Orta Asya’da kaos çıkar

Özbekistan'da bir süredir ortalarda gözükmeyen ve yoğun bakımda olan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov'un yerine muhtemel varis Başbakan Şevket Mirziyoyev törenleri düzenliyor. Geçirdiği beyin kanaması nedeniyle tedavi altında bulunan Kerimov'un, 1 Eylül'de ülkenin bağımsızlığının 25. yıldönümü dolayısıyla gönderdiği kutlama mesajı da Özbekistan Devlet Televizyonu'nda okundu. Her yıl düzenlenen resmi tören ise Kerimov'un rahatsızlığı sebebiyle bu yıl iptal edildi.

Özbek yetkililer Kerimov'un ölümünü yalanlarken Uluslararası Kriz Grubu Orta Asya proje direktörü Deirdre Tynan Kerimov sonrası siyasi geçiş hakkında “Bu uzun bir süredir öngörülen büyük bir test, ancak Özbekistan tökezlerse, eğer geçiş dönemi politik kaosa dönerse, şiddetlli çatışmaların olması riski yüksek ve Orta Asya gibi kırılgan bir bölgede bunun yayılma oranı fazla” ifadelerini kullandı. Rusya'nın Özbekistan'ın istikrarı ve güvenliği ile yakından ilgili olduğunu söyleyen Tynan “Kremlin, Kerimov'un yerine kimin geleceğini yakından takip ediyor, Kerimov Rus diplomatlar arasında rağbet görmeyen bir figürdü” iddiasında bulundu.

Amerika'nın Sesi'ne konuşan Tynan ayrıca “Moskova kendi politikalarına karşı yumuşak başlı birini isteyecektir. En azından karışılıklı saygı ilişkisine dayalı, muhalif olmayan biri ile rahatlayacaklardır” yorumunda bulundu. Orta Asya uzmanı Arkady Dubnov ise Moskova'nın Başbakan Şevket Mirziyoyev ile gözde bir rakip kazanacağını söyleyerek “ Mirziyoyev, Sovyet döneminde KGB subayı olan Özbekistan Gizli Servisi'nin başı olan Rustam Inoyatov tarafından destekleniyor. Onun Sovyet zamanlarından kalma güvenlik fikirleri, Taşkent ve Moskova arasında ortak bir diyolag kurulmasını kolaylaştırabilir” ifadelerini kullanıyor. Bu arada Bağımsızlık Günü'nü kutlayan Özbekistan'ın Devlet Başkanı İslam Kerimov'a kutlama mesajı gönderen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, tedavi altındaki lidere acil şifalar diledi.

Özbekistan'daki siyasi baskılar sonucu Türkiye'ye gelen muhalif isimlerden Dr. Namaz Nurmümin Muhammed Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'e birer mektup yazdı. Dr. Muhammed, Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov'un beyin kanaması geçirerek hastaneye kaldırılması üzerine ülke meclisinin toplanıp yeni cumhurbaşkanlığı seçimi organize etmesinin anayasal bir zorunluluk olduğunu hatırlatarak üç liderden ülkedeki istikrarsızlığa karşı adım atması gerektiğini belirtti.