Türkiye’ye yönelik ablukanın yeni adımı Avrupa Parlamentosu (AP) tarafından atıldı. AP, AB üyesi ülkelere, Türkiye’nin AB ile yürüttüğü üyelik müzakerelerinin askıya alınması çağrısını içeren ‘sabotaj raporu’nu kabul etti. Avrupa Parlamentosu’nda dün görüşülen Türkiye Raporu dün oylandı. Fransa’nın Strazburg kentinde toplanan AP Genel Kurulunda 638 üyenin katıldığı oylamada karar 64’e karşı 477 oy ile kabul edildi. Hollandalı parlamenter Kati Piri tarafından hazırlanan rapor için 97 parlamenter ise çekimser oy kullandı. Kararda Türkiye’de 16 Nisan’da anayasa değişikliği için yapılan halk oylamasının sonuçlarına atıfta bulunularak, anayasa değişikliği paketinin mevcut haliyle yürürlüğe girmesi halinde Türkiye ile yürüttükleri üyelik müzakerelerinin resmen askıya alınması için AB üyesi 28 ülke ve AB Komisyonuna çağrıda bulunuluyor.
Kararda, 16 Nisan’da kabul edilen anayasa değişikliğinin Kopenhag siyasi kriterleri ve kuvvetler ayrılığı ilkelerine aykırı olduğu öne sürülüyor. Türkiye’ye de anayasa değişikliğinin yürürlüğe gireceği 2019 yılına kadar süre tanıyor. AP’nin hem kararı hem de oylama tarihi dikkati çekiyor. Karar, AB-Türkiye ilişki sürecinin yanı sıra AB’nin genişleme süreci içinde de bir ilk niteliğinde. Kararla, ilk defa bir AB kurumu, üyelik müzakereleri yürüten bir ülkeyle koşullu da olsa üyelik müzakerelerin askıya alınmasını istemiş oldu.
Yine, Türkiye-Rusya ilişkilerinden Almanya ile yaşanan İncirlik krizine, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Nazi” söylemlerine kadar pek çok konuyu içererek Türkiye’ye bir siyasi dayatma belgesi niteliğine dönüştürülen kararın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın G20 toplantısı için Almanya ziyareti öncesine ve AB’nin Genişlemeden Sorumlu Komiseri Johannes Hahn’ın Türkiye’yi ziyareti sırasında oylanmış olması da dikkati çekiyor. AP’nin, Türkiye’de anayasa değişikliği yürürlüğe girmeden önce yapılacak seçimlerde tamamen değişecek olmasına rağmen verdiği karar siyasi hamle olduğunun göstergesi.
Rapor oylanmadan önce sağ ve sol parlamenterlerden çok sayıda önergeler verilerek yeni unsurlar eklendi. Rapora ilk kez PKK terör örgütünün işaret ve sembollerinin AB ülkelerinde kullanımının yasaklanmasına dair düzenleme yapılması ve PKK’ya silah bırakma çağrısı girdi.
Karar metninde ayrıca AB ülkelerinden, terör örgütü olarak kabul edilen örgütlere ait işaret ve sembollerin yasaklanması konusunda hukuki düzenlemeleri yapmaları isteniyor. Rapor, AP’nin iki yüzlülüğünü de gözler önüne serdi. Üye ülkelere ve AB Komisyonuna, Türkiye ile ortak çıkarların gözetileceği samimi ve açık bir ilişki biçimi benimsenmesi önerilirken, ticaret, enerji, ekonomi, göç ve terörle mücadele gibi ortak çıkar alanlarında “kuvvetli işbirliği” kurulması çağrısı yapılıyor. Kararda, FETÖ’nün 15 Temmuz darbe girişiminin kınandığı ve AP’nin Türk halkının yanında olduğu belirtiliyor. Hemen ardından ise Türkiye’den AB ülkelerine kaçan FETÖ üyeleri kastedilerek, sığınma izni veren ülkelere teşekkür ediliyor.
