ABD’de Başkanlık ve Temsilciler Meclisi seçimlerine 35 gün kaldı. Seçimlerde Senato’nun üçte biri de yenilenecek. Ancak seçim öncesinde ABD Yüksek Mahkemesi’nde Yargıç Ruth Bader Ginsburg’un ölümüyle boşalan koltuğa yapılacak atama da çok önemli. Cumhuriyetçiler ve Demokratlar 9 üyeli Mahkeme’nin kontrolünü ele geçirmek için uzunca bir süredir kıyasıya mücadele halindeler. Trump’ın seçtiği ismi Senato onaylar ise Muhafazâkârlar Mahkeme’de 6 sandalyeye sahip olacaklar. Yargıç Ginsburg ölmeden önce Muhafazâkârların sayısı 5 idi.
ABD medyasında Mahkeme üyelerinin dinsel/etnik kökenleri de analiz ediliyor. Trump’ın Ginsburg’dan boşalan koltuk için önerdiği Amy Coney Barret sıkı bir Katolik. Barrett ile birlikte Katolik yargıçların sayısı 6 olacak. 6 Katolik’ten sadece Sonia Sotomayor “Demokrat” kimliğiyle tanınıyor. Sotomayor ayrıca, Mahkeme’de görev yapan “Hispanik” kökenli ilk kadın yargıç. Ginsburg ile birlikte Yüksek Mahkeme’de Yahudi kökenli liberal 3 Yargıç yer alıyor idi. Amerikan Yahudileri’nin ezici kısmının Demokratlar’a oy verdiğini de bu arada hatırlatalım
Amerikan siyasi, ekonomik ve kültürel sisteminin egemenleri olarak bilinen “Beyaz, Anglo-Sakson-Protestan(WASP)” grubu aslında Katoliklerden nefret ediyordu. Bu iki dinî grup arasındaki çatışma yakın zamanlarda muhafazâkâr bir ittifaka dönüştü. Hukuk alanında daha etkin ve daha yetkin oldukları için Yüksek Mahkeme’ye Katolik yargıç atamak Cumhuriyetçiler için neredeyse gelenek halini aldı. Kezâ Cumhuriyetçi yönetimlere Hukukçu havuzu oluşturan “Federalist Toplum” örgütünün başkanı Leonard Leo radikal bir Katolik olarak biliniyor.
“Federalist Toplum” örgütü Trump döneminde de Federal Yargının üst kademelerine yapılan atamalarda çok önemli rol oynadı. Cumhuriyetçilerin en şedid taraftarları olan “Evanjelik –Protestan Hıristiyanlar” ise bu durumu kabullenmiş görünüyorlar. Zira ABD’nin kültürel bölünmelerine artık “Dindar-Seküler” ayrımı damgasını vuruyor. Ülke nüfusu içinde yüzde 20 civarında olan Katolikler ABD Kongresi’nin de üçte birinden fazlasını teşkil ediyorlar.
Amerikan tarihinde ilk Katolik ABD Başkanı, İrlanda kökenli bir aileden gelen John Fitzgerald Kennedy idi. Kennedy Protestan seçmenlerin Katolik nefretini aşmak için çok uğraştı ve sonunda seçilmeyi başardı. Kennedy seçim kampanyası sırasında yaptığı bir konuşmada, “Ben Katolik başkan adayı değilim. Demokrat Parti’nin aynı zamanda bir Katolik olan cumhurbaşkanı adayıyım. Kamusal konularda kilisem adına konuşmuyorum - ve Kilise de benim adıma konuşmuyor” demişti. 1961’de Başkanlık koltuğuna oturan Kennedy, 22 Kasım 1963’te uğradığı suikastle hayatını kaybetti. Demokratlar’ın şimdiki Başkan Adayı Joe Biden ilk Katolik ABD Başkan Yardımcısı’ydı. 3 Kasım’da seçilir ise İkinci Katolik ABD Başkanı olacak.
Demokratlar şiddetle karşı çıkıyorlar ama Cumhuriyetçiler Senato’da çoğunluğu elde tutukları için Amy Coney Barret’ın onaylanması kuvvetle muhtemel. Cumhuriyetçiler Kasım’a kadar onay sürecini tamamlamak istiyorlar. 87 yaşında ölen Yargıç Ginbsburg Liberal/Sol çevrelerin yıldızıydı. 48 yaşındaki Barrett ise uzun yıllar Muhafazâkârların yıldızı olacak gibi görünüyor.
2016 seçimlerinde Demokrat Başkan Adayı Hillary Clinton, Trump’tan yaklaşık 3 milyon daha fazla az oy almıştı. Demokratlar Senato’da ise 15 milyon daha fazla bir oyu temsil ediyorlar. Seçim sisteminin cilvesi olarak Trump Başkan seçilirken, Cumhuriyetçiler 53 sandalye ile Senato’da da çoğunluğu ele geçirdiler. Başkanlık ve Senato seçimlerinde Cumhuriyetçilerden daha fazla oy aldıkları halde Yüksek Mahkeme atamaları üzerinde söz sahibi olamamak Demokratlar’ı öfkelendiriyor. Halihazırda Demokratlar Temsilciler Meclisi’nde çoğunluktalar. 3 Kasım’da Başkanlığı kazanır ve Senato’da da çoğunluğu sağlarlar ise Mahkeme’nin yargıç sayısını artırmayı tartışıyorlar. Demokratlar’ın tartıştığı bir diğer hamleyse yargıçların görev süresini 18 yıl ile sınırlamak. Öyle anlaşılıyor ki “Yargı savaşı” seçimden sonra da sürecek.
BIST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BIST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BIST'e ait olup, tekrar yayınlanamaz. Piyasa verileri iDealdata Finansal Teknolojiler A.Ş. tarafından sağlanmaktadır. BİST hisse verileri 15 dakika gecikmelidir.