Suyun dönüşü, insanın dönüşü

İçi suyla dolu olan lavabonun, dipteki tıpası açılınca, su hızla boşalmaya başlar. Malûm, yer çekimi... Olduğu yerde duracak hali yok suyun. O sırada ufak bir girdap oluşur.

Haznedeki su, dönerek akar gider.

Dönüş yönü, kuzey yarım kürede sağdan sola doğrudur.

Saat yönünün tersine.

Güney yarım kürede ise aksi yönde bir girdap oluşmakta.

Küvetteki yahut lavabonun içindeki su akıp giderken, saatin dönüş yönünde bir daire çiziyor.

Rahmetli Barış Manço gezi programlarından birinde bunu deney yaparak göstermiş.

Ekvatorun hem kuzeyinde hem güneyinde ayrı ayrı minik girdaplarla seyirciye açıklamış yıllar önce.

Bendeniz o programı görmedim fakat Ömer Tuğrul İnançer''den öğrendim ve bizzat deneme imkânı buldum.

Ekvator çizgisinin güneyindeydik.

Tuğrul Hoca, ocakta pişmekte olan yemeğin de girdap yönünde karıştırılması halinde, daha lezzetli olacağını söylemişti.

“Bizim ihtiyar nineler, nereden biliyorlarsa, buna riayet ederler” dediğini hatırlıyorum.

O sırada benim aklımdan geçen iki konu oldu.

Biri semazenlerin dönüş yönü.

Bilirsiniz, semazenler kalbin etrafında sağdan sola doğru dönerler.

“Acaba güney yarım kürede sema ederken, girdabın yönüne uymak gerekir mi?” diye sormak istedimse de münasebetsizlik olarak görülebilir diye vazgeçtim.

Aklımdan geçen diğer konu ise İbrahim Kiras''ın “Bir Dönüş Yolculuğu” adlı şiiriydi.

Allahım kalbimin etrafında/ Dönüşü az ya da çok tamamladım sayılır/ Allahım kalbimin etrafında/ Nereye dönüyorsam/ Yolculuğun sonunda/ Kendime geliyorum/ Geldiğim yerden döndüğüm yere/ Allahım yine sana/ İltica ediyorum

Allahım kalbimin etrafında/ Dönüşü az ya da çok tamamladım sayılır/ Şimdi kalple ilgili ikinci bir noktayı/ Bir yere bağlamam gerekiyor/ Ben kendimi bir yere bağlıyorum/ Ve döndükçe dönüyorum kalbimin etrafında/ Bir dönüş yolculuğuna dönüşüyor bu dönüş/ Dönüyorum Allahım öteki vatanıma/ Öteki tarafını keşfedeceğim belki/ Kalbimin dönerek etrafında/ Bu dönüşün biliyorum keşfedilmesi/ Uzun sürecek başka bir yolculuğun sonunda/ Mümkün olacak/ O da aynı kalple ikinci defa/ Karşılaşırsa benim daha önceden/ Terkettiğim kalp/ Ve gerçek hayatla bu önceden/ Hayat diye bildiğimiz küf/ Aynı cevherin rengini alırlarsa Dönüyorum Allahım çünkü bu yerden/ Bir yere dönmüş değildim/ Dönmüş olsaydım zaten dönmeyi istemezdim/ Düşmüş olduğum yerden (...)

Şiir devam ediyor... Meydanda dervişler dönüyor, tennureler uçuşuyor... Davudî bir sesten kulağıma sema ile ilgili açıklamalar geliyordu:

“Sema dört selâmdan oluşur. Her selâmın bitişinde baş kesilir ve sema yeniden başlar.

Birinci selâm, insanın bilgi yolunda Yaradan''ı ve kendi kulluğunu idrak etmesidir.

İkinci selâm, insanın yaradılışındaki büyüklüğü, muhteşemliği ve güzelliği gözlemleyerek Allah''ın kudreti karşısında hayranlık duymasıdır.

Üçüncü selâm, insanın hayranlık duygularının aşka dönüşü, aklın aşka kurban oluşudur.

Dördüncü selâm, insanın manevî yolucuğunu tamamlayıp kaderine razı olarak yaratılıştaki vazifesine, kulluğuna dönüşüdür.

Dördüncü selâmın bitiminden sonra, mutrib susar, sema biter, semazenler yerlerine çekilir, ''yerle görüşüldükten'' sonra otururlar.”

Tuğrul Hoca ile bir daha görüştüğümüzde birikenleri soracağım. Nitekim ayrılırken “Görüşeceğiz nasılsa” demişti.