II. Abdülhamid Han’dan kalan ekonomik miras

04:0010/02/2019, Sunday
G: 10/02/2019, Sunday
Yaşar Süngü

Osmanlı’dan Cumhuriyet’e sadece yabancılara ödenmesi gereken borçlar kaldı dersek, 33 yıl baskı ve zulümden başka ne yaptı dersek haksızlık ederiz.Kimden söz ediyoruz?1876-1909 yılları arasında tam 33 yıl imparatorluğu yöneten Osmanlı padişahlarının; 34’üncüsü, Sultan II. Abdülhamid Han’dan.31 Mart provokasyonu ile tahttan indirilen II. Abdülhamid, 3 yıl Selanik’teki Alatini Köşkü’nde ev hapsinde tutuldu, 1912 senesinde Beylerbeyi Sarayı’na getirildi.10 Şubat 1918 yılında İstanbul’da göz hapsinde

Osmanlı’dan Cumhuriyet’e sadece yabancılara ödenmesi gereken borçlar kaldı dersek, 33 yıl baskı ve zulümden başka ne yaptı dersek haksızlık ederiz.

Kimden söz ediyoruz?



1876-1909 yılları arasında tam 33 yıl imparatorluğu yöneten Osmanlı padişahlarının; 34’üncüsü, Sultan II. Abdülhamid Han’dan.

31 Mart provokasyonu ile tahttan indirilen II. Abdülhamid, 3 yıl Selanik’teki Alatini Köşkü’nde ev hapsinde tutuldu, 1912 senesinde Beylerbeyi Sarayı’na getirildi.

10 Şubat 1918 yılında İstanbul’da göz hapsinde 6 yılını geçirdiği Beylerbeyi Sarayında vefat etti.

Sultan Ahmet Camii ile Çemberlitaş arasındaki Divanyolu’nda bulunan Sultan II. Mahmut Türbesi’ne defnedildi.

Bugün onun vefat ettiği gün.

**

Siyasi fikirlerinin neler olduğunu tarihçilere, tartışmaları da siyasilere bırakalım.

Ondan bize neler kalan mirası hatırlayalım.

İlk, orta, lise ve üniversite dahil açılan resmi okulların sayısı 15 bin.

Bunların arasında açılan okulların öğretmen açığını kapatmak amacıyla öğretmen yetiştiren okullar da unutulmamış.

Üniversite eğitimi için ilk defa 1869’da özgün anlamda Darülfünun açılmış 1873’lere kadar eğitimini sürdürmüş.

Bu okul 1933’de İstanbul Üniversitesi’ne dönüştü.

Bu okul Mülkiye Mektebi, Hukuk Mektebi, Ticaret Mektebi, Sanayi-i Nefise (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Fakültesi) gibi örneklerini çoğaltabileceğimiz okullar günümüz modern eğitim kurumlarının temelini oluşturdu.

Mekteb-i Tıbbiye-î Şahane; Eski Kavak Bağdad Sarayı’nın bahçesi üzerinde Topkapı, Hâliç ve Marmara denizini görecek biçimde tasarlanmış ve 1902-1903 yıllarında inşa edilmiş. 1934’de Haydarpaşa Lisesi’ne dönüştürülmüş

Günümüzde ise Marmara Üniversitesi’ne bağlı Fakültelerin bölümlerinin yer aldığı bina olarak işlevini sürdürüyor.

**

Abdülhamid döneminde, sanayi ve ticaretin geliştirilmesinde katkıda bulunacak büyük, orta ve küçük ölçekli işletmeler açılmış.

Sanayi ve ticaretin geliştirilmesine büyük önem verilmiş ve bu noktada katkıda bulunanlar da sultan tarafından altın ve gümüş liyakat madalyasıyla onurlandırılıyormuş.

İstanbul Kapalıçarşı Evliya ve Ali Paşa Hanları (1900 açılış).

Doğu Halı Şirketi, Hereke Kumaş ve Halı Bandırma, İzmir (1900) ve Anadolu’nun bir çok kentinde halı fabrika ve atölyesi, Fes ve Melbusat-ı Askerîye

Darülaceze Hamidiye Fes (1904)

Beykoz Hamidiye Kağıt (1887)

Küçükçekmece Kibrit (1897)

Beykoz Kundura (1884)

Diyarbakır Deri-Kundura

Konya Güherçile (1883)

Uşak Halı (1890) ve Un-Yapağı Fabrikası (1902) ve birçok yağ, un, buz, mum fabrikaları bu dönem için bilinen birkaç örnek sanayi yapıları olarak karşımıza çıkıyor.

**

Hereke Köşkü onun döneminde yapılan önemli mimari eserlerden biri

Hereke halılarının uluslararası bir ün kazanmasından sonra Hereke’ye gelen yabancı misafirlerin barakalarda ağırlanmasının ayıp olduğu düşünülerek fabrikanın şerefi ile münasip bir köşk inşası uygun görülmüş.

1898 yılında Alman imparatoru II. Wilhelm’in Sultan II. Abdülhamid’i ziyareti öncesinde, 1894 yılında Sultan II. Abdülhamid’in sarayında üç haftada inşa edilen Köşk, deniz yoluyla parçalar hâlinde getirilerek bir günde yerine monte edilmiş.

Beşiktaş Akaret Binaları da onun döneminden kalanlar.

1895 yılında faaliyete geçen ve bugün hizmette olan Darülâceze de o dönemden kalan bir yapı kompleksi.

İstanbul’un Okmeydanı bölgesinde kurulan Darülaceze, yaklaşık 75 dönüm arazi üzerinde cami, kilise, hamam, fırın, mutfak, idarî, sosyal ve kültürel mekânları barındıran 20 binadan oluşuyor.

**

İlk çocuk hastanesi Şişli Hamidiye/Etfal Hastahanesi ile Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastahaneleri de onun döneminden kalma yapılar.

İstanbul’da Vakıf Guraba, Haseki, Gülhane ve Haydarpaşa Numune Hastahanesi halen hizmette.

««

1890 yılında İstanbul’un büyük ölçüde su ihtiyacının gidermek amacıyla Elmalı Barajı inşa edilmiş.

Hamidiye Su Tesisleri de o dönemden kalan miraslardan.

Hicaz demiryolu, Sirkeci Garı ve Haydarpaşa Garı da Abdülhamit döneminden kalan yapılar.

23 şehirde halen çalışan saat kulesi, sayılabilen İstanbul’un ve Anadolu’nun birçok şehirlerinde şimdi çöplüğe dönüşen 100’lerce çeşme onun 33 yıllık döneminde yapıldı.

**

Osmanlı’dan bize neler kaldı diyenler bir kez daha düşünsün.

İnsanları ve kurumları doğruları ve yanlışlarıyla birlikte görmek ve ağır basan tarafa göre değerlendirmek gerekir.

Adil olan da budur bence.

#II.Abdulhamid
#Osmanlı
#Miras
#Beylerbeyi Sarayı
#Hereke Köşkü
#Sağlık
#Ekonomi
#Demiryolları