Bugün, Sırp olmadıkları gerekçesiyle öldürülen binlerce Boşnak ve Hırvat vatandaşının katledildiği Priyedor Katliamı'nın yıl dönümü. Hiçbir suçu olmayan insanları acımasızca ölüme götüren vahşi katliam, "Beyaz Kurdele" günü olarak da anılıyor.
1992 yılının Mayıs ayında, Sırp birlikleri Bosna'nın Priyedor kentini işgal etti. Srebrenitsa Katliamı'ndan sonra Bosna tarihinin en büyük katliamı olarak anılan Priyedor'da 3 binden fazla Boşnak ve Hırvat asıllı vatandaş katledildi.
"Sırplardan başkasını yok etme projesi" olarak da anılan Priyedor Katliamı şu şekilde gerçekleşti;
Mart 1992'de Gizli
Polis
Teşkilatı'nın başına getirilen Sırp Simo Drlyaça, Priyedor'da bir ayda 13
polis
karakolunda görev yapan bin 775 Sırp'ı silahlandırdı. Sırp askeri birlikleri, 29 Nisan gecesi ise nüfusunun çoğunluğu Boşnak olan Priyedor kentini ele geçirdi. Bölgede yaşayan ve Sırp olmayan bütün vatandaşlara, "Evlerinizin penceresine beyaz çarşaf asın, ya da kollarınıza beyaz örtü bağlayın" talimatı verildi.
Ne olacağından habersiz binlerce Boşnak ve Hırvat vatandaş, verilen emri yerine getirdi. Bu şekilde tespit edilen binlerce Boşnak, esir kamplarına götürüldü. Sadece 1992 yılının Mayıs ayında, 256'sı kadın, 153'ü çocuk olmak üzere toplam 3 bin 178 kişinin öldürüldüğü katliamın tanıklarından biri yıllar sonra çekilen "Priyedor Yazı 1992" belgeselinde o anları şöyle anlattı; "Evimizin önüne geldiler. 'Çıkın dışarı, çıkın dışarı' diye bağırdılar. Biz dışarı çıktık. Eşim en küçük kızımızı kucağında taşıyordu. Sonra kızımı benim kucağıma verdi. 'Aliya'nız nerede? Nerede o Aliya'nız?' diye bağırıyorlardı."
Evlerinden alınarak kamplara götürülen binlerce sivil o gün katledildi. Hayatta kalmayı başaranlar da oldu. Ancak Omarska Esir Kampı'na götürülen Boşnak ve Hırvat asıllı kadınlara burada sistematik bir şekilde tecavüz edildi. Kampta yaşanan vahşet kısa sürede dünyaya duyruldu. Sırbistan uluslararası baskıya dayanamayarak kampta esir tuttuğu kadın ve çocukları serbest bıraktı ancak, 20 kilometrelik yolu kendileri yürüyerek burayı aşmak durumunda kaldılar. Kamp ise, Ağustos ayında tamamen kapatıldı.
Bosna-Hersek Kayıplar Komisyonu'nun raporlarına göre, yaklaşık 30 bin Priyedorlu, Omarska, Keraterm, Kozarac, Trnopolje ve Manjaça Esir Kampları'na götürüldü. Birçoğu da sürgün edildi. 1991-1995 yılları arasında kentte toplam, 4 bin 93'ü sivil olmak üzere, 5 bin 209 Boşnak öldürüldü. Tespit edilen 57 toplu mezarda, bin 480 kişinin cesedine ulaşılırken, bin 415 kişinin ise halan kayıp olduğu belirtiliyor.
Sırpların Priyedor'da yaptığı katliam dünya genelinde "Beyaz Kurdele Günü" olarak anılıyor. Katliamı protesto eden vatandaşlar, kollarına beyaz bir kurdele bağlayarak, o gün Sırp olmadığı tespit edilen Boşnak ve Hırvat ailelerini anıyor.
