Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, İran'a nükleer faaliyetlerini derhal durdurma çağrısı yapan bir karar tasarısını oybirliğiyle kabul etti. İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hamid Rıza Asefi ise, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEA) yönetim kurulunda değerlendirilen tasarının, Washington'ın baskısıyla kabul edildiğini ve geçersiz olduğunu söyledi. Avrupa Birliği tarafından sunulan karar tasarısında, Tahran yönetiminden uranyum zenginleştirmeyle ilgili bütün faaliyetlerini yeniden tamamiyle askıya alması çağrısında bulunuluyor.

Kararda, İran'ın yeniden nükleer çalışmalarına başlamasıyla ilgili ciddi endişeler dile getiriliyor. Bu durumun düzeltilmesinin önemli olduğu ve bununla ilgili başka görüşmeler yapılması ihtimali bulunduğu belirtiliyor.

Kararda İran'ın BM Güvenlik Konseyi'ne sevkedilmesiyse şimdilik öngörülmüyor. Kararda UAEA Başkanı Muhammed El Baradey'den 3 Eylül'e kadar İran'ın bu konudaki güvenlik anlaşmalarına uyup uymadığına ilişkin kapsamlı bir rapor hazırlanması da isteniyor. Tahran yönetimiyse, karar tasarısının geçersiz olduğunu ve kabul etmeyeceğini açıkladı.

İran, Avrupa Birliği'nin uyarılarına rağmen, önceki gün İsfahan tesisinde uranyum zenginleştirme işlemine başladığını bildirmişti. Bu işlemle gaz haline dönüştürülen uranyum, nükleer elektrik santrallerinde kullanıldığı gibi atom bombası yapımında da kullanılabiliyor.

Geçen hafta açıklanan bir Amerikan istihbarat raporunda, İran'ın en erken 10 yıl sonra atom bombası yapabilecek duruma geleceği belirtiliyordu. Tahran hükümeti, atom bombası yapmaya çalıştığı yolundaki iddiaları şiddetle reddediyor, zenginleştirilmiş uranyumun nükleer elektrik santrallerindeki reaktörlerde kullanılacağını savunuyor. İranlıların Atom Enerjisi Dairesi'nin İsfahan tesisindeki hassas yerlere taktığı mühürleri sökmesi, hem Avrupa hem de Amerika'da hoş karşılanmadı.

İran: Taslak geçersiz

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hamid Rıza Asefi, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) Yönetim Kurulu'nda dün değerlendirilen tasarının "ABD'nin baskısıyla kabul edildiğini, bu nedenle tasarının geçersiz olduğunu'' söyledi. Asefi, yaptığı açıklamada, İran'ın nükleer programına ilişkin üç AB ülkesince UAEK Yönetim Kurulu'na sunulan önerinin, politik yönlendirmeler ve ABD baskısı altında hazırlandığını öne sürdü. Tasarının ABD ve müttefiklerinin baskısı altında kabul edildiğini savunan Asefi, "Kabul edilen tasarı, hukuki zeminde geçersizdir'' dedi.

Asefi, tasarıyı bu nedenle "kabul edilemez bulduklarını'' belirtti. Üç AB ülkesinin tasarıyı onaylatarak Paris Anlaşması'na ve iki yıldır yürütülen müzakerelerin ruhuna aykırı hareket ettiklerini söyleyen Asefi, tasarının kabul edilmesinin "UAEK'nin etkinliği ve bağımsızlığına gölge düşürdüğünü'' savundu. İran'ın barışçıl nükleer çalışmalarını UAEK denetiminde yaptığını ifade eden Asefi, kanuni haklarından vazgeçmeyerek, nükleer enerjiden yararlanacaklarını vurguladı. İran'ın yeniden başladığı nükleer çalışmalarını askıya alması talebinin de yer aldığı tasarı, UAEK Yönetim Kurulu'nun bugünkü toplantısında kabul edilmişti.

ABD Başkanı George W. Bush, Tahran'daki ABD büyükelçiliğine 1979 yılında yapılan baskına katıldığı gerekçesiyle ABD'ye giriş vizesi verilip verilmeyeceği belli olmayan İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'a New York'ta yapılacak Birleşmiş Milletler toplantısına katılması için ülkeye giriş izni verileceğini söyledi.

Uranyum nasıl zenginleştiriliyor?

İran, nükleer faaliyetlerin çıkış noktası olan uranyumu Yezd Eyaleti'nden çıkarıyor. Doğal uranyum genel olarak iki farklı izotoptan oluşuyor. Doğal uranyumun yüzde 99,3'ü, yani neredeyse tamamı U-233'den oluşuyor. Yüzde 0,7'lik doğal uranyumu ise çekirdek bölünmesine tabi tutulabilen U-235 meydana getirmekte. Nükleer enerji ve atom bombası yapımında kullanabilmek için doğal uranyum içindeki U-235 oranını artırmak gerekiyor.

Zenginleştirme işlemi iki aşamada yapılıyor: İlk adım uranyum dönüşümü, ikincisiyse uranyum zenginleştirme. Bu iki kavram, halen uluslararası toplum ile İran arasında ki tartışