Türkiye, Brüksel’de 28 AB ülkesine mülteci ölümlerini önleyecek “vicdani bir teklif” sundu. Yunan adalarından çevrilen mültecileri kabul edeceğini duyuran Ankara, AB’den aynı sayıda Suriyeliye sığınma hakkı istedi. AB'nin teklifi değerlendireceği belirtilirken zirvenin sonuç bildirgesinde 2016 yılı sonuna kadar tamamlanması öngörülen 'Vizesiz Avrupa' sürecine hız verileceği ifade edildi.
Başbakan Ahmet Davutoğlu, Belçika'nın başkenti Brüksel'de, mülteci krizini sona erdirmek için 28 AB üyesi ülkenin devlet ve hükümet başkanlarıyla zirvede bir araya geldi. Avrupa Konseyi'nde, basına kapalı gerçekleştirilen Türkiye-AB Zirvesi, yaklaşık 1 saat 40 dakika sürdü. Başbakan Ahmet Davutoğlu zirvede düzensiz göç meselesine kalıcı çözüm içeren yeni bir teklif sundu. AB kulislerini hareketlendiren teklif şöyle:
Başbakan Ahmet Davutoğlu, Belçika'nın başkenti Brüksel'de, mülteci krizini sona erdirmek için 28 AB üyesi ülkenin devlet ve hükümet başkanlarıyla zirvede bir araya geldi. Avrupa Konseyi'nde, basına kapalı gerçekleştirilen Türkiye-AB Zirvesi, yaklaşık 1 saat 40 dakika sürdü. Başbakan Ahmet Davutoğlu zirvede düzensiz göç meselesine kalıcı çözüm içeren yeni bir teklif sundu. AB kulislerini hareketlendiren teklif şöyle:
*Ankara, Türkiye üzerinden Yunan adalarına geçen kaçak göçmenleri geri kabul edecek.
*Geçici olacak uygulama çerçevesinde, Yunan adaları Midilli, Sakız, Sisam, İleryoz ve İstanköy'de (Kos) sığınmacı ve göçmen akışını izleyecek birimler kurulacak. Bu birimlerde Türk irtibat görevlileri de yer alacak.
*Ege Denizi'nde can kayıpları ile insan kaçaklığını önlemek amacıyla Suriyeli sığınmacılar yeniden yerleştirilecek. Bu kapsamda "Türkiye'nin Yunan adalarından geri kabul ettiği her bir Suriyeli için Türkiye'den başka bir Suriyeli" başka bir AB ülkesine yerleştirilecek.
*Suriye içinde insani amaçlı "güvenlikli alanların" oluşturulması için işbirliği yapılacak.
*3 milyar avroluk mevcut fonun kullanılması hızlandırılacak. Bu fona ek olarak, AB Türkiye'deki Suriyeli sığınmacılar için 2018 sonuna kadar 3 milyar avro daha sağlayacak.
*29 Kasım'daki Türkiye-AB Zirvesi'nde Ekim 2016 olarak belirlenen vizelerin kaldırılması tarihi öne çekilsin. Türk vatandaşları için vizeler haziran ayı sonuna kadar kaldırılsın.
*AB, Yunan adalarındaki tüm mültecileri tahliye edecek. Geri kabul sürecine ilişkin masraflar AB tarafından karşılanacak.
*Türkiye'nin AB üyelik müzakere sürecinde yeni fasılların açılmasına hız verilecek.
Türkiye'nin getirdiği öneri zirveyi uzattı ve AB kulislerini hareketlendirdi. Toplantıya katılan 28 AB üyesi ülkenin devlet ve hükümet başkanları önerilerini masaya yatırmak için yeniden bir araya geldi. Saatler toplantıda Almanya ve Hollanda'nın da aralarında yer aldığı bazı Avrupa ülkeleri Türkiye'nin teklifini destekledi. Bazı ülkeler ise üyelik ve mülteci konularının birlikte müzakere edilmesine mesafeli yaklaştı. Gecenin ilerleyen saatlerinde de Başbakan Davutoğlu, AB Konseyi Başkanı Donald Tusk ve Komisyon Başkanı Jean-Claude Juncker ile üçlü bir zirve gerçekleştirdi. Görüşmede öneriye yönelik üye ülkelerin liderleri tarafından yapılan değerlendirmeler Davutoğlu'na iletildi.
Türkiye'nin 'vizeler haziran ayında kaldırısın' talebinin zirvede kabul gördüğü öğrenildi. Edinilen bilgiye göre toplantının sonuç bildirgesinde 2016 yılı sonuna kadar tamamlanması öngörülen 'Vizesiz Avrupa' sürecinin hızlandırılmasının kararlaştırıldığı ifade edildi. Türkiye'nin yeni önerisi sonucu Başbakan Davutoğlu'nun programında da değişiklik oldu. Akşam saatlerinde Türkiye'de olması beklenen Davutoğlu, gece geç saatlere kadar görüşmeler yaptı.
