Ukrayna'da 'kırılgan' ateşkes

Ukrayna'da 2014 yılında başlayan iç savaşın ardından Kiev yönetimi ile Rus yanlısı gruplar arasındaki çatışmaların sona erdirilmesi için yeni bir ateşkes yapıldı. 2014'te başlayan Ukrayna'daki kriz, Kırım'ın Rusya tarafından ilhak edilmesinden sonra daha da derinleşirken, ülkenin kuzeyinde yer alan Donetsk kentinde de büyük çatışmalar yaşanmaya başlandı. Donetsk'teki gerilim zamanla Rusya ile Ukrayna arasında yeni bir krize yol açarken, Ukrayna ordusu ile Rus yanlısı gruplar arasındaki çatışmalarda zaman zaman şiddetlendi.

Geçen üç yıllık süreçte Rusya ve Ukrayna arasındaki gerilimler de bölgedeki krizin durumunu durumunu da etkiledi. Ukrayna ordusu, Rus yanlısı gruplara karşı Donetsk ve çevresine operasyonlar düzenleyerek bölgede yeniden kontrolü sağlamaya çalıştı. Uzun yıllardan beri devam eden çatışmalar 2016 yılının sonuna doğru azalmaya başladı. Aralık 2016'da AGİT'in de desteği ile Noel için bir ateşkes kararı ilan edildi. 24 Aralık'ta başlayan ateşkes sonrası bölgedeki tansiyon azalmaya başladı. Ancak 29 Ocak'ta yeniden çatışmaların başlamasından sonra yeni bir ateşkes için taraflar yeniden görüşmeler başlattı. Çatışmaların sona erdirilmesi için başlayan görüşmelerin ardından açıklama yapan Rus yanlısı gruplar Kiev yönetimi ile yeni bir ateşkes konusunda uzlaştıklarını söyledi.

Uzmanlar Ukrayna'da 2014'ten bu yana devam eden krizin çözümü için başlatılan görüşmelerin kırılgan bir zeminde yürüdüğünü söylüyor. İNSAMER Kafkasya ve Rusya Araştırmacısı Burak Çalışkan konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada ateşkesle birlikte Ukrayna'daki krizin kısa süreliğine dondurulduğuna dikkat çekiyor. Çalışkan, ateşkes kararının Donetsk'teki insani krizin daha da kötü hale gelmesinden sonra ilan edildiğini söylüyor. Çalışkan, ateşkes kararı için “Ukrayna'da 5 Mart'ta Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetleri (Rusya ve bu milislere göre) ile Ukrayna ordusu arasında ateşkes sağlandı. 2014 yılından itibaren zaman zaman ateşkes ilan edilse de, kalıcı bir barış sağlanamadı. Bunun en temel sebebi Rusya'nın politikalarını ülkede hakim kılmak için milisleri desteklemesi. Son 3 aydır Doğu Ukrayna'daki insani durumun çok kötü olduğunu biliyoruz. Bölgeden gelen bilgilere göre de ateşkes konusunda inisiyatif Donets ve Lugansk tarafından alındı" diyor.

Rusya'nın Ukrayna üzerindeki etkisini kalıcı hale getirmek istediğini söyleyen Çalışkan, “Ateşkes bölgede kısa süre de olsa bir rahatlama yaratacaktır. Ancak, kalıcı bir ateşkesten bahsetmek çok zor. Soğuk Savaş sonrası dönemde Rusya birçok ülkede yaptığı gibi Ukrayna'da da dondurulmuş bir problem yarattı. Bu dondurulmuş problem Rusya'nın Ukrayna üzerindeki etkisini devamlı kılacak" görüşünü paylaşıyor.

Minsk Zirvesi'de ateşkes ilan edilmişti
Daha önce de AB üyesi ülkelerin de desteği ile Ukrayna krizinin çözümüne yönelik bir takım görüşmeler yapılmıştı. AB'nin desteği ile Şubat 2015'te Minsk kentinde gerçekleşen görüşmelere Rusya, Almanya, Ukrayna ve Fransa liderleri katılarak ateşkes konusunu görüşmüşlerdi. Almanya Başbakanı Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Hollande'ın desteklediği görüşmelerde Rusya Devlet Başkanı Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Proşenko katıldı. Yapılan görüşmelerin sonucunda ağır silahların bölgeden çekilmesi konusunda taraflar uzlaştı. Ukrayna ordusu ayrılıkçıkların kontrolündeki bölgeden ağır silahlarını çekmeye razı oldu. Karşılığında ayrılıkçılar da Eylül ayında imzalanan ateşkeste belirlenen sınıra geri çekilme kararı aldı. Ancak ateşkes kararı krizin çözümü yolunda olumlu bir etki doğurmadı.