Ekonomik krizin siyasi ve toplumsal kaosa dönüştüğü 220 milyon nüfuslu Endonezya yeniden iç savaşın eşiğine geldi. Ekonomik krizden kurtulmak için IMF ile görüşen ancak IMF'nin öngördüğü şartları kabul etmeyen Devlet Başkanı Abdurrahman Vahid, dün görevinden alındı. Endonezya'nın demokratik yollardan iktidara gelen ilk Devlet Başkanı Abdurrahman Vahid, IMF ile anlaşmayı reddetmesi üzerine yoğun yolsuzluk suçlamalarına maruz kaldı.
Hemen bütün kurumların desteğini kaybeden Vahid, günlerdir süren siyasi kriden sonra dün özel gündemle toplanan parlamento tarafından azledildi. Delegelerin yarıdan fazlası, Vahid'in 21 aylık iktidarına son verilmesi yönünde oy kullandı. Parlamento tarafından yetersizlikle ve iki yolsuzluk olayına karışmakla suçlanan Vahid'in yerine, eski diktatör Sukarno'nun kızı 54 yaşındaki yardımcısı Megavati Sukarnaputri getirildi. Megevati Sukarnoputri, kararın hemen ardından yemin ederek resmen ülkenin beşinci devlet başkanı oldu. Televizyondan naklen yayınlanan oylamadan sonra Megavati'nin Parlamento Başkanı Emin Reis tarafından gıyaben yeni devlet başkanı ilan edilmesi üzerine, milletvekilleri ayağa kalkarak tekbir getirdiler. Karardan sonra Meclis'te topluca dua edildi. Birkaç dakika sonra Megavati salona girdi, kısa törende and içerek, resmen yeni başkan oldu.
Ordu Vahid'e cephe aldı
Kısa konuşmasında ulusal birlik çağrısında bulunan Megavati, "Kanımca, karşı karşıya bulunduğumuz sorunlar bir tek grup tarafından çözülemez. Sorunların çözümü için ulusal birliğe her zamankinden fazla ihtiyaç var" dedi. Sukarnoputri'nin, kabine listesini çarşamba günü açıklayacağı öğrenildi. Vahid, azilden kurtulmak için, sabah saatlerinde olağanüstü hal ilan edip parlamentoyu feshetti ve seçimlerin bir yıl içinde yapılacağını açıkladı. Ancak ordu ve polis teşkilatı bu kararı tanımadı. Olağanüstü hal kararını tanımayan parlamento tarafından yayınlanan bildiride ise, parlamentonun görevine devam edeceği, Vahid'in yüce divanda yargılanmasına devam edileceği, Megawati'nin yeni lider olduğu ve yeni bir devlet başkan yardımcısının seçileceği belirtildi. Vahid, bu gelişmeden önce yaptığı açıklamada, parlamentonun kendisini azletse dahi devlet başkanlığı sarayında kalmaya devam edeceğini açıklayarak, gelişmelerin anayasaya aykırı olduğunu açıkladı. Karardan sonra da bir açıklama yapan Vahid, kararı tanımadığını, kararın yasadışı olduğunu ve görevinden ayrılmayacağını yineledi. Vahid, Endonezya Silahlı Kuvvetler Komutanı Amiral Widodo Adisucipto'dan anayasal düzeni korumasını istedi. Başkent Cakarta Emniyet Müdürlüğü'nden yapılan açıklamada, emniyet mensuplarının, Vahid'in yayınladığı bu karara itaat etmemesi çağrısı yapılarken, Genelkurmay Başkanlığı da, parlamentodaki özel oturumdan çıkacak karara saygılı olacaklarını açıkladı. Endonezya Anayasa Mahkemesi Başkanı Bagir Manan ise, Devlet Başkanı Abdurrahman Vahid'in ülkede olağanüstü hal ilan etmeye yetkisi olmadığını kaydetti.
Azil kararı ve Vahid'in görevinden ayrılmayı reddetmesi ülkeyi iç savaşın eşiğine getirdi. Ülkedeki en büyük İslami cemaatin lideri olan ve Eski diktatör Sukarcto'ya cephe alan Vahid'in yandaşlarının sokaklara dökülmesinden ve iç çatışmalara yol açmalarından endişe ediliyor.