Başbakan Ahmet Davutoğlu, Türkiye-Avrupa Birliği (AB) Zirvesi'nden önce Belçika'nın başkenti Brüksel'de Almanya Başbakanı Angela Merkel ve AB Dönem Başkanlığını yürüten Hollanda Başbakanı Mark Rutte ile üçlü bir görüşme gerçekleştirdi. Türkiye'nin AB Nezdindeki Daimi Temsilciliğinde, Davutoğlu, Merkel ve Rutte baş başa görüştü. Üç lider daha sonra heyetler arası görüşmeye başkanlık etti. Türkiye'nin AB Daimi Temsilciliği ilk kez AB dönem başkanı ve başbakanların katıldığı görüşmeye ev sahipliği yaptı. Basına kapalı gerçekleşen görüşmeler yaklaşık 5 saat 45 dakika sürdü. Görüşmede, Türkiye-AB zirvesi öncesi, düzensiz mülteci göçü başta olmak üzere Suriye'deki gelişmeler, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne tam üyelik müzakere süreci ve bölgesel konular detaylı şekilde ele alındı. Yaklaşık 6 saat süren görüşmelerde esnasında AB Dönem Başkanı Rutte ve Merkel'e Türk pidesi ikram edildi. Türkiye'nin AB Daimi Temsilciliği tarafından sipariş edilen pideler polis memurlarına ve görevlilere de ikram edildi.
Başbakan Davutoğlu, Türkiye-AB Zirvesi öncesinde Brüksel'de yoğun diplomasi trafiği gerçekleştirdi, birçok liderle ikili görüşmelerde biraraya geldi. Davutoğlu, Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk, Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ve Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schulz ile dörtlü görüşme gerçekleştirdi. Türkiye-AB Zirvesi için Brüksel'de bulunan Davutoğlu, Avrupa Konseyi'nde Tusk, Juncker ve Schulz ile zirve öncesi dörtlü görüşme gerçekleştirdi. AB Bakanı ve Başmüzakereci Volkan Bozkır ile Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun da katıldığı, basına kapalı gerçekleşen görüşme, yaklaşık 1 saat sürdü. Başbakan, Avrupa Konseyinde, Yunan mevkidaşı Aleksis Çipras ile yaklaşık yarım saat süren bir görüşme gerçekleştirdi.
Başbakan Davutoğlu, AB Konseyi binasında Türkiye-AB zirvesinin ardından İngiltere'nin ev sahipliğinde Suriye konulu toplantıya katıldı. Toplantıda, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, Başbakan Davutoğlu, Almanya Başbakanı Angela Merkel, İngiltere Başbakanı David Cameron, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ve İtalya Başbakanı Matteo Renzi yer aldı.
Almanya Başbakanı Angela Merkel, mülteci krizinin çözümü için AB ile Türkiye arasındaki işbirliğinin kilit önem taşıdığını söyledi.Bazı AB ülkeleri tarafından alınan tek taraflı önlemleri eleştiren Merkel, mülteci krizine sürdürülebilir bir çözüm bulunması için AB ülkelerinin ortak hareket etmesi gerektiğine dikkati çekti. Merkel, AB ülkeleri arasında serbest dolaşıma imkan veren Schengen sisteminin devam edebilmesi için dış sınırların güvenliğinin sağlanması gerektiğini ve Ege'de bunun ancak Türkiye ile işbirliği içinde sağlanabileceğini bildirdi. Merkel, “AB üyesi ülkeler olarak geçen konsey toplantısında da söylemiştik: Yasa dışı göç ile mücadele etmek istiyoruz. Bu da ancak Türkiye ile işbirliği ile mümkün” ifadelerini kullandı.
Zirvede İngiltere'yi temsil eden Başbakanı David Cameron, mülteci kriziyle mücadele çerçevesinde uluslararası topluma üç önceliğe odaklanılması gerektiğini söyledi. Cameron, “Botlara erişim bağlantısının kesilmesi, insan kaçakçısı çetelerin bitirilmesiyle Avrupa'da yeniden yerleştirme ve yasa dışı göçmenlerin geri dönüşünün hızlandırılması. Halihazırda 2,6 milyon mülteciye evsahipliği yapan ve Suriye sınırında daha birçoğunun barındığı Türkiye'nin desteklenmesi. Yunanistan'a teknik destek sağlanarak yasa dışı göçmenlerin ülkelerine geri gönderilmesinin hızlandırılması” çağrısında bulundu. Ayrıca mülteci kriziyle mücadele çerçevesinde NATO'nun Ege Denizi'ndeki görevine bir çıkarma gemisi ile iki sahil koruma botu ile destek verecek.
Cameron, ülkesinin AB'deki “özel statüsüne” dikkati çekerek “İngiltere'nin Avrupa'da ortak bir mülteci politikasına dahil olma gibi bir planı yok. Kendimize ait bir yaklaşımımız olacak” dedi.
