Bu manada sebeb-i telif, bir yazarın o eserini yazma nedenleri hakkında okurlarının merakını gidermesi gibi pratik bir fayda taşımasının berisinde, asıl yazarın niyet, istikamet ve maksadını beyan ve dolayısıyla okurların da yazarın yazma niyet, istikametini tayin etmelerini ve maksadını öğrenmelerini sağlar.

Lâmiî Çelebi, sebe-i telif bahsinde Bursa’daki kendi uzlet hanesinde dostlarıyla otururlarken, konunun Bursa’nın güzelliklerine intikal ettiğini, dostlarının -kendisi tarafından dile getirilen- oradaki hikmetli sözler ve şiirlerden bir eser meydana getirmesini istediklerini belirttikten sonra, devamında şunları kaydetmiştir:

“Herkes söz bahçesinde gül toplamalı ve her ehl-i heves onun sözlerine aferin diyerek takdir etmeli ki ‘İnsanlarla, onların akılları derecesinde konuşun’ diye buyurmuştur âlemlerin Efendisi. Kaleme alınanlar cihanın Efendisi(nin buyurduğu) gibi olmalı. Sözleri muğlak ibareler, kapılı ve karışık istiarelerle muradı ihlal edici ve ona halel getirici olmamalı. Kaleme alınmış şeyler, adeta kalabalık insan cemiyetleri gibi uzun uzadıya mukaddimeler ve ifadeler insanı usandırıcı ve bıkkınlık verici olmamalı.

Benim bu tefsir ve buluşuma arkadaşlarım pek memnun oldular. Ve bunu uzun uzun yazıp tasvir eylememi rica ettiler. Onların bu temennilerine şu cevabı verdim: 

‘Temennin makul ve davetin makbul.’ 

Hakk’ın feyzi ummandır, yoktur cimrilik / Bu böyle olsa bile temiz ve halis cevher de nadirdir. 

Bu fennin üstatlarına belagat çarkının aydınlık tabiatlarına kınama ve ayıplama caiz değildir. Onların fazilet ve kemaline, güzel sözlerine hiçbir şey de mâni değildir. Her birine doğuştan gelen bir yetenekle güzel konuşma ve yazma sanatı verilmiştir. Onlar benzersiz şiir, fenler ve füsun sahibidirler, Manalar âleminin mücevherlerini latife ve ibarelere büründürmüşlerdir. Gül bahçesinin tavusu gibi kutsi cevelanları temaşa etmekten şaşkın ve perişan hale gelmişlerdir. Şiirlerini çok değeri gerdanlık gibi süslemişlerdir. Onlar öyle taze ziynetler meydana getirmişlerdir ki cennetlerin güzelliğine hayrandırlar. ‘Onlar, derecelere ve mertebelere ulaşan bir kavimdi.’ (Ahkaf 46/19) buyruğunca safâ yârânı, vefalı sadık dostlardan beklenen ve istenen parlayışıyla âşikâr olan müjdeli işaretlerdir. Her kime feyiz verici imtihan lütuf ve ihsan olunursa, mevcûdatın karanlığından incinmiş ve kederli olarak beyaza çıkıp ihvanın huzuruna çıkarsa, onlara bu haller bir armağan olur. Ki dostların, ahbapların taleplerini reddetmek yiğitlik ve insanlıktan uzak olmaktır. Dost ve ahbapların taleplerini yerine getirmek cömertlik ve kardeşliğin başıdır.” 

Nasipse buradan devam edelim inşallah.