Vahid geri adım atmayacak
Vahid, 5 yıllık görev süresinin iki yılını dolduramadı. Abdurrahman Vahid'in, görevinden azledilmesi yolundaki meclis çalışmalarının sürmesine karşın görevini bırakmayacağı bildirilmişti. Devlet başkanlığı sözcüsü Yahya Stakif, meclisin görevine son verilmesi yönünde bir karar alması halinde Vahid'in devlet başkanlığı görevini terkedip etmeyeceğinin sorulması üzerine, "Kalacak. Devlet başkanı, olaylara cihad gözüyle bakıyor" dedi. Stakif, Vahid'in nasıl bir yol izleyeceğinin sorulması üzerine ise, gerekli açıklamanın daha sonra yapılacağını söyledi.
Endonezya'nın "Mega" kadını
Devlet başkanlığına getirilen Megavati Sukarnoputri, popüler kişiliğiyle tanınıyor, ancak ülke yönetiminde ne denli başarılı olacağı gözlemciler tarafından merak ediliyor. 1999 seçimlerinde devlet başkanlığını Abdurrahman Vahid'e kaptırınca gözyaşı döken ve hıçkıra hıçkıra ağlayan 54 yaşındaki Megavati, yandaşlarının deyimiyle "Mega", böylece Vahid'den rövanşı almış oldu. 21 ay önce partisinin seçim zaferine rağmen kendisini devlet başkanı seçmeyen parlamento, dün Megavati'yi büyük bir coşkuyla, yüzde 90'ı Müslüman olan 210 milyon nüfuslu ülkenin iktidarına taşıdı.
Yandaşlarının gözünde bir "Mega" olan Megavati, yoksul mahallelerdeki gençler ve orta sınıf tarafından destekleniyor. Megavati, popülerliğini, kurucu Cumhurbaşkanı Sukarno'nun kızı oluşuna borçlu. 1998 Mayıs ayında sona erinceye dek Suharto rejimine "kafa tutması" da Megavati'nin halk nezdindeki saygınlığını artırmıştı. Reformcu aydınların çoğu, Megavati'yi, "babasının gölgesinde kalmış tutucu" olarak görüyor. Gözlemciler, Megavati'nin milliyetçiliği ve askerlerle yakın ilişkilerinin de bağımsızlık mücadelesi veren ayrılıkçı hareketlerin Cakarta'ya karşı düşmanlıklarını artırabileceğine işaret ediyorlar.
ANALİZ
Anlaşmayı reddetti
1999'da yapılan demokratik seçimlerden sonra ülkenin en büyük İslami grubunun lideri olan Abdurrahman Vahid, tam bir "ulusal uzlaşma" örneği gösterilerek, bütün partilerin desteğiyle Devlet Başkanlığı'na getirildi. Birlik ruhunun güçlenmesine inat etnik çatışmalar dışarıdan körüklendi. Başta ABD ve BM'nin müdahaleleri olmak üzere, yabancı örgütler sorunlu bölgelerdeki halkları Cakarta'ya karşı ayaklandırdı. Müslümanların azınlıkta bulunduğu bölgelerde din çatışmaları başlatıldı. Baharat Adaları'nda binlerce Müslüman katledildi, evler ve camiler yakıldı, onbinlerce Müslüman bölgeyi terketmeye zorlandı. Dayak yerlileri Müslüman avına çıktı. Sokaklar ve nehirler kafası kesilmiş Müslüman cesetleriyle doldu. Buna paralel olarak ülkenin her köşesinde İslami örgütlenmeler arttı, direniş hareketleri kuruldu.
150 milyar dolar borç
150 milyar dolara yakın borcu bulunan Endonezya ekonomik açıdan çökmüş durumda. 11 Nisan'da Cakarta'ya giden IMF ile anlaşma sağlanamadı. Cakarta, Merkez Bankası'nın bağımsızlaştırılmasını ve on milyarlarca dolarlık ülke kaynaklarının satışını reddetti. Bunun üzerine Dünya Bankası, IMF ile anlaşmazsa daha önce anlaşması sağlanan kredileri serbest bırakmayacağı tehdidinde bulundu. Bu olayın hemen ardından Vahid'e yönelik saldırılar tırmandırıldı. Ulusal uzlaşma çatladı. Ordu Vahid'e karşı darbe tehdidi savurmaya başladı. Vahid'in yardımcısı Megavati Sukarnoputri, hükümeti düşürme kararı aldı ve Devlet Başkanı'nın kendisi olması gerektiğini açıkça dile getirdi. Bir zamanlar ABD'nin bölgedeki en önemli üssü olan Endonezya, BM ile IMF, Dünya Bankası ve Asya Gelişme Bankası'nı kendisine karşı harekete geçiren ABD'ye karşı destek arayışlarına girdi ve Japonya, Hindistan ve Çin'le savunma paktı imzaladı.
