Biden Yönetimi’nin Afganistan’daki Amerikan askerlerinin tamamını“11 Eylül”e kadar çekme kararı Irak ve Afganistan işgallerini teşvik eden Neocon çevreler tarafından şiddetli bir tepkiyle karşılaşıyor. ABD’yi“sürekli savaş”hali içinde tutmak isteyen Neocon küreselciler Biden’ın çekilme kararının ABD’nin düşmanları için zayıflık işaret sayılacağını savunuyorlar.Bu görüşü savunanların başında ülkemizde ABD Büyükelçiliği yapmış olan Neocon diplomatlardanEric Edelmangeliyor. Türkiye’den sorunlu şekilde
Biden Yönetimi’nin Afganistan’daki Amerikan askerlerinin tamamını
“11 Eylül”
e kadar çekme kararı Irak ve Afganistan işgallerini teşvik eden Neocon çevreler tarafından şiddetli bir tepkiyle karşılaşıyor. ABD’yi
“sürekli savaş”
hali içinde tutmak isteyen Neocon küreselciler Biden’ın çekilme kararının ABD’nin düşmanları için zayıflık işaret sayılacağını savunuyorlar.
Bu görüşü savunanların başında ülkemizde ABD Büyükelçiliği yapmış olan Neocon diplomatlardan
Eric Edelman
geliyor. Türkiye’den sorunlu şekilde ayrılan Edelman Irak ve Afganistan işgallerinin baş mimarlarından ABD Başkan Yardımcısı
Dick Cheney
’nin Ulusal Güvenlik konularında baş yardımcılığını yaptığını da hatırlatmak gerekiyor. Edelman yine George W. Bush döneminin meşhur Neoconlar’ından
Bill Kristol
’un yönettiği
“The Bulwark”
ta Robert Joseph ile birlikte kaleme aldığı yazıda Biden’ın çekilme planını yerden yere vurdu. 15 Nisan tarihli yazının başlığıysa
“Afganistan’ın terörist geleceği”
şeklindeydi. Çok fazla tahlile gerek bile yok, bu başlık bile tek başına Neoconlar’ın ruh halini simgeliyor.
Cumhuriyetçi Parti’nin Washington’daki en yüksek rütbeli isimlerinden Senato Azınlık Lideri
Mitch McConnell
da Biden’ın kararının büyük bir hata olduğunu öne sürdü. McConnell sözkonusu kararı ‘henüz yenilmemiş bir düşman karşısında geri çekilme’ olarak niteledi. Biden’e şiddetle tepki gösteren Senato’nun etkili şahinlerinden
Senatör Lindsey Graham
da Afganistan’dan çekilme kararının Amerika’nın düşmanlarına bir hediye olduğunu savunuyor. Senatörler McConnell, Graham ve diğer Cumhuriyetçi şahinler Trump’ın Afganistan, Irak ve Suriye’deki Amerikan askerlerini çekme girişimlerine de en sert şekilde tepki göstermişlerdi.
Taliban ile anlaşma yapan önceki ABD Başkanı
Donald Trump
ise Biden’ın kararına alkış tuttu. Biden’ın Başkanlık seçimlerini kazandığını kabul etmeyen Trump’ın bu tutumu çok dikkat çekti. Trump Biden’ın kararını alkışlamakla birlikte asker çekme işleminin Taliban ile yapılan anlaşmada öngörülen takvime uygun olarak Mayıs ayına kadar bitirilmesinde ısrar ediyor.
Öte yandan Biden’in Afganistan kararının olası sonuçları da çokça tartışılıyor. Amerikan askerlerinin Afganistan’dan çekilmesinin bilhassa
“Çin”
ve
“Rusya”
açısından nasıl bir sonuç doğuracağı merak ediliyor. Afganistan, İran, Pakistan ve eski Sovyet Cumhuriyetlerinden Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan ile sınır komşusu. Afganistan’ın en doğu ucundan Çin’e ve Hindistan’a çıkışı var. Bu uçta Uygur halkının yaşadığı Sincan Eyaletinin yer alması Biden’ın kararının Çin için ne anlam taşıdığını bir parça anlatıyor. Çin’in
“Bir Kuşak –Bir Yol”
projesi için Afganistan çok kritik bir yer tutuyor tabii. Keza ihtilaflı Keşmir bölgesi sebebiyle Hindistan için de Biden’ın sözkonusu çekilme kararının stratejik önem taşıdığını belirtmeliyiz.
ABD’nin Afganistan’daki askeri varlığının Çin açısından rahatsızlık unsuru olduğu aşikar. Çin ve Rusya, son derece askeri-stratejik önem taşıyan Afganistan’da ABD’nin yerleşik olmasını istemiyor. Ancak ABD’nin Afganistan’dan çekilmesinin yol açacağı muhtemel gelişmeler Çin ve Rusya’yı ziyadesiyle ürkütüyor. Benzer kaygılar İran, Pakistan ve Hindistan için de geçerli. Biden’ın asker çekme kararını Çin ile rekabete odaklanma ihtiyacına dayandırması ise Çin’i bir hayli kızdırdı. Çin, Biden’ın açıklamasını
“Soğuk Savaş”
zihniyetinin hortladığının işareti olarak görüyor. Diğer yandan Çin Dış İşleri ABD’nin Afganistan’da güvenliği ve barışı tam olarak güvenceye almadan çıkmasının yol açacağı tehlikelere dikkat çekiyor. Öyle ki Çin, ABD’nin Afganistan’dan ‘sorumlu’ ve ‘düzenli’ bir şekilde geri çekilmesinden yanaymış gibi gözüküyor.
‘Büyük Güç rekabeti
’nin yeni çağında ABD’nin çekilme kararının gerçekte neleri gizlediğini bilmek gerekir. Kimi analizciler ABD’nin koşula bağlı olmayarak Afganistan’daki askerlerini çekme kararı karşısında Çin ve Rusya’nın hazırlıksız yakalandığını savunuyorlar. ABD’nin çekilme kararının Çin başta olmak üzere bölgedeki aktörleri nasıl etkileyeceğine dair analizlerde
“arabayı kovalayan köpek”
benzetmesi yapılıyor. ABD çekildikten sonra ne olacak? Köpek otomobili yakalamak için koşuyor. Peki köpek otomobili yakaladığında ne yapacak? Stratejistlerin en fazla üzerinde düşündükleri konu başlıklarından birisi budur.
#ABD
#Afganistan
#Biden
#Çin
#Rusya
#Hindistan
#İran
#Pakistan
