|

Kıyama kalkan Filistin'in özgürlüğü

9 Aralık 1987'de işgalci İsrail'in 4 Gazzeliyi ezerek öldürmesinin ardından Filistinliler ilk mücadelesini başlattı. Birinci intifada adını verdikleri özgürlük mücadelesi sırasında Filistin Ulusal Konseyi, 15 Kasım 1988 günü bağımsız Filistin devletini ilan etti.

Yeni Şafak
10:49 - 15/11/2016 Salı
Güncelleme: 11:24 - 15/11/2016 Salı
Yeni Şafak
Filistin Ulusal Konseyi, 15 Kasım 988 günü bağımsız Filistin devletini ilan etti.
Filistin Ulusal Konseyi, 15 Kasım 988 günü bağımsız Filistin devletini ilan etti.

9 Aralık 1987'de İsrailli işgal güçlerine ait askeri bir araçla 4 Gazzeli'yi ezerek öldürmesinin ardından ilk intifadanın fitili ateşlendi. Filistinlilerin başlattığı ve 'birinci intifada' adını verdiği kıyam harekatı sırasında 28 yıl önce Cezayir'de toplanan Filistin Ulusal Konseyi, 15 Kasım 1988 günü bağımsız Filistin devletini ilan etti.


İlk direniş Gazze'den


Filistin halkı, dışarıdan gelecek kurtarıcıları beklemek yerine işgal altındaki yaşam mücadelesini kazanmak için direnişe geçti. İlk direniş, Gazze'deki Cebaliye kampında başladı. Kamptaki Filistinliler aracın dört Filistinliye kasıtlı çarptığını söyleyerek harekete geçti. Burada başlayan olaylar kısa sürede Gazze'de, Batı Şeria'da ve Doğu Kudüs'te yayıldı.



İntifada Hamas'ı, Hamas intifadayı getirdi


1973 yılında Şeyh Ahmed Yasin önderliğinde oluşmaya başlayan Hamas, işgalcilere karşı başlatılan birinci intifadanın önderi oldu. Filistinliler Hamas öncülüğündeki intifada ile Gazze ve Batı Şeria'daki İsrailli kurumları boykot etti, işgal ordusunun emirlerine karşı sivil itaatsizlik eylemler, gerçekleştirdi. İsrail yerleşkelerinde çalışmayı reddetti, ürünlerini satın almadı ve vergi ödemedi. Halk ayrıca Filistinli araçları İsrail ehliyetleriyle kullanmayı reddetti, duvarlara grafitiler yaptı, barikatlar kurdu.



  • 4 Aralık 1986 tarihinde, Birzeit Üniversitesi kampüsü içinde iki Gazzeli öğrencinin İsrailli askerler tarafından vurulması, cezalar, tutuklamalar, alıkoymalar ve eli kelepçeli Filistinli gençlerin sistematik bir şekilde dövülmeleri, eski mahkumların ve aktivistlerin Gazze şehri dışında dönüştürülmüş askeri kamplardaki hücrelerde tutulmaları ilk İntifada'nın belli sebepleri arasında sayılabilir.

İsrailli işgalcilerin İntifada'ya müdahalesi sert oldu. 18 yaş altı bütün Filistinlilerin yüzde 7'si silahla, dayakla veya göz yaşartıcı gazdan dolayı yaralandı. İsrail'in ağır silah ve tanklarına Filistinliler sapan, taş ve sopalarla karşılık verdi. İntifada süresi boyunca Filistinliler arasında toplam can kaybı 1.300'e ulaştı. On binlerce Filistinli taş attıkları gerekçesiyle kolları bacakları kırılarak sakat bırakıldı. Ancak direniş ağır katliamlara, işkencelere rağmen kadın-erkek, yaşlı-genç her kesim tarafından aralıksız sürdürüldü. 120 binden fazla Filistinli ise tutuklandı.



İntifadanın ilk yılında Ramazan ayı boyunca, Gazze'deki birçok kampta sokağa çıkma yasağı uygulandı. Halkın gıda almaları engellendi. İntifadanın ilk yılında kamplara atılan gözyaşartıcı bombalamalardan sebebiyle 16 kişi öldü.



Dünya bugün olduğu gibi o gün de masum insanların işgalciler tarafından öldürülmesini sadece kınadı. Kasım 1988'de, Birleşmiş Milletler Genel Kurulundaki ülkelerin çoğu, İsrail'i, intifadaya karşı aldığı tutumdan dolayı kınama yayınladı.



Bağımsız Filistin Devleti'nin ilanı


1987 de başlayıp 1992'ye kadar devam eden intifada sırasında Cezayir'de toplanan Filistin Ulusal Konseyi, 15 Kasım 1988 günü bağımsız Filistin devletini ilan etti. Filistin, aralarında Çin, Rusya, Hindistan ve Türkiye'nin de bulunduğu yüzden fazla ülke tarafından resmen tanındı. Bağımsızlığı ilan edildiği sırada Filistin Kurtuluş Örgütü'nün Filistin topraklarında hiçbir kontrolü yokken günümüzde Batı Şeria ve Gazze Şeridi Filistinlilerin kontrolünde ve bu bölgeler İsrail ordusunun işgali altında bulunuyor.




14 Ekim 1990'da, İsrail açıkça Güvenlik Konseyi Çözüm Önerisi 672'ye uymayacağını deklare etti ve İsrail insan hakları ihlallerini araştıracak olan Genel Sekreterlik delegasyonunu kabul etmeyi reddetti. Bir sonraki çözüm önerisi (673 nolu) küçük bir etki yaptı ama İsrail BM araştırmasını engellemeyi sürdürdü. BM'deki çözüm yollarına karşı oy kullanan İsrail'in en büyük destekçisi ise ABD oldu.



Oslo görüşmeleri, İsrail ile Filistin temsilcilerinin üst düzeyde ilk yüz yüze anlaşma çabası olarak tarihe geçti. Norveç'in başkenti Oslo'da yapılan çözüm görüşmeleri 20 Ağustos 1993 tarihinde sonuçlandı. Daha sonra resmen Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Başkanı Yaser Arafat, İsrail Başbakanı İzak Rabin tarafından törenle 13 Eylül 1993 tarihinde Washington, D.C.'de halka açık bir törenle imzaladı. Törende dönemin ABD Başkanı Bill Clinton, Filistin Kurtuluş Örgütü'nden Mahmud Abbas, İsrail Dışışleri Bakanı Şimon Peres, ABD Genel Sekreteri Warren Christopher ve Rusya Dışışleri Bakanı Andrei Kozyrev katıldı.



#Birinci intifada
#Filistin
8 yıl önce