2014'te büyük bir düşüşe sahne olan petrol fiyatları, OPEC üyesi ülkelerin üretimi kısma kararının ardından yukarı yönlü bir ivme kazandı. OPEC'in son raporu da bu toparlanmayı doğruladı. Uzmanlar, bu süreçte enerji fiyatlarını etkileyen kaya gazı üretiminin de küresel piyasalar üzerinde etkin rol üstleneceğine işaret ediyor.
Bu gelişmelerin karşısında OPEC üyesi ülkelerin 2016 yılında ortak bir anlaşamaya varmasıyla birlikte petrol fiyatlarında yukarı doğru bir yükseliş yaşandı. Suudi Arabistan ve Rusya'nın belirleyici olduğu bu kararın ardından, petrol fiyatlarında yaşanan artış, OPEC üyelerinin ekonomisine olumlu yansımaya başladı. OPEC üyelerinin kararının ardından 2016 yılında petrolün varili 50 dolara yaklaşırken, 2017'nin ilk aylarından itibaren uluslararası piyasalarda petrolün varil fiyatı 55 dolar seviyelerinde işlem görmeye başladı.
OPEC'in açıkladığı son raporunda da bu yükselişin sürmesi halinde OPEC üye ülkelerin ekonomik anlamda toparlanacağını gösteriyor. Rapora göre, 2014 sonrası dönemde ekonomisi daralmaya başlayan Rusya'nın 2017 yılında yüzde 0,9 büyümesi bekleniyor. Raporun işaret ettiği noktalardan bir diğer ise LNG üretiminin artacağı noktasında.
OPEC'in raporuna göre gelecek yıllarda küresel petrol arzında büyük bir artış yaşanacak. Bu durum OPEC üyesi ülkelerin yanı sıra OPEC üyesi olmayan ülkelerin ekonomisini olumlu etkileyecek. Bu durumun gerçekleşmesinin ise OPEC üyelerinin vardığı son anlaşmaya bağlı olduğu belirtiliyor.
Uluslararası Enerji Ajansı yaptığı açıklamada OPEC üyelerinin Üretim Kısıntısı Anlaşmasına rekor seviyede uyduğunu açıkladı. Açıklamaya göre üye ülkeler söz konusu anlaşmaya yüzde 90 uyum sağlandı. Bu durumun devam etmesi halinde petrol fiyatlarının yukarı yönlü bir seyir göstereceği belirtiliyor.
Konu ile ilgili açıklamalarda bulunan Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak, OPEC anlaşmasına ilişkin, "Anlaşma, yüzde yüz katılım sağlandığında etkili olabilir. Petrol fiyatlarındaki artış sayesinde Rusya'nın bütçesine 2017'de ilave 1,5 trilyon ruble gelir sağlanacak" dedi.
Petrol fiyatlarının yanı sıra küresel enerji fiyatlarını belirleyecek bir diğer husus ise kaya gazının geleceği. ABD'de zengin kaya gazı yataklarının tespiti ve 2015 yılı itibari ile üretimde yaşanan artışın küresel piyasalar üzerinde büyük bir etkisi yaşandı. ABD'nin 2019'a kadar kaya gazı üretimini daha da artırması bekleniyor. Kaya gazı üretiminin en büyük etkilerinden biri ise ABD'yi ithalat ülkesi konumundan çıkararak ihracat yapabilecek bir konuma getirmesi olacak. Özellikle Avrupa pazarına açılmayı planlayan ABD'nin kaya gazını bu ülkelere ihraç etmeye başlaması, enerji açısında Rusya'ya asimetrik bir bağımlılığa sahip olan Avrupa'yı rahatlatacağı tahmin ediliyor. Bu durumun küresel enerji fiyatlarını da aşağı çekebileceği belirtiliyor. Ancak kaya gazı üretiminin önündeki en önemli sorun ise tekonoloji imkanları olarak gösteriliyor. Üretim noktasında yeni bir teknoloji gerektiren kaya gazının çıkarılmasının maliyeti oldukça fazla. Bu durum ise küresel piyasalardaki enerji fiyatlarının kısa sürede düşebileceği beklentisini zayıflatıyor.
Uluslararası piyasalarda yaşanan son gelişmelerle ilgili açıklama yapan uzmanlar ise, OPEC'in aldığı son kararların petrol fiyatları üzerinde belirleyici olduğunu ifade ediyor.
- "Petrol fiyatlarını talepten çok arz dinamikleri belirlemekte"
- Ziraat Bankası Ekonomisti Bora Tamer Yılmaz, “Petrol üreticisi ülkelerin fiyatlarla ilgili tahminleri varil başına 40 ila 60 Dolar arasında değişmekte. Şu anda petrol fiyatlarını talepten çok arz dinamikleri belirlemekte. Bu nedenle geçtiğimiz yıl sonunda OPEC ve OPEC-dışı üreticiler bir araya gelerek üretim kotaları konusunda hemfikir hale geldiler. Tüm bu kısıtlamalara, hatta tahmin edilenden daha fazla kısıtlamaya ve bunun uygulamasına önemli ölçüde özen gösterilmesine rağmen petrol fiyatları varil başına 55 Dolar'ı ciddi anlamda geçebilmekte zorlanıyorlar" açıklamasında bulundu.
