniyor. “Stratejik belirsizlik”, Çin’in Tayvan’ı işgal etmesi durumunda ABD’nin askerî müdahaleye başvurmayacağını “
söylememesi
” anlamına geliyor. Özetlemek gerekirse, ABD Tayvan’ın savunmasını ne taahhüt ediyor, ne dışlıyor. Bu muğlaklık, Pekin için çok sıkıntılı bir durum.
Öte yandan ABD ve Çin arasındaki
“jeo-ekonomik rekabet”
sebebiyle Tayvan ayrıca çok önemli. “Askerî teknoloji” dahil yeni teknolojiler için hayati önem taşıyan
“yarı iletkenler”
in yarısından fazlası Tayvan’da üretiliyor. Kovid salgınıyla küresel tedarik zincirlerinde yaşanan kriz, yarı iletkenler ve çip üretiminin kontrolü üzerinde de ciddi bir rekabeti tetikliyor tabii.
ABD Başkanı
Joe Biden’ı
n Pasifikler gezisi sırasında Tokyo’da bir gazetecinin
“ABD, saldırıya uğrarsa Tayvan’ı savunur mu”
sorusuna, “
Evet. Bu bizim taahhüdümüz”
diye karşılık verdi. Çin karşıtı şahinler bir süredir ABD hükümetlerini Tayvan’a yönelik “stratejik belirsizlik” politikasından vazgeçmeye çağırıyorlardı.
“Neoconlar”
ve
“Liberal şahinler”
Çin’e karşı sertlik politikasında birleşmiş görünüyorlar. Bu yüzden Biden’ın sözleri şahinleri sevindirdi.
Beyaz Saray
’dan yapılan açıklamadaysa Biden’ın sözleri tevil edilerek, ABD’nin Tayvan politikasında bir değişiklik olmadığı belirtiliyordu. Kimi analizlere göreyse, Biden’ın ‘gaf’ olarak nitelenen sözleri, açıkça söylenmesinde mahzur bulunan niyetin iradî olmayan yollarla dışavurumuydu. Bazı iddialara göreyse Biden, önceden kararlaştırılmış bir senaryo dahilinde konuşmuştu.
ABD, İngiltere ve Avustralya’daki Çin karşıtları Tayvan ordusunun tepeden tırnağa daha şahin bir çizgide yenilenmesini istiyorlar. Bu üç ülke, Hint-Pasifikler’de Çin’e karşı oluşturulan ve
“Anglo-Sakson ittifakı
” olarak anılan
“AUKUS Paktı”
nın da üyeleridir.
İngiltere Dışişleri Bakanı
Liz Truss
, Nisan ayı sonlarında Londra’da yaptığı bir konuşmada NATO’nun Hint-Pasifikler’de Tayvan’ın kendisini savunmasına da yardım etmesi gerektiğini vurgulamıştı. Truss, ABD, Kanada, İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya ve Japonya’dan oluşan
“G7”
nin
“Ekonomik NATO”
olmasını da istiyordu. Buna göre “Ekonomik NATO”nun herhangi bir üyesinin ekonomisine yönelik tehdide diğer üyeler hep birlikte karşılık vereceklerdir.
Washington merkezli
“Yeni Amerikan Güvenliği Merkezi(CNAS)”
ise bu ay içerisinde
“NBC News”
kanalında bir
“savaş oyunu”
sahneledi. Simülasyonda 2027’de Tayvan’ı işgal girişiminde bulunan Çin’e karşı ABD’nin askeri olarak nasıl karşılık verdiği anlatılıyordu. Programının sunucusu
Chuck Todd’
a göre bu savaş oyunu bir “Pasifik NATO’su” olması gerektiğini gösteriyordu. Programa CNAS Başkanı
Michele Flournoy,
emekli generaller, bazı Demokrat ve Cumhuriyetçi vekiller katıldı.
“Liberal
şahin” bir kuruluş olarak etiketlenen “CNAS”ın başkanı Flournoy, Biden’ın Savunma Bakanlığı için düşündüğü isimlerden biriydi. Büyük silah şirketleri tarafından desteklenen “CNAS” daha çok Çin’in askerî olarak geriletilmesine odaklı. ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Hint-Pasifik koordinatörü
Kurt Campbell
başta olmak üzere “CNAS”ın önde gelen bazı isimleriyse Biden Yönetimi’nde çok önemli görevlere getirildiler.
Haziran sonlarında Madrid’de NATO Zirvesi yapılacak. Japonya, Avustralya, Yeni Zelanda ve Güney Kore de zirveye davet edildi. Zirvede ittifakın 10 yıllık misyonu belirlenecek. Dolaysıyla NATO’nun yeni
“Stratejik Konsept”
belgesinde Çin’in nasıl bir yer alacağı çok merak ediliyor.
#ABD
#Çin
#Tayvan
