Biden yönetimini Çin’e karşı daha şahin bir politika izlemesi yönünde baskılama girişimleri giderek yoğunluk kazanıyor. ABD ve Çin arasındaki güç rekabetini“Soğuk Savaş.2.0”olarak niteleyen şahinler daha önce Sovyetler Birliği’ne karşı yürütülen“çevreleme politikası”nı Çin’in yükselişini durdurmak için kullanılmasını öneriyorlar. Özetle söylemek gerekirse “Soğuk Savaş” döneminde bestelenen“Sovyet Senfonisi”nin yerini“Çin Senfonisi”alacak.“Soğuk Savaş” döneminde ABD, ülkeleri “Sovyet Senfonisi” eşliğinde
Biden yönetimini Çin’e karşı daha şahin bir politika izlemesi yönünde baskılama girişimleri giderek yoğunluk kazanıyor. ABD ve Çin arasındaki güç rekabetini
“Soğuk Savaş.2.0”
olarak niteleyen şahinler daha önce Sovyetler Birliği’ne karşı yürütülen
“çevreleme politikası”
nı Çin’in yükselişini durdurmak için kullanılmasını öneriyorlar. Özetle söylemek gerekirse “Soğuk Savaş” döneminde bestelenen
“Sovyet Senfonisi”
nin yerini
“Çin Senfonisi”
alacak.
“Soğuk Savaş” döneminde ABD, ülkeleri “Sovyet Senfonisi” eşliğinde dans etmeye zorladı. Sovyetler Birliği’ni çevreleme politikasını simgeleyen “Sovyet Senfonisi”ni besteleyen kişiyse Amerikan diplomatlarından
George Kennan
idi. 1946’da ABD’nin Moskova Büyükelçiliği’nde Müşteşar olarak görev yapan Sovyet uzmanı Kennan, Dış İşlerine Bakanlığı’na
“Uzun telgraf”
olarak da bilinen 8 bin kelimelik bir metin gönderdi. Bu metinde Kennan ABD’nin Sovyetler Birliği’nin yayılmasını önlemek için sıkı bir çevreleme politikası yürütmesini tavsiye ediyordu.
Kamuoyu telgrafta dile getirilen yaklaşımı Temmuz 1947’de
“Foreign Affairs”
dergisinde
“X”
imzasıyla yayınlanan
“Sovyet Tutumunun Kaynakları”
başlıklı makaleyle öğrendi. Makalenin yazarı “Bay X”, tabii ki “George Kennan” idi . Kennan’ın makalesi 1980’lerin sonlarına kadar devam eden “Soğuk Savaş” döneminde Amerikan politikasının temel çerçevesi oldu.
ABD için şimdi en büyük jeo-politik rakip
“Çin”
olarak tescil edildi. ABD medyasında onlarca “Çin Senfonisi” dolaşıma sokuluyor. Bu bestelerden hangisinin Çin politikasının temeli olacağına ise henüz karar verilmedi. ‘Düşman’ belli, ancak ‘Düşman’a karşı mücadelede kullanılacak yöntemler konusunda görüş birliği oluşmuş değil. Çin’in dünyayı kendi imajına göre yeniden yapılandırmayı plânladığını savunan Çin Şahinleri, Biden Yönetimi’nin 2022 savunma bütçesinin ‘Çin tehdidi’ ile orantılı olmasını istiyorlar. Bu şahinlere göre 2022 savunma bütçesi Çin’e karşı etkili ve caydırıcı bir politika takip edip etmeyeceğini test edecek
Gerek ABD, gerekse Çin
‘küresel liderlik’
için yeni hizalamalar peşindeler. Biden Yönetimi eski müttefikleri Çin’e karşı hizalamaya çalışırken, Çin de
“Yeni İpek Yolu”
veya
“Bir Kuşak-Bir Yol”
projesini ABD’ye karşı bir hizalamanın aracı olarak görüyor. Bu proje küresel bir yatırım stratejisi olarak
“Avrasya”
ve
“Afrika(Afrasya)”
jeo-politik alanlarını kapsıyor. Öte yandan Çin bu projenin
“Çin parası”
nın küresel bir rezerv para olmasını kolaylaştıracağını da umuyor. Nitekim Amerikan medyasında Çin’in ABD Doları’nın küresel piyasalardaki hakimiyetine meydan okuma çabalarını hızlandırdığına dikkat çeken makalelerin ardı arkası kesilmiyor.
ABD’nin Çin’e karşı hizalama politikasında Rusya’yı da yanına çekmesini tavsiye edenler var. Bu görüşü savunanlara göre Rusya’nın az nüfuslu doğu bölgeleri çok nüfuslu Çin ile büyük sınırlar paylaşıyor. Bu yüzden Çin, Rusya için yakın tehdit. Sözkonusu analizciler ABD’nin
“havuç”
politikasıyla Rusya’nın Çin ile ortak hareket etmesinin engellenmesi gerektiğini savunuyorlar. Bu politika, ABD Başkanlarından
Richard Nixon
’ın Sovyetler Birliği’ne karşı
“Çin kartı”
nı oynamasına benzetiliyor. Nixon Çin’e zeytin dalı uzatarak elde ettiği “Çin kartı”nı Sovyetler Birliğine karşı kaldıraç olarak kullandı. Aynı analizciler Biden’ın da Çin’e karşı
“Rus kartı”
nı kullanmasını öneriyorlar. Yani Rusya’yı Çin’e yakınlaştıran politikalar terk edilmelidir.
Çin’in
“karşı-hizalama politikası”
na örnek olarak 27 Mart’ta İran ve Çin Dış İşleri Bakanları tarafından imzalanan 25 yıllık
‘stratejik ortaklık’
anlaşması gösteriliyor. Anlaşma, İran’a 400 milyar dolarlık Çin yatırımı getirecek imiş. Anlaşmanın Biden döneminde imzalanması dikkat çekici bulunuyor. Çin kaynaklarına göre anlaşma Çin’in ‘Kuşak ve Yol Girişimi’nin bir parçası.
Hemen hatırlatalım, George Kennan’ın çevreleme doktrininde Türkiye ve İran’ın stratejik önemlerine bilhassa vurgu yapılmıştı. Öyle anlaşılıyor ki önümüzdeki süreçte “hizalanmalar” kritik rol oynayacaklar. ABD,
”ben bir Çin senfonisi bestelerim ve herkes de bu müzikle dans eder”
havasına kapılmamalı. Dünya eski dünya değil, köprünün altından ise çok sular geçti.
#Çin
#Rusya
#ABD
#George Kennan
#Richard Nixon
