Ara Güler’in Göbeklitepe güncesi

Ara Güler Müzesi yeni bir Göbeklitepe sergisine ev sahipliği yapıyor. Müzede açılan İstanbul, New York ve Urfa ekseninde çalışmalarını sürdüren sanatçı Sinem Dişli’nin ‘Oyuklar ve Höyükler: Göbekli Tepe’ ye Bir Bakış’ sergisine geçen yıl kaybettiğimiz usta fotoğrafçı Ara Güler’in arşivinden ilk kez çıkan Göbeklitepe fotoğrafları eşlik ediyor.

BELGE NİTELİĞİNDE KARELER

Ara Güler’in 1998 yılında bir kitap çalışması için gittiği ve 24 gün kaldığı Şanlıurfa’daki ziyareti sırasında çektiği Göbeklitepe kareleri ilk kez sergileniyor. Doğuş Grubu Sanat Danışmanı Çağla Saraç’tan edindiğimiz bilgiye göre, Ara Güler o dönemde Zeugma kazılarını ziyaret ediyor; aynı zamanda Göbeklitepe kazılarından da haberdar. O yıllarda henüz yeni başlayan bilimsel kazıların yapıldığı alanı ziyaret ediyor ve fotoğraflıyor. Saraç, bölgeye dair arşivlerinde yaklaşık 3 filmlik görüntünün olduğu belirterek şu bilgileri paylaşıyor: “Ara Bey, Urfa’da çok uzun zaman geçirdiği için fotoğraflamadığı yer kalmamış. Göbeklitepe’de ise arkeolojik alanı, kazıların yapıladığı açmaları ve kazı ekibini çekmiş. Komşu köyden gelen ve kazıda çalışan işçileri çekmiş. Birlikte yemek yiyorlar, onu fotoğraflıyor. Çok hoş belge niteliği olan kareler var.”

ARAŞTIRMACILARA IŞIK TUTABİLİR

Göbeklitepe’ye dair bilimsel kazıların Şanlıurfa Müzesi başkanlığında ve İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü’nün bilimsel danışmanlığında 1995 yılında başladığını göz önüne aldığımızda Ara Güler’in 1998 yılında çektiği karelerin oldukça kıymetli olduğunu söyleyebiliriz. Zira kazı çalışmalarının çok erken döneminden kareleri sunuyor bize. Ara Güler’in karelerinde Göbeklitepe’nin adını dünyaya duyuran Alman arkeolog Klauss Schmitt’i ve kazının bilimsel sorumlusu Harald Hauptmann’ı da iş başında görüyoruz. Saraç, kazının erken dönemine dair bu karelerin arkeoloji dünyasına ve araştırmacılara ışık tutabileceğini söylüyor ve ekliyor: “98 kazı sezonunda Göbeklitepe ne durumdaymış, ekipte kimler varmış, kimler alana gelmiş, açmalar hangi seviyedeymiş bunları gösteriyor. Şu anda tamamen toprak üzerinde olan dikili taşlar Ara Bey’in karelerinde tepe kısımları bir miktar toprak üzerinde. Bugün hepsi gün yüzünde. Onları da görebiliyoruz.” Yapı Kredi bomontiada’daki Ara Güler Müzesi’nde düzenlenen sergi 15 Ocak’a kadar ziyarete açık olacak.

Genç kuşaktan yeni yorum

16. İstanbul Bienali’ne paralel düzenlenen ‘Oyuklar ve Höyükler: Göbekli Tepe’ ye Bir Bakış’ sergisinde ise Sinem Dişli’nin fotoğraf, video, resim ve enstalasyonları yer alıyor. Sanatçı, bu uzun dönemli projesinde ‘su ve taş üzerinden tarih okuması’ yaparken arkeoloji, jeoloji ve coğrafya gibi bilimlerden yararlanıyor. Belgeselle kurguyu harmanlayarak, bölgenin mitolojisine uygun sembollerle yaşam ve tarih döngüsünü, insanın kendine biçtiği rolleri sorguluyor.