Kaliforniya eyaleti başta olmak üzere ABD’nin Kuzey Batı eyaletlerindeki orman yangınları insan eylemlerinden kaynaklı “İklim Değişikliği”nin korkunç sonuçlara yol açabileceğine ilişkin kaygıları kuşkusuz daha da derinleştiriyor. Isıdaki yarım derecelik bir artış dahi insan yaşamını bir hayli zorlaştırıyor, ormanlarımızın, şehirlerimizin tahammül gücünü köreltiyor.Sanayi öncesi insan toplumlarında doğa olayları etki bakımından çok daha yerel kalıyordu. Artık öyle değil, küresel ısınma, tehlikeleri,
Kaliforniya eyaleti başta olmak üzere ABD’nin Kuzey Batı eyaletlerindeki orman yangınları insan eylemlerinden kaynaklı “İklim Değişikliği”nin korkunç sonuçlara yol açabileceğine ilişkin kaygıları kuşkusuz daha da derinleştiriyor. Isıdaki yarım derecelik bir artış dahi insan yaşamını bir hayli zorlaştırıyor, ormanlarımızın, şehirlerimizin tahammül gücünü köreltiyor.
Sanayi öncesi insan toplumlarında doğa olayları etki bakımından çok daha yerel kalıyordu. Artık öyle değil, küresel ısınma, tehlikeleri, tehditleri yerelden kopararak küreselleştiriyor.
“Kelebek etkisi”
en çok da bu bağlamda görülüyor. Özetle, bütün insanlık tehlikedeyiz.
Geçtiğimiz ay ABD’de, Kuzey Avrupa’da, Çin’de ve ülkemizdeki olağanüstü yağışları, bu yağışlardan kaynaklı sel baskınlarını ve diğer doğa olaylarını konuşuyorduk. Çin’in Henan eyaletine bağlı Zhengzhou şehrinde son bin yılın en etkili yağışları gerçekleşmişti. Nehirlerin de taşması sonucu şehir
sular altında kalırken yüzlerce kişi hayatını kaybetmiş, yüzbin civarındaki kişiyse güçlükle tahliye edilmişti. Felaketin derecesi
“olağanüstü yüksek”
seviyedeydi. Kaliforniya yangınlarıysa, eyalet tarihinin en korkunç üçüncü yangını imiş.
Ülkemizin güneyinde yüreğimizi dağlayan orman yangınlarının en temel sebebi hiç kuşkusuz “
küresel
ısınma”yla ilgili. Isı artışı, toprağın ve bitki örtüsünün kuruması, üstüne üstlük sert rüzgarlar ormanlarımızı yangınlara karşı çok daha hassas hale getirdi. ABD’de de olduğu gibi rüzgarların yön değiştirmeleri yangının çeşitli yönlerde yayılımını artıran bir faktör oldu. ABD’deki bazı orman yangınlarınaysa yenilenmemiş elektrik hatlarının sebebiyet verdiği belirtiliyor. Bir diğer sebepse yıldırım düşmeleri. İnsan ihmalleri zaten çok duyarlı koşullar sebebiyle tehlikeyi artırıyor, kastî eylemlerse güvenlik güçlerinin ilgi alanına giriyor tabii.
Doğa bize tehlikelerin eşikte olduğuna dair uyarılarını peş peşe göndermeye devam ediyor. İklim Değişikliği artık dünyamızın inkâr edilemez bir gerçeği. Bu gerçeği bilinçle kavramamız gerekiyor. Yönetimler orman yangınlarına, sel baskınlarına ve diğer olası felaketlere karşı çok daha duyarlı ve çok daha dikkatli olmalılar. Kurumsal ihmallerin bedeliyse çok çok ağır oluyor.
İnsanlık için gelecekteki en büyük tehdit olarak beliren İklim Değişikliğinin mahiyeti hakkında görüş belirten taraflar, insan eylemlerinin bu değişikliğe yol açtığı konusunda mutabıklar. Taraflar sadece tehlikenin “
acîl
” olup olmadığı konusunda farklı düşünüyorlar. Küresel Isınmanın geleceğiyle ilgili bilimsel bazı belirsizlikler tehlikenin acîliyetini bertaraf etmiyor. Tabii ki en kötü senaryoya bile hazır olmalıyız. Önlemler etkin, bakışlarsa keskin olmalıdır.
İklim değişikliğinin zararlarını azaltmak konusunda bireysel çabalar çok önemli elbette, ama yetmez. Kurumların, devletlerin eylemleri çok daha önemli. Küresel ölçekli tehlike, küresel ortak eylemlerle karşılanabilir. Küresel Isınmanın en büyük kaynağı fosil yakıt endüstrileri. ABD’de yapılan araştırmalara göre iklim değişikliğine yol açan sera gazlarının salınımının üçte ikisinden 100 kadar fosil yakıt şirketi sorumlu imiş. Karbon salınımının ceremesiniyse bütün insanlık çekiyor. Tatlı tatlı kâr edenler küresel ısınmanın maliyetlerini halklara yükleyemezler.
İnsanlık
“Buzul Çağı”
ndan sonra
“Holosen”
olarak nitelen yeni bir iklim çağına girmişti. 19. yüzyılda buhar makinesinin icadı ve akabinde
“Sanayi Çağı”
na girilmesi insan eylemlerinin doğayla ilişkisini de kökten değiştirdi. Son 300 yıl, insanın doğaya olumsuz müdahaleleri bakımından
“İnsan Çağı”
olarak niteleniyor. 1945 sonrasında sanayileşme daha küreselleşti. Bütün bu gelişmeler jeolojik zaman birimlerini de değiştirdi. Öte yandan bir “
hız
çağı”nın içerisindeyiz. İnsanlık ile ekonomik, finansal, teknolojik sistemler hiç olmadığı kadar biribiriyle içiçe girdi. Olumlulukları ve olumsuzlukları birarada barındıran bir ağ sisteminin içerisindeyiz.
“Tehlikede birlik,
Çözümde birlik durumu.
“Kovid-19”
salgını tehlikenin ve çözümünün küreselleşmesine en çarpıcı örnek. Doğanın insan eliyle zaptı, insan zekâsının evrimi için takdir edici bir gelişme olabilir tabii ama insanlığın büyük felâketiyle de sonuçlanabilir pekâlâ.
#Kovid-19
#Kaliforniya
#ABD
#Kuzey Avrupa
#Çin
