ABD ve Rusya arasındaki “ uzay silahları ” iddialarıyla ilgili tartışmalar bana Peter Ustinov ’un 1961’de gösterime giren “romantik komedi” türündeki “ Romanoff ve Juliet ” filminden bir sahneyi hatırlattı. Ustinov’un kendisi de filmde Avrupa’da kurgusal bir ülke olan “ Concordia Cumhuriyeti ”nin general başkanı rolündeydi. ABD ve Sovyetler Birliği büyükelçileri çok önemli bir konuda bu küçük ülkenin desteğini alabilmek için yarış halindeydiler. General ise iki büyükelçilik arasında mekik dokuyarak
ABD ve Rusya arasındaki “
uzay silahları
” iddialarıyla ilgili tartışmalar bana
Peter Ustinov
’un 1961’de gösterime giren “romantik komedi” türündeki “
Romanoff ve Juliet
” filminden bir sahneyi hatırlattı. Ustinov’un kendisi de filmde Avrupa’da kurgusal bir ülke olan “
Concordia Cumhuriyeti
”nin general başkanı rolündeydi. ABD ve Sovyetler Birliği büyükelçileri çok önemli bir konuda bu küçük ülkenin desteğini alabilmek için yarış halindeydiler. General ise iki büyükelçilik arasında mekik dokuyarak ülkesi için en uygun pozisyonu araştırmaktaydı.
Bu gelip gitmeler sırasında Sovyet Büyükelçisi, Amerikalılara ait çok gizli bir operasyonun şifrelerini çözdüklerini ağzından kaçırır. General, bu bilgiyi hemen ABD Büyükelçisine aktarır. Büyükelçi gayet kendinden emin şekilde
“Bildiklerini biliyoruz. Onlara sadece bilmelerini istediğimiz şeyleri veriyoruz”
diye karşılık veriyor. General tekrar Sovyet Büyükelçisine giderek “Şifreleri çözdüklerini bildiğinizi biliyorlar” diyordu. Sovyet Büyükelçisi de
“Bildiğimizi bildiklerini biliyoruz. Biz de, kandırılmış gibi yaparak buna göre hareket ettik”
diyordu. General bu kez ABD Büyükelçisine giderek,
“Bildiğinizi bildiklerini bildiğinizi biliyorlar”
der.
“Bildiğimizi bildiklerini bildiğimizi bildiklerini biliyoruz”
diyerek karşılık veren Büyükelçi parmak hesabı yaptığı sırada panikleyerek
“Kahretsin, biliyorlar!”
diye konuşur.
“
Soğuk Savaş
” döneminin iki karşıt büyük gücü, ABD ve Sovyetler Birliği’nin birbirilerine karşı avantaj sağlayacağını düşündükleri birçok gizli programları olmuştur. Konu askerî teknoloji olunca, bu gizlilik çok daha fazla önemliydi. Büyük güç rekabetinde rakiplerin birbirilerinin avantajlarının bilinmemesi için bir “
kandırmaca
” oyunu da oynanır. Peter Ustinov “
Romanoff ve Juliet
” filminde bu kandırmaca oyununu bir güldürüye dönüştürerek hicvediyordu.
ABD Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi Başkanı
Mike Turner
yaptığı bir açıklamada ABD için ciddi bir ulusal güvenlik tehdidi içeren “İstikrarsızlaştırıcı yabancı bir askeri
kapasite
”ye dikkat çekmişti. ABD medyası ise yabancı askeri kapasitenin “Rusya” olduğuna dair iddialara yer vermişti. İddialar Rusya’nın ABD’nin uzaydaki uydu sistemlerini felç edecek nitelikte bir silah geliştirdikleri şeklindeydi. Rusya ise iddiaların Ukrayna’ya askerî yardım içeren yasa tasarılarının ABD Kongresi’nden geçmesini sağlamak için ortaya atıldığını savunuyordu.
ABD Başkanlarından
Ronald Reagan
1980’lerin başlarında, “
Sovyetler Birliği
”ni telaşlandıran, resmi adı“
Stratejik Savunma Girişimi (SDI)”
olan
“Yıldız Savaşları”
programı başlattıklarını ilân etmişti. “Yıldız Savaşları” Sovyetler’i de benzer bir programa yönlendirmişti. Yorumlara göre “Yıldız Savaşları” Sovyetler’i hem hayalî bir programla oyalamayı, hem de ekonomisini batırmayı amaçlıyordu. Bu yüzden 1980’lerin sonlarında Sovyet ekonomisinin çökmesinde uzay programının önemli rol oynadığına inanılır. ABD’nin “Yıldız Savaşları” programıysa Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra rafa kaldırılarak unutulmaya terkedilmişti. Dolayısıyla “Yıldız Savaşları”nın ABD’nin
“stratejik bir kandırmaca oyunu”
olduğu söylenir.
Hiç kuşkusuz, “Uzay” büyük güç rekabetinin en hassas alanlarından biridir. “Nükleer” dahil askerî sektörler arasında en gizli olanı da, “
Uzay
”dır. Nitekim önceki ABD Başkanı Trump uzayın hava, deniz, kara gibi çatışma gölgesi kapsamına girdiğini ve bu alanda bir güce sahip olunması gerektiğini belirterek 2019’da “
Uzay Kuvvetleri
”ni kurmuştu. ABD, Çin, Rusya gibi ülkeler uzay programlarına büyük paralar harcıyorlar. Programların düzeyleri rakip güçler nezdinde“çalınması gereken sırlar” listesinde üst sıradadır. ABD’de yayınlanan “
Vox
” habere konuşan Tarih Profesörlerinden
Aaron Bateman, “ABD ordusu kaç tane B-2 ve F-22’ye sahip olduğumuzu söyler; ama yörüngede neye sahip olduğumuzu dünyaya söylemeyiz
” diyordu.
ABD’de dikkat çeken bir diğer tartışmaysa Meclis İstihbarat Komitesi Başkanı
Mike Turner
’ın yaptığı açıklamanın Amerikan istihbaratına zarar verdiğiydi. Buna göre ABD Rusya’nın iddia edilen uzay silahı programına ilişkin ham istihbarata sahipti. Yani, Turner, ABD’nin programı bildiğini ele vermiş oluyordu. Böylece Ruslar da Amerikalıların bildikleri bilmiş oluyorlardı. Uzaya ilişkin büyük güç rekabetinde tarafların bilgi ve istihbarat savaşının hangi aşamasında oldukları merak konusu tabii. Kim, ne kadarını biliyor, kim kimi kandırıyor, bunu bilmiyoruz.
#ABD
#Rusya
#Sovyetler Birliği
#Soğuk Savaş
