Paradan para kazanan adamlar dün yine işbaşındaydı. ABD'deki seçimleri başkan adayına göre fiyatlayanlar ve Trump ile korku salmaya çalışanlar önceki gün yazdırdıkları açığa işlemlerde dolar kurunu işlem hacminin az olduğu sabahın erken saatlerinde önce 3,15'lerden 3,25'lere ardından da 3,3041'a kadar çıkardı. Benzer tablo euroda da gözlendi. Önceki günü 3,47'den tamamlayan euro saatler sabah 06.00'yı gösterdiğinde 3,63'e çıktı.
Ardından da 3,70'e dayandı. Ancak yüksek kurlarla açığa işlem emri verenler Donald Trump'ın ılımlı seyri karşısında umduğu karı hanesine yazamadı. İşlem hacminin yoğunlaştığı saatlerde Trump tarafından yapılan ılımlı konuşma dolar ve euroda yönü yeniden aşağı çevirdi. Yurt içi piyasalarda, güne yüzde 2,4 azalışla başlayan BIST 100 endeksi de kayıplarının telafi ederek 76 bin üzerinde dengelendi.
Donald Trump'ın seçim kampanyası boyunca dile getirdiği ekonomi politikasıyla ilgili söylemleri ABD'li yatırımcıların kafasını karıştırmış durumda ABD'li sermaye yönetim firması Goldman Management'ın Başkanı Steve Goldman, ABD'de görünümün öncekinden daha belirsiz hale gelebileceğini aktardı. Çin'in olası gümrük vergileri nedeniyle işinin zorlaşacağı da de kulislerde konuşulan konular arasında yer alıyor. Türkiye'nin ana ihracat pazarının Avrupa olduğuna dikkat çeken uzmanlar kamu maliyesinin gevşetilebileceğini bunun da doların avro karşısında değer kaybetmesine neden olabileceğini söylüyor. Avronun güçlenmesi Türkiye'nin dış ticaretine de pozitif yansıyacağına vurgu yapılıyor.
İş Yatırım Araştırma Direktörü Serhat Gürleyen, ABD için “kötü” olanın Türkiye için “iyi” olabileceğini söyledi. Gürleyen, “Trump'ın başkanlık yarışındaki sürpriz galibiyeti, piyasalarda deprem etkisi yaratsa da TL varlıklardaki sert düşüşler alım fırsatı olarak değerlendirilebilir” dedi.
Uzmanlar kriz seneryosundan para kazanmak isteyen fırsatçıların kurdaki kriz fiyatının da belli olduğunu dile getirdi. Dolarda krizin karşılığı 3,30, euroda krizin karşılığı 3,70 olarak hesaplanmış diyen uzmanlar, “Para oyuncuları bu rakamları zaman zaman deneyecek. Anlaşılan tüm planlar buna göre yapılmış. Kur, olumsuz her senaryoda dolarda 3,30, iyimser senaryoda 3,15'den işlem görecek gibi görünüyor” yorumunu yaptı.
Trump'ın konuşmasıyla morali bozulan para fırsatçılarına vatandaş da fırsat vermedi. Serbest piyasada ve bankalararası piyasada alış ve satış tarafına girilen emirlerin birçoğu karşılanmadan düştü. Karşılıksız emirler nedeniyle fiyat dalgalansa da işlem hacmi buna paralel olarak düşük kaldı.
Tüm anlaşmalar gözden geçirilecek
Başkanlığı kesinleşen Trump'ın ilk açıklamaları ılımlı söylem olarak yorumlandı.Trump, “Büyük bir ekonomik planımız var. Büyümeyi iki katına çıkaracağız. Bizimle iyi anlaşmaya istekli olan uluslarla çok başarılı ilişkiler kurmayı planlıyoruz. ABD artık azıyla yetinmeyecek. En iyinin peşinde olacak. Ülkemizin kaderini yeniden elimize alıp bundan sonraki süreçte ülkemiz için güzel şeyler düşleyip yapacağız. ABD'nin çıkarları herkesle ortak zemin arayacağız” dedi.
Peki Trump'un kazanması Türkiye ve dünya ekonomisini nasıl etkileyecek. Uzmanlar ve iş adamları, durumun Türkiye için umut verici olduğu görüşünde. Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan, Trump'ın bir işadamı olduğunu hatırlatarak, esnek olması durumunda Türkiye ile ilişkileri daha iyi noktaya getirilebileceğini söyledi.
Türkiye-ABD İş Konseyi Başkanı Ekim Alptekin ise Trump'ın iyi bir ekip kurduğunu, söz konusu ekibin Türkiye'yi iyi tanıdığını, FETÖ gerçeğini de bildiğini ifade etti. Türk-Amerikan İş Adamları Derneği Başkanı Bora Gürçay da, “Trump politikası, daha iç piyasaya yönelik olmak ve global ortaklarla ilişkileri düzeltmeyi hedeflemekte. Türkiye ile dostluğu ve iş birliğini devam ettireceğini umuyoruz” dedi.
ABD'de gerçekleşen seçimin hem Amerika hem de dünya için yeni bir siyasi ve ekonomik dönemin başlayacağını gösterdiğini kaydeden Eskişehir Milletvekili Prof. Dr. Emine Nur Günay, “İç ekonomik dinamiklerde bir değişiklik olmadı. İş dünyası ve yatırımcılar için Türkiye ekonomisinde strateji değişikliğine neden olacak bir neden yok" diye konuştu. Günay, “Piyasalarımızın nabzını tutarak, gerekli düzenlemeleri yaparken yapısal reformlarımıza odaklanarak yolumuza devam edeceğiz” değerlendirmesinde bulundu.
Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Şişman, Amerika ekonomisinin iç talebini artırarak büyümeye gideceğini belirtti. Şişman, “Fed Aralık'ta faizleri artırmaya gidebilir. Sermaye çıkışı çok kuvvetli olmazsa problem olmaz. Şuan Türkiye'den sermaye çıkışı beklemiyoruz.Başkanlık 20 Ocak'ta devralınacak. Aralık'ta Fed'in faiz oranı önemli. Onun harcinde büyük bir değişiklik olmaz. Politikalar bugünden yarına değişmez. 3-4 ay değişiklik beklemiyoruz” ifadelerini kullandı.
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sefer Şener, “Türkiye ekonomisi açısından tedirgin olacak bir durum yok. Tersine, Türkiye bu durumu fırsata çevirebilecek kapasitede” dedi. Şener ayrıca, Trump'ın zafer konuşmasından dünya ekonomisindeki hareketlenmelerin azalacağı öngörüsünün çıktığını da kaydetti.
