BERİVAN ORUÇOĞLU / BRÜKSEL
AB Daimi Temsilcileri Komitesi (COREPER) Türkiye'nin Kıbrıs deklarasyonuna karşı yayımlanacak AB deklarasyonu taslak metni üzerinde uzlaşma sağlayamadı. Diplomatik kaynaklar, Rumların Ankara Anlaşması Protokolü'nün uygulanmasının takvime bağlama ısrarları nedeniyle görüşmelerin tıkandığını belirtiyorlar.

Edinilen bilgiye göre, toplantıda İngiltere'nin hazırladığı metinden "tatmin olmadıklarını" kaydeden Rumlar, taslakta Türkiye'ye Rumları tanıma çağrısı yapılmasını istedi. Toplantıyı tıkayan en önemli konulardan biri ise Türk limanlarının Rumlara açılmasının takvime bağlanması isteği oldu. İngiltere'nin AB Daimi Temsilcisi John Grant'in AB'li muhattaplarıyla yapacağı ikili görüşmelerde çıkış yolu arayacağı belirtiliyor.

Fransa'dan Rumların talebine destek

Rumların bir diğer önerisi ise protokolün uygulanmasını Ortaklık Konseyi veya uygulanabilir sorun giderme mekanizmaları yerine özel bir takip mekanızması kurularak izlenmesi oluşturdu. Fransızlardan da Rum Kesimi'ne destek geldi. Toplantıya iki taleple giden Fransızlar, deklarasyonda mutlaka Rumların tanınmasını ve protokol uygulamasının 2006'da yakından izlenmesi ifadelerinin keskinleştirilmesini önerdi.

İşte karşı deklerasyon taslağı
1- AB, Türkiye'nin Kıbrıs Cumhuriyeti ile ilgili deklerasyon yayınlama ihtiyacını üzüntüyle karşılar.
2- Türkiye'nin yayınladığı deklerasyon "tek taraflı"dır, protokolun bir bölümü değildir ve Türkiye'nin yükümlülüklerine ilişkin hiç bir hukuki sonucu yoktur.
3- Avrupa topluluğu ve üye ülkeler, ek protokolun hiç bir ayrımcılık yapılmadan, malların serbest dolaşımına ilişkin engellerin kaldırılmasını bekler. Türkiye, protokolü tam olarak bütün AB ülkelerine uygulamak durumundadır. AB, 2006 yılında protokolün tamamen uygulanıp uygulanmadığını denetleyecektir.
4- Kıbrıs Cumhuriyeti'nin, AB'ye üye olduğu ve adayı temsil eden tek devlet olduğu anımsatılır.
5- AB, Türkiye'nin Kıbrıs sorununun çözümü için, BM Güvenlik Konseyi'nin kararları ışığında, BM Genel Sekreterinin adada nihai anlaşma çabalarına destek vereceği taahüdünü not alır.
6- Konsey, 2006 yılında bu konuları gözden geçirecektir.

'Görüşmeler başlayınca Türkiye Kıbrıs'ı fiilen tanıyacak'

AB Konseyi Hukuk Danışma Bürosu'nun, Türkiye'nin Kıbrıs konusundaki deklarasyonunu inceleyerek, 31 Ağustos'ta COREPER'e görüş bildirdiği öğrenildi. Basına yansıyan görüş belgesinde, müzakerelerin AB ile Türkiye arasında değil, "25 AB üyesi devlet ve Türkiye arasında" gerçekleşeceği hatırlatılarak, müzakerelerin başlamasının, "Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Türkiye tarafından de facto (fiilen) tanınması anlamına geleceği" savunuldu. Hukuk Bürosu'nun görüşü yaptırım niteliği taşımıyor.