Her evin istisnasız en çok tüketilen gıda ürünüdürpatates; En çok da gençler sever, tabiicipsşeklinde vedilimli kızartılmışolanını.Ziraat Mühendisleri Odası’nın 2018 patates raporuna göre patatesin Türkiye’ye geliş hikayesi de ilginç.Amerikakıtasının keşfinden sonra Avrupa’yaİspanyollartarafından getirilmiş ürünlerden biri olanpatatesinülkemizdeki üretimine 19. Yüzyıl'ın sonlarındaSakaryacivarında başlanmış.**Dünya patates üretiminin yarısına yakınfırında pişirme, haşlama, kızartmave yemeklik olarak
Her evin istisnasız en çok tüketilen gıda ürünüdür
patates
; En çok da gençler sever, tabii
cips
şeklinde ve
dilimli kızartılmış
olanını.
Ziraat Mühendisleri Odası’nın 2018 patates raporuna göre patatesin Türkiye’ye geliş hikayesi de ilginç.
Amerika
kıtasının keşfinden sonra Avrupa’ya
İspanyollar
tarafından getirilmiş ürünlerden biri olan
patatesin
ülkemizdeki üretimine 19. Yüzyıl'ın sonlarında
Sakarya
civarında başlanmış.
**
Dünya patates üretiminin yarısına yakın
fırında pişirme, haşlama, kızartma
ve yemeklik olarak tüketiliyor.
Geri kalan kısmı ise işlenmiş gıda ürünü (
dondurulmuş parmak patates ve cips
), hayvan yemi, endüstriyel nişasta ve tohumluk olarak kullanılıyor.
Patatesin nişasta yönünden zengin olan
kabukları
ve işlendikten sonra kalan diğer değersiz atıklarından da sıvılaştırılarak,
etanol
üretiminde yararlanılıyor.
**
2018 patates raporuna
göre üretim
1999
yılında 6 milyon tona, ekilen alan 200 bin hektarın üzerine çıkmışsa da, son yıllarda üretim 150 bin hektardan daha küçük bir alanda, 5 milyon tonun altında gerçekleşiyor.
Bu azalışta
patates siğil
olarak adlandırılan hastalığın etkisi önemli.
Yine 2018 yılı verilerine göre patates üretimi yapılan 71 ilimizde, 493 tonluk tatlı patates üretimi hariç olmak üzere, toplam
4.55 milyon ton patates
üretilmiş.
Patates üretiminin yüzde 70’i, en fazla üretim yapılan
Niğde, Konya, Afyonkarahisar, Kayseri, İzmir, Adana, Nevşehir ve Sivas’ın
içinde yer aldığı sekiz ilimizde gerçekleşiyor.
Patates ekimi yapılan alan
2017
yılına göre yaklaşık yüzde 5 azalmış.
2002 yılından günümüze kadar patates tohumluk üretimi 10 kattan fazla artmış olmakla birlikte, ihtiyacın oldukça gerisinde kalmış.
**
2017 yılında dünyada
388 milyon ton patates
üretim yapılmış. Bunun dörtte biri
Çin
tarafından gerçekleştirilmiş.
Ülkemiz 2017 yılında dünya patates üretiminde
yüzde 1,24’lük payı ile 14'üncü
sırada yer almış.
Üretim
miktarı dikkate alındığında, patates
dış ticaret miktarımız
oldukça düşük.
2018 yılında
22 bin ton
patates ithalat ederken,
262 bin ton
taze patates ihraç etmişiz.
**
Dünya patates dış ticaretine konu
patatesler taze ve dondurulmuş
formlardaki ürünler.
Dünya patates ticaret hacmi
2016
yılında miktar olarak
40 milyon ton
, parasal değer olarak
20 milyar dolar
büyüklüğe sahip.
Dünya donmuş patates ihracatının yüzde 80’i
Belçika, Hollanda, ABD ve Kanada
tarafından gerçekleştiriliyor.
2016 yılında dünya donmuş patates ihracatının büyüklüğü
6.56 milyar dolar
büyüklüğe ulaşmış.
**
Bütün yıl boyu satışa sunulan
patatesin uygun koşullarda depolanması
ne önemli sorunlardan biri.
Yıllık patates üretiminin yaklaşık
yüzde 20’sinin
uygun olmayan koşullarda depolama nedeniyle zarar gördüğü tahmin ediliyor.
Kapadokya
bölgesindeki doğal mağaralar depolama amacıyla kullanılmakla birlikte, kapasiteleri yeterli değil.
Diğer bölgelerde üretilen patateslerin saklanma koşulları daha kötü durumda. Ürün kayıplarını en aza indirmek için
modern depolara
ihtiyaç var.
**
Plansız üretim ve pazarlama
da patates üretiminde önemli bir sorun.
Patates fiyatları düşük gittiğinde
üretici
ertesi yıl başka ürüne yöneliyor.
Üretimdeki plansızlık
giderildiğinde fiyatlarda istikrar oluşacak hem üretici hem de vatandaş rahat edecek.
Patates üretiminde yaşanan sorunları azaltacak bir başka çözüm yolu da,
ürünlerin katma değerini artıracak tesislerin
kurulması.
Patatesten para kazanabilmek için onu işleyerek satışa sunmak gerekiyor.
İşleyebiliyor muyuz?
Hayır.
**
Belçika ile yaklaşık aynı miktarda patates üretiyoruz.
2016 yılında patates üretimi 4.416.665 ton olan
Belçika
, bu miktarın yaklaşık yarısı kadar,
2.090.858 ton
donmuş patates
ihraç etmiş. Elde ettiği gelir 1.5 milyar doların üzerinde.
Bizim ihraç ettiğimiz patates miktarı
262 bin ton
, üstelik işlenmiş değil, taze patates olarak ihraç etmişiz.
Argoda
olumsuz durumlarla karşılaşan insan için ‘
patates olmak’
tabiri kullanılır.
Dünya pazarında rekabette ‘
patates’
olmadan bu ürünleri işleyecek tesisler lazım.
Yoksa biz taze patatesi, atıyorum kilosu bir liradan ihraç ederiz, onlarda bunu işler ve bize 100 gramını 10 liraya dondurulup kızartılmış olarak satar.
Biz de yeriz.
#Patates
#Cips
#Etanol
#Çin