AB Bakanı ve Başmüzakereci Ömer Çelik, Avrupa Parlamentosunda kabul edilen Türkiye kararıyla ilgili, “Avrupa Parlamentosu raporunu kabul etmiyoruz” dedi. Bakan Çelik, raporun aynen iade edileceğini açıkladı. Bakan Çelik, “Maalesef bu rapor, objektif olmayan bir takım ifadeler içeriyor. Bu rapor esas olarak AB Komisyonu’nun yayınladığı raporun AP tarafından değerlendirilmesidir. Bir bağlayıcılığı yoktur, siyasi niteliktedir. Burada objektif ve dengeli olmasını gözetiriz. Eleştirilerden faydalanmanın yollarına bakarız. Ancak bu rapor bu objektiflikten uzak” dedi. Çelik, “Raporu yok hükmünde kabul ediyoruz. Rapor bize ulaştığında aynen geri gönderilecektir. Maalesef bu raporlar artık değerlendirme kriteri olmaktan çıkmıştır. Gerçekler saptırılmaktadır, önyargılarla ifade edilmektedir. Türkiye’den talep edilen şey, halkın iradesine duyarsız kalınmasıdır. Referandumun neticesi tabiki uygulanacaktır. AP’nin böyle bir çağrı yapmaya hakkı yoktur. Bu antidemokratik bir yaklaşımdır. Yine bu tek taraflı Ermeni anlatılarına, başka ülkelerin bir takım siyasi değerlendirmelerine yer vermesi bir vizyonsuzluk belgesi olduğunun da açık göstergesidir” diye konuştu.
Siyasi dayatma belgesine Ankara’nın tepkisi sert oldu. AP’yi Türk halkının verdiği referandum kararına saygılı olmaya çağıran Dışişleri Bakanlığı açıklamasında, raporu “sabotaj raporu” olarak nitelerken, yok hükmünde görüyor. Rapor, kapağı açılmadan iade edilecek. Açıklamada, “Asılsız iddialara ve iftiralara dayanan bu karar söz konusu kurumun itibarını ayaklar altına almaktadır. Bu karar tarafımızdan yok hükmünde sayılmaktadır” denildi.
Raporda, Rusların yapımını üstlendiği Akkuyu Nükleer Santrali’nin Akdeniz’in güvenliğini tehdit ettiği için durdurulması önerisi ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Avrupa liderlerine Nazi benzetmesi yapmasını kınama ve Ankara’ya Avrupa’daki Türk diasporasını kontrol etme girişimlerinden vazgeçme çağrısı yapıldı. Yine sonradan verilen bir önergeyle Almanya’nın İncirlik’ten asker çekmesiyle ilgili olarak bu durumun NATO müttefikleri arasında terörle mücadele konusunda bir sorun yarattığı uyarısına ilişkin kabul edilen karar oldu. AP’nin OHAL uygulamalarını da eleştirdiği kararında, müzakere sürecinde Türkiye’ye verilen üyelik öncesi fonların da askıya alınması isteniyor. AP’nin dün kabul ettiği bu kararlarının hukuki bir bağlayıcılığı bulunmuyor ancak zaten zorlukla ilerleyen Türkiye-AB ilişkilerini zora sokacak bir adım olarak nitelendirildi.
Kararın G-20 Zirvesi öncesi alınması da önem taşıyor. Zirvede, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın yapacağı görüşmelerde AP’nin skandal kararı da gündeme gelecek. Erdoğan’ın, FETÖ ile mücadele hakkında hazırladığı dosyayı sunması bekleniyor. Erdoğan, daha önce de AP’nin benzer kararları üzerine, Avrupa Birliği ile müzakerelerin devamı için referandum yapılabileceğini açıklamıştı. Erdoğan “Şimdi benzeri bir ‘Brexit’ için, biz de şu anda 16 Nisan’da bir referandum yapıyoruz. Arkasından müzakereler için de bir referandum yapma yoluna gidebiliriz ve milletimiz ne karar verirse o karara da uyarız” ifadelerini kullanmıştı.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Beril Dedeoğlu, skandal kararı, “Rapor, Türkiye’nin AB yolunu kapatma yönündeki bir iradenin normalleşmesini sağlayacak ya da ileriye dönük adımlar atma cesaretini kırarak işbirliğinin geliştirilmesini baltalayan bir iklim yaratması açısından son derece olumsuz. Mesele yapıcı bir eleştiriden çıkmış vaziyette. En tedirginlik yaratıcı kısmı bu. Karar alıcı üye devletlerinin şapkalarını önüne koymalarına yol açacak duruma işaret ediyor. Bu durum da daha net davranmaya zorlayabilir. Atacağı adımlarla, AP’nin kararının ne kadar anlamsız olduğunu göstermek Türkiye’nin elinde. Bu da AP’nin almış olduğu kararı geçersiz kılabilir” şeklinde değerlendirdi.
Türkiye düşmanlığını resmileştiren raporu Avrupa Parlamentosu Türkiye Raportörü, Kati Piri hazırladı.
Her fırsatta Türkiye’nin AB ile üyelik müzakerelerinin askıya alınması çağrısı yapan Piri, Erdoğan’a düşmanlığıyla dikkati çekiyor. Kati Piri, kısa bir süre önce bir röportajda, “Türkiye AB’ye girebilir ancak Erdoğan’lı Türkiye üyeliği zor” imasında bulundu.
