Önceki yazımda “ BRICS ” içinde Çin ve Rusya’nın yeni bir “ rezevr para birimi ” için hazırlık yaptıklarına dair Batı medyasında yer bulan bazı iddialara değinmiştim. Güney Afrika’nın Johannesburg şehrinde bugün başlayacak olan “ BRICS Zirvesi ”nde bu konunun gündeme gelmeyeceği söyleniyor. Muhtemelen de öyle olacaktır. BRICS üyeleri kendi aralarındaki ticarette mümkün olduğunca ulusal paralarını kullanmak isteyecekler ama yeni para birimi için vakit erken görünüyor. Bu arada ABD’nin “Suudiler”
Önceki yazımda “
BRICS
” içinde Çin ve Rusya’nın yeni bir “
rezevr para birimi
” için hazırlık yaptıklarına dair Batı medyasında yer bulan bazı iddialara değinmiştim. Güney Afrika’nın Johannesburg şehrinde bugün başlayacak olan “
BRICS Zirvesi
”nde bu konunun gündeme gelmeyeceği söyleniyor. Muhtemelen de öyle olacaktır. BRICS üyeleri kendi aralarındaki ticarette mümkün olduğunca ulusal paralarını kullanmak isteyecekler ama yeni para birimi için vakit erken görünüyor. Bu arada ABD’nin “Suudiler” başta olmak üzere Körfez ülkelerinin Çin’e “
Dolar
” ile petrol ve gaz satmaya devam etmeleri için baskı uyguladığını hatırlatalım.
Çin, Rusya, Hindistan, Brezilya ve Güney Afrika’dan oluşan “BRICS”te “
Yeni Para
” için uzlaşma sağlamak çok zor. “Yeni Para”, ABD’nin küresel hegemonyasına karşı meydan okuma olarak görülüyor. Hindistan “BRICS” ve “
Şanghay İşbirliği
Örgütü”nde Çin ile birlikte yer almasına rağmen ABD ile ilişkisini daha da sıkılaştırdı. Geçtiğimiz Haziranda Hindistan ve ABD arasında Pekin’i rahatsız edecek nitelikte çok önemli askerî, teknolojik ve ekonomik anlaşmalar imzalandı. ABD’ye göre bu anlaşmalar stratejik ortaklığa evrilecek niteliktedir.
Yine Hindistan “
QUAD
” olarak anılan “
Dörtlü Güvenlik Diyalogu”
nda ABD, Avustralya ve Japonya ile birlikte. Hindistan Pekin’i yatıştırmaya çalışan açıklamalar yapmasına rağmen ABD için “QUAD”, Asya-Pasifik’te Çin’e karşı “çevreleme
stratejisi
”nin önemli bir ayağı.
Hindistan’ın “Şanghay İşbirliği Örgütü” ve “BRICS” üyesi olması Yeni Delhi’nin Washington’da önemini artırıyor. Hindistan’ın Rusya’ya yönelik yaptırımlara iştirak etmemesi ve Rusya’dan “
S-400
” alması bile Biden Yönetimi’nin Yeni Delhi’ye yönelik stratejik rağbetini azaltmıyor. BRICS’in diğer üyeleri, Brezilya, Güney Afrika ve Çin de Rusya’ya yaptırımlara iştirak etmediler. Öte yandan ABD ile gelişen stratejik ilişkisi Yeni Delhi’nin Pekin nezdindeki kıymetini artırıyor.
Brezilya ve Güney Afrika “BRICS” ile küresel sahnede kendilerine önemli bir yer edinmek istiyorlar. Ancak her iki ülke Çin ve ABD arasındaki “
Yeni Soğuk Savaş”
ın tarafı olmak da istemiyorlar. Dolayısıyla dengeli bir politika izliyorlar. “BRICS” ekonomi, ticaret ve finans odaklı. Üyeleri de her konuda “görüş birliği” içinde değiller. BRICS, üyelerine “
G-7
” gibi küresel bir platform sağlıyor. BRICS’in “
Yeni Kalkınma Bankası
” ise “
Dünya Bankası
” ve “
IMF
”in karışımı gibi. BRICS üyeleri en büyük 20 ekonomiyi temsil eden “
G-20
”nin de üyeleri.
Aslında meselenin özü, ABD ve Batı’nın kontrol ettiği “
dünya düzeni
”nin çözülmüş olmasıyla ilgili. ABD, “
eski Soğuk Savaş
”ın bitmesinden bu yana kendisini dünya düzeninin yegâne kural koyucu egemeni gibi görüyor. Nihayetinde ABD bu dönemi çok kötü şekilde kullandı. Afganistan, Irak ve Libya’da ’görüldüğü gibi, ABD “
yıkıcı
” bir güç oldu, “
nizam kurucu
” olamadı. Kezâ ABD’nin Afrika’daki sözde “Terörle Mücadele” gerekçeli askerî politikası kıtadaki sorunları daha da derinleştirdi. Nijer’de görüldüğü gibi ABD’nin Batı Afrika’da eski/yeni sömürgeci Fransa’nın yerleşik çıkarlarının korucusu gibi davranması manidar.
Son 30 yılda Dünya çok değişti, yeni güçler sahneye çıktı. ABD ise bu değişen şartlara uyum sağlamak istemiyor. Yeni güçler dengesinin nereye doğru evrileceğiyse belirsizliğini koruyor.
“Batı dışı ülkeler
” veya artık işlemez hale gelen
“uluslararası ekonomik-politik sistem”
in kenar ülkeleri bu belirsizlik sisi içerisinde el yordamıyla kendilerine makûl bir yol bulmaya çalışıyorlar. Johannesburg’daki
“BRICS Zirvesi”
daha çok bu çerçevede önem kazanıyor.
Zirve’ye Afrika, Latin Amerika ve Asya’dan 67 lider davet edilmiş. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Arjantin, Endonezya, Mısır ve Etiyopya dahil 40 civarında ülkenin BRICS’e katılmak istedikleri belirtiliyor. “BRICS” üyeleri arasında “
genişleme
” konusunda görüş birliği olmadığı da söyleniyor. Buna göre Hindistan genişlemekten yana değil, Brezilya ise kararsız.
ABD eski Soğuk Savaş’ta
“Sovyetler Birliği’ni çevreleme stratejisi”
yürütmüştü. Washington benzer bir stratejiyi şimdi Çin’i tecrit etmek için uygulamaya çalışıyor. ABD için Pekin’in daha fazla öne çıkacağı bir “BRICS genişlemesi” yeni çevreleme stratejisinin aleyhinde. “
BRICS genişlemesi
”nin Çin’in jeopolitik çıkarlarını ilerleteceğini düşünen ABD, Pekin’in içinde olduğu veya öncülük ettiği her teşekkülü çok dikkatle izliyor. Bu yüzden BRICS de ABD’nin radarında.
#Politika
#Ekonomi
#BRICS
#Abdullah Muradoğlu
