Malulen emeklilik, sigortalı çalışanların, ağır fiziksel rahatsızlıklar veya tedavisi imkansız hastalıklar nedeniyle mesleklerini yapamayacak hale gelmeleri durumunda uygulanan bir emeklilik türüdür. Bu emeklilik hakkı, sigortalının çalışmaya devam edemeyecek derecede sağlık sorunları yaşaması durumunda devreye girer. Malulen emeklilikten yararlanabilmek için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.
Malulen emeklilik, bir çalışanın, ağır bir sağlık sorunu veya kalıcı bir rahatsızlık nedeniyle mesleğini sürdüremeyecek hale gelmesi durumunda, erken emeklilik hakkı kazanmasını sağlayan bir düzenlemedir. Bu emeklilik hakkından yararlanabilmek için belirli kriterlerin yerine getirilmesi gerekmektedir.
Kimler malulen emekli olur?
Bir işverene bağlı işçi olarak çalışanlar, kendi adına Bağ-Kur’lu olarak çalışanlar ve kamu görevlileri; çalışma gücünü ya da iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle meslekte çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybetmesi halinde malulen emekliliğe ya da bir başka deyişle sakatlık nedeniyle emekliliğe hak kazanıyor. Bunun için de malul olduğunuza dair rapor almanız gerekiyor.
Malulen emeli olma şartları neler?
En az on yıldan beri sigortalı olup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş olması gerekiyor. Bu şartları yerine getirenlere malullük aylığı bağlanıyor.
5510 Sayılı Kanunun 25. Maddesine Göre Malulen Emekli Olmak İçin Gerekli Şartları Tek Teke Belirmiştir. Buna Göre Gerekli Şartları:
10 Yıllık Sigortalılık Süresinin Olması Şartı
Buna göre 10 yıllık filli çalışmasının bulunması gerekmektedir. Sigorta başlangıcının 10 yıl önce başlaması yeterli olmayıp, 10 yıl boyunca sigortalı şekilde çalışmasının bunması aranmaktadır.
1800 Gün Prim Ödenmiş Olması Şartı
En az 1800 gün prim ödenmiş olmalıdır. Ancak bildirdiği üzere eksik primler malulen emekli olmadan önce de toplu olarak ödenebilmektedir. Bu sebeple de bu şart sonradan tamamlanabilmektedir.
Başka Birinin Sürekli Bakımına Muhtaç Derecede Malul Olan Sigortalılar İçin İse, Sigortalılık Süresi Aramadan 1.800 Gün Malullük, Yaşlılık Ve Ölüm Sigortaları Primi Ödenmiş Olması Şartı
10 yıllık sigortalılık süresinin istisnası olarak bu şart getirilmiştir. Buna göre başkasının bakımına muhtaç derecede malul olan kişi 1800 gün prim, yaşlılık ve ölüm sigorta primi ödeyerek malulen emekli olabilecektir. Yukarıda da belirtmiş olduğumuz üzere bu primler sonradan toplu olarak da ödenebilmektedir.
Başkasının bakımına muhtaç derecede malulen olup olmadığı hususunda da Tam Teşekkülü Sağlık Kurulundan bu konuda rapor alınması gerekli kalınmıştır. Bu hastaneye sevkin de Sosyal Güvenlik Kurumu ilgili Müdürlüğü tarafından yapılması gerekmektedir.
Malullüğün Sigortalı İşe Girdikten Sonra Meydana Gelmiş Olması Şartı
Sigortalının malulen emekli olabilmesi için maluliyetin işe girdikten sonra meydana gelmiş olması gerekmektedir. Ancak başvuru yapabilmesi için işten ayrılmış olması şarttır.
Malulük Durumunu Gösterir Maluliyet Raporunun Alınması Şartı
Sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte maluliyetin tespiti tam teşekkülü Sağlık Kurulundan maluliyet raporunun alınması gerekmektedir.
Malulen emekli olmak için nereye başvurulur?
Bağlı bulunduğunuz Sosyal Güvenlik İl veya Merkez Müdürlüğü’ne başvurmanız gerekiyor.
Malulen emeklilik raporu nasıl alınır?
Önce, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), müdürlüğü malulen emeklilik için size sevk yazısı verecek. Bu yazı ile devlet üniversite hastaneleri, Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastaneleri’ne gideceksiniz. Malullük raporunu sadece bu hastaneler verebiliyor. Bu hastaneler yoksa devlet hastaneleri de sağlık raporu düzenleyebiliyor. Özel hastanelerden alınacak malul olduğunuza dair rapor geçerli sayılmıyor.
Hastane raporu malulen emeklilik için yeterli mi?
Değil; geçerli hastanelerden alacağınız sağlık kurulu raporu ve diğer belgelerle birlikte SGK il müdürlüklerine başvuracaksınız. Başvurunuz SGK Sağlık Kurulu’na gönderilecek. Kurul, malulen emekli olacağınıza karar verecek. Hastaneden alacağınız raporla illa da emekli olacaksınız diye bir durum söz konusu değil. Kurul, maluliyeti kabul de etmeyebilir.
İşe başlandığında malul olan birisi malul maaşı alır mı?
İlk sigortalı olduğunuz tarihte malul durumunuz varsa ya da malul durumunuza neden olan rahatsızlıklar başlamışsa maluliyet aylığı alamazsınız ancak erken emeklilik için başvurabilirsiniz.
Vergi indiriminden malulen emekli olan yararlanır mı?
Vergi indiriminden yararlanabilmek için özür oranınızı bildirir raporunuz ile defterdarlık ya da vergi dairesine başvuruda bulunmanız gerekiyor.
Malulen emekli olmak için bir kere kurul raporu almak yeterli olur mu?
Bu, Sağlık Kurulu’nun vereceği karara bağlı. Sağlık Kurulu tamamen malulen emekli de edebileceği gibi malulen emekli edip, kontrol muayene şartı getirebilir. Bu durumda kontrol muayene tarihi verilir ve o tarihte SGK müdürlüklerinden hastaneye sevkinizi alır, muayene olup, yeni raporu Sağlık Kurulu’na verirsiniz. Kontrol muayenesini olmazsınız emekli aylığınız kesilir.
Meslek hastalığı nedeniyle erken emekli olunur mu?
Olunur; sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya iş şartları nedeniyle uğranılan geçici veya sürekli hastalıklar, bedensel veya ruhsal rahatsızlıklar nedeniyle de erken emekli olunur. Malulen emeklilik için SGK’ya yapılacak başvuru, hastaneye sevk süreci ve Sağlık Kurulu raporu meslek hastalığı için de geçerlidir.
Hangi hastalıklar nedeniyle malulen emekli olunur?
Malulen emekli olabilmek ve emekli aylığı alabilmek için listelenen belli hastalıkları var. SGK, hastalık listesini yayınlıyor. Hastalıklar; nörolojik, psikiyatrik, göz, boğaz, onkolojik, hematolojik, travmatolojik, romatolojik, gastroenterolojik, dermatolojik hastalıklar ve kalp-damar hastalıkları, göğüs hastalıkları, enfeksiyon hastalıkları olarak gruplara ayrılmış durumda ve liste çok uzun ve detaylı. Bazılarını sıralayayım: Kanser, beyin tümörü, Multiple Skleroz (MS), şizofreni, görme azlığı, parkinson, demans, epilepsi, anemi, behçet hastalığı, şeker hastalığı, karaciğer hastalıkları, kalp yetmezliği, kalp nakli, akciğer nakli, tüberküloz, AIDS, böbrek nakli, solunum sistemi hastalıkları, denge bozuklukları malulen emeklilik gerektiren hastalıklar arasında en üst sıralarda geliyor.
Malulen emekli olanın maaşı düşük olur mu?
Malulen emeklilikte alacağınız maaş, normal emekli olacağınızda alacağınız maaştan çok daha düşük olur.
Yüzde 40 malulen emeklilik şartları nelerdir?
1 Ekim 2008 sonrasında sigortalı olan engelliler, sağlık kurulu raporunun % 40’dan fazla olması halinde ve diğer şartların da mevcut olması halinde engelli emeklisi olabilirler. Engelli emekliliği malulen emeklilikten farklı olsa da genellikle birbirleriyle karıştırılmaktadır. Yüzde 40 malulen emeklilik şartları şunlardır:
%40 ile % 49 arasında engelli olanlar 18 yıllık sigortalılık süresiyle birlikte minimum 4.100 gün şartını yerine getirirlerse engelli emeklisi olabilirler.
% 50 ile % 59 arasında engelleri olan sigortalılar ise 16 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3.700 gün şartını yerine getirdikleri vakit engelli emeklisi olmaya hak kazanırlar.
3600 gün malulen emeklilik maaşı şartları nedir?
1 Ekim 2008’den önce işe giren ve maluliyet oranı %80’den yüksek olanlar, 15 yıl ve 3600 gün prim süresini tamamladıkları takdirde malulen emeklilik şartlarını taşıdıkları kabul edilmektedir.
1800 gün emeklilik maaşı şartları nelerdir?
1800 gün primi olan işçi en az 10 yıldır çalışıyor ise ve % 60’dan fazla maluliyete sahip olmak kaydıyla emekli olabilir. Kanuna göre, çalışanın en az 1800 günlük bir prim ödemesi gerekse de malul kişi, başka birisinin sürekli bakımına ihtiyaç duyuyorsa 1800 günlük prim ödemesine gerek olmaksızın malullük aylığı alabilecektir.
Maluliyet oranı artarsa ne yapmalıyım?
Maluliyet oranının artması, yeni bir olgu olarak kabul edilir. Maluliyet oranındaki bu artış için tekrar SGK’ya başvurulabilir ya da yeni bir dava açılabilir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2008/245 E. ve 12.03.2008 tarihli kararında “iş göremezlik oranında her artış yeni bir dava konusunu oluşturur” ifadesi ile buna işaret etmiştir.
