Dünyaca ünlü İngiliz müzayede evi Sotheby’s düzenlediği İslam Dünyası Sanatları ve Hindistan Müzayedesi’nde 16. yüzyıldan 19. yüzyıla uzanan Osmanlı döneminin ihtişamlı eserleri açık arttırmaya çıktı. 24 Nisan’da online olarak gerçekleştirilen müzayedenin odağında yer alan Münire Sultan’a ait yazma Kur’an-ı Kerim, Kanuni Sultan Süleyman devrinden tombak şamdan, Sultan III. Selim’in II. Katerina’ya hediye gönderdiği akik fincan seti ve 19. yüzyıldan İran işi bahçe manzaralı ipek halı tahmini fiyatların üzerinde alıcı buldu.
Rekor fiyata satılan Kur’an
Sultan Abdülmecid’in kızı Münire Sultan’ın eşi İbrahim İlhami Paşa adına vakfettiği saray işi tezhipli yazma Kur’an-ı Kerim açık arttırmada ilgi gören eserler arasında yer aldı. 70 bin ila 90 bin paund arasında tahmini değer biçilen tezhip sanatının ender güzellikteki rokoko örnekleriyle bezeli Kur’an-ı Kerim müzayedede 114 bin paunda (4 milyon 641.429,94 TL) satıldı. Ali Şükrü Efendi’nin talebesi hattat İsmail Hakkı Bey tarafından 1860 yılında nesih hatla istinsah edilen 256 sayfalık altın yaldızlı Kur’an-ı Kerim, Osmanlı’da hanım sultanların sanat hâmîliğini göstermesi bakımından büyük önem taşıyor.
Sultan III. Selim’den Rus Çariçesi’ne hediye fincan
Sultan III. Selim’in 1789’da Rus Çariçesi Büyük Katerina’ya hediye olarak gönderdiği yakut ve zümrütlerle süslenmiş emaye altın kaideli fincan müzayedede büyük ilgi uyandırdı. Fevkalade değerli taşlarla bezeli ve Büyük Katerina’nın monogramının kazındığı yonca biçiminde kulplu fincan, hem Osmanlı-Rus tarihinde diplomatik bir hediye olmasıyla hem de Osmanlı saray işi mücevher sanatını yansıtan nadide bir eser olmasıyla dikkat çekiyor. 80 ila 120 paunda arasında değer biçilen ancak beklenen fiyatın çok üstünde 342 bin paunda alıcı bulan kıymetli taşlarla süslü akik fincan Amerikalı bir koleksiyoner tarafından satışa sunuldu. Osmanlı döneminden müzayedeye çıkan eserler arasında sadrazam Koca Sinan Paşa (ö.1596) için yapılmış tombak deniz feneri öne çıkıyor. Osmanlı dönemi denizcilik tarihi açısından oldukça nadir olan fener, üç adet dönen eşmerkezli tombak halkası ve merkezi bir yağ haznesinden oluşuyor. Yaldızlı deniz kabukları, lale başları, palmetler, yuvarlaklar ve iç içe geçmiş bantlarla zengin bir işlemeye sahip bu deniz fenerinin bir benzeri Sadberk Hanım Müzesi koleksiyonunda bulunuyor.
Mescid-i Nebevi’ye bağışlanan şamdanlar
Kanuni Sultan Süleyman döneminden (1520-1566) yaldızlı tombak şamdan ise açık arttırmada tahmini fiyatı katlayarak 482 bin paunda ulaştı. Tombak şamdanın üzerindeki zarif sülüs kitabeden Kanuni’nin baş kazan ustası İbrahim Efendi tarafından 1539 yılında Medine’deki Mescid-i Nebevi’ye bağışlanmak üzere yaptırıldığı anlaşılıyor. Heybetli formları ve sade süslemeleri ile şamdanlar Osmanlı’da özellikle camiler ve türbelere konulmak üzere çiftler halinde üretiliyordu. Müzayedeye çıkan bu etkileyici tombak şamdanın çifti ise Kopenhag’daki David Koleksiyonu’nda yer alıyor. 18. yüzyıl başına ait Lale Devri’nden arabesklerle süslenmiş, vazolarda oyulmuş laleler ve düğünçiçeği, pirinç musluk ile monte edilmiş dikdörtgen şekilli mermer çeşme de müzayedeye çıktı. İngiliz antikacı ve iç mimar Robert Kime (1946-2022) eski koleksiyonunda yer alan natüralist süslemeli çeşme 91 bin paunda satıldı.
İstanbul’unun nefis gravürü
İtalyan ressam ve matbaacı Teodoro Viero’nun 1778 dolaylarında hazırladığı İstanbul’un muhteşem panoramasını gösteren çerçeveli gravür de açık arttırmada 40 bin paunda yeni sahibinin oldu. 1749-1814 yılları arasında İstanbul’da yaşamış meşhur Ermeni yazar ve tercüman Cosimo Comidas de Carbognano tarafından Napoli Krallığı’nın İstanbul’daki büyükelçisi Guglielmo Maurizio Ludolf’a sunulan bu gravür 18. yüzyıl Osmanlı İstanbul’unun nefis manzarasını gözler önüne seriyor. Sotheby’s’in gerçekleştirdiği müzayedede ayrıca altın kakmalı gümüş yaldızlı ve savat kabzalı olağanüstü Osmanlı hançeri, Kanuni Sultan Süleyman tuğralı gümüş maşrapa, hattat Mehmed Şefik Efendi ketebeli hat levhası, İznik çinileri, yazma Kur’an-ı Kerim nüshaları, Hint ve İran işi minyatürlü yazmalar, Safevî pirinç usturlap, Avrupalı ressamların fırçasından yağlı boya tablolar, halı ve tekstil ürünleri yeni sahiplerini buldu.
