ABDULKADİR SELVİ-SONGÜL SELVİ
Kiminin özelleştirmenin imparatoru ilan ettiği, kiminin ise vatanı yabancılara peşkeş çekmekle suçladığı bir isim Özelleştirme İdaresi Başkanı Metin Kilci.

Kilci ile TÜPRAŞ ihalesinden ERDEMİR'e, yabancı sermayenin Türkiye'ye olan ilgisinden İsrailli Ofer grubu hakkındaki iddialara kadar her şeyi konuştuk. Bizimle konuşurken bir yandan da göz ucuyla canlı yayından Galataport ihalesini takip eden Kilci ile sadece rakamları konuşmadık. Özelleştirme ihaleleri yapılırken, Kilci neler hissediyor, neler yaşıyor, özelleştirmeden sonra ilk telefonu kime açıyor? Bunları da sorduk.

Dönemlerinde Özelleştirme İdaresi'nin özelleştirilecek bir KİT haline geldiği başkanları gören Türkiye'de Metin Kilci, cumhuriyet tarihinin en büyük özelleştirmelerini gerçekleştirirken, yine de arkasındaki siyasi desteğe, ülkedeki siyasi istikrara, bunun getirdiği ekonomik iyileşmeye her defasında vurgu yapmaktan geri durmuyor. Kendisini vatana ihanet etmekle suçlayanlara ise cevabı oldukça net: "Bu vatana onlardan daha çok hizmet ediyorum. Ülkemin prestijini yükseltiyorum"

İşte Özelleştirme İdaresi Başkanı Kilci'nin sorularımıza verdiği cevaplar:

TÜPRAŞ'ın özelleştirilmesinden sonra uluslar arası piyasaların ilgisinde bir farklılık gözlediniz mi?

TÜPRAŞ'ın yüzde 14.76'sının borsada satışı, PETKİM hisselerinin halka arzı. Telekom'da 13 tane katılımcı vardı ve bunların içinde 8 tanesi uluslararası Telekom operatörleriydi. Onların büyük bir kısmı Telekom'un ihale sürecine etkin bir şekilde katıldılar. TÜPRAŞ ihalesinde de 13 grup katıldı, bunun içinde de uluslararası kuruluşlar vardı. Bu 13 ortaklık içinde yer alan 16 yabancı grubun büyük ölçüde iki tanesi hariç 14 tanesi çeşitli ortaklıklar içinde TÜPRAŞ ihalesine fiyat teklifi verdiler. Aynı gözlemlerimiz ERDEMİR ihalesinin gelişiminde de devam ediyor. Benzer şekilde Mersin Limanı'nın ihalesinde de bu ilgi görülüyor.

Yüzde 14'ü eleştirenler, şartlara baksın

TÜPRAŞ'ın yüzde 51'i 4 milyar dolara satılırken, Global aracılığıyla Ofer'e satılan yüzde 14'ü eleştiri konusu oldu?

Biz 2003 yılında TÜPRAŞ'ın yüzde 65'inin ihalesini açtığımızda borsanın değeri malum. Yani 11 binlerde. 2002 yılının sonunda 7 bin 8 binlerde, şimdi 33-34 binlerde. TÜPRAŞ'ın yüzde 14.76'nın borsada satışı. O günün şartlarında son derece başarılı bir işlemdir ve alkışlanacak bir işlemdir. Bugün de bilinmelidir ki yüzde 51'inin de satışı aynı ölçüde başarılıdır. Ben yine aynı duyarlılıkla 2004'ün başında gerçekleştirdiğimiz ihalede de 1.3 milyar rakamı o günün şartlarında son derece iyi bir rakam olduğunu söylüyorum

"Türkiye'nin prestiji arttı"

TÜPRAŞ'ta elde edilen başarı ERDEMİR'in çıtasını yükseltti mi?

TÜPRAŞ'la, ERDEMİR'İ birbirine karıştırmamak lazım. Her bir şirket, her bir özelleştirme kendi şartlarıyla kendisiyle bağımlı. Ama Türkiye'ye olan ilginin bu yoğun artışından özelleştirme de büyük fayda sağladı.

Erdemir'e yabancıların ilgisi devam ediyor mu?

Şu anda 13 grup ihale sürecinin içindeler. 23 Eylül'e kadar bu gruplar değişik yapılarını oluşturmak üzere teklif verilecek yapıyı belirlemiş olacaklar. 26 Eylül'de de teklif verecekler. 13 grubun içinde 8 uluslararası yatırımcı, dünyanın birçok yerinde yatırım yapmış kuruluşlar, şirketler var.

Özelleştirmelerin ikide bir yargıya gitmesi, Türkiye'ye olan güveni sarsıyor mu?

Özelleştirme uygulaması yasal alt yapısı olan, hukuki bir uygulamadır, anayasal bir uygulamadır. Bütün uygulamaların nasıl yapılacağı kanunlarla belirlenmiştir. İdari işlemlere ilişkin dava yoluna gitmenin son derece doğal olduğunu düşünüyoruz

İhalelerden sonra sayın Maliye Bakanımıza bilgi veriyoruz. Ama TÜPRAŞ ihalesinde benim aradığımda bilgileri vardı. Yani tepkisi "Hayırlı uğurlu olsun. İnşallah iyi olur" şeklinde oluyor. Bu kamu görevi, milli maç kazanmış gibi ortalığa çıkmamız beklenilmemeli. Biz işimizi yapıyoruz.

'Vatana ihanetle suçlayanlardan daha fazla ülkeme hizmet ettim'

Ben ve 300 kişilik ekibim, hizmetin bir parçasıyız. Ülkemizi çok seviyoruz ve hizmet ediyoruz.

Bir yandan başarılı özelleştirmelerle anılıyorsunuz,diğer tarafta da ülkenin değerlerini yabancılara peşkeş çekmekle suçlanıyorsunuz?

Burada ihale yapılıyorken, bin 500 2 bin kişinin vatana ihanet suçlamasını dinlemek hiç kimsenin isteyeceği bir şey değildir. Ama şu konuda hiç tereddüdüm yok ki ben bu vatana bana ihanet suçlaması yapanlardan daha çok hizmet ediyorum. O hizmetin bir parçasıyım. Tek başına ben değilim tabiî burada 300 tane insanımız var. Çalışanımız var. Bunlarla birlikte bu ülkenin ileri gitmesi için bize haksız eleştirileri yönetenler kadar bu ülkeyi seviyoruz ve hizmet ediyoruz....

Türkiye'nin bugün övündüğü ihracat rekorları kıran otomotiv sektörlerinde, başka sektörlerinde ne denli yabancı sermayenin Türkiye'ye yatırım yaptığını unutup da yabancı sermaye karşıtlığına soyunmak ya da bu tartışmalarda sessiz kalmak biraz farklı bir görüntü sergiliyor.

Peki özelleştirmedeki başarıları yaşamak nasıl bir duygu?

Bu etiketi elde etmenin gururuyla yaşamıyorum ama özelleştirme için şartların çok iyi olduğu ve özelleştirmenin başarılı olduğu dönemde görev yapıyor olmak beni ayrıca mutlu ediyor. Özelleştirme tek başına bir idarenin çabasıyla değildir. Türkiye'nin bu şartlarını hazırlayan bütün milletimizin eseridir. Bizim birçok kurumla ortak çalışmamız var. Hükümetin desteği var. Bu şartların bir araya gelmesi ile oldu.

"Yabancı sermayede istenilen düzeyde değiliz"

Yabancı sermayeyi ülkeye çekme konusunda gerekli cazip ortamı oluşturabildik mi?

Henüz yabancı sermaye kayıtları konusunda imrendiğimiz, gıpta ettiğimiz ülkelerin düzeyine ulaşmadık. Bu apaçık ortada. Bir İrlanda örneği var. Brezilya, Arjantin gibi ülkelerin örneği var. Bağımsızlığını yeni kazanmış eski Doğu Bloku ülkeleri var. Yine Polonya örneği var. İtalya örneği var. Bizden çok çok fazla.

Türkiye'de özelleştirmeye karşı olan tabular, özelleştirmenin geleceğini nasıl etkileyecek?

Bizden çok daha önce bağımsızlığını kazanan yüzde 100 kamu ekonomisinin hakim olduğu ülkelerde bile serbest piyasa ekonomisi işler hale gelmiştir. En basit örnek 9 kişi ihaleye katılıyor, 1 kişi kazanıyor. 1 tane mutlu, 8 tane mutsuz var. Özelleştirme bizatihi toplum yararına bir işlemdir. Devletin rasyonel dengelerini oturtacaktır.

Özelleştirmenin hukuki altyapısını sağlamlaştırmak,tereddütleri gidermek için yeni yasal düzenlemelere ihtiyaç var mı?

Son iki yıl içerisinde biz yaklaşık idare olarak 150'ye yakın ihale açtık. Bunların 70 tanesini satışla sonuçlandırdık. Bunların içerisinde hukuki eksiklikler nedeni ile devrini gerçekleştiremediğimiz örnekler vardır. Bunlardan bir tanesi de TÜPRAŞ'tır. Özelleştirme işleminin iptaliyle sonuçlanan bir karar alınmasının örneği birkaç tanedir. Özelleştirme bir hukuk sorunu gibi ele alınıyor. Bu son derece yanlış bir işlemdir. Çok kapsamlı ayrıntılı düşünülmüş.

"Ekonomik istikrarda dünyanın parmağını ısırdığı noktadayız"

Yargının özelleştirme konusundaki olumsuz kararları, yabancı sermayenin ilgisini etkiliyor mu?

Ekonomik istikrar konusunda bütün dünyanın parmağını ısırdığı bir noktadayız. Programı tamamladık. Enflasyon kontrol altına alındı. Faiz dışı kontrol altına alındı. Büyüme sağlandı. Türk ekonomisi kendi ayakları üzerinde durma noktasına geldi. Zaman zaman yabancı yatırımcılarla bir araya geldiğimizde bunu daha iyi anlıyoruz. Türkiye yeniden kredisini yükseltmeye başladı.

'Tüpraş ihalesinde heyecanlandım'

"TÜPRAŞ ihalesini televizyondan takip ettim. Heyecanlı ve güzel bir gündü o gün. Hatırlanacağı gibi Telekom'da da benzer bir çekişme vardı. Birileri de bu yarışa gidiyor ve birisi kazanıyor. Bu çok güzel bir duygu."

Türkiye'de özelleştirmenin şartları belli, Ofer de katılabilir

S-Galataport ihalesini Ofer'in kazanmasını nasıl karşıladınız?

İhale, cuma günü sonuçlandı. Teklifler arasında farklılıklar vardı. En yüksek teklifi Ofer grubu verdi. İhalenin kimin üzerinde kaldığı, gerekli aşamalardan sonra belirlenecek. Yap işlet devret için Yüksek Planlama Kurulu kararı alınacak.

S-Ofer'in, Erdemir ihalesine girmeyi düşündüğüne dair çıkan haberleri nasıl değerlendiriyorsunuz?

Türkiye'ye yatırım yapmak isteyen çok yabancı var. O ihalede olup olmadıklarını bilmiyorum. Henüz bir bildirim yapılmadı. Ön yeterlilik alıyorlar. Bu grubu ben ihalelere katılan firmalar vasıtası ile biliyorum. Birebir tanışmışlığım yok.

S-Ofer grubunun Türkiye 'de kamunun açtığı birçok ihalede boy göstermesini nasıl karşılıyorsunuz?

Bu grup sadece Türkiye'de değil, dünyadaki birçok ihalede kendini gösteriyor. İsrail'de, Amerika'da var. Birçok ülkede yatırımı var. Bizim ihalelere kimin nasıl katılacağı, şartları belli. Bu konuda bir yerli yabancı ayrımı mevzuatı ayrımı yapılmaz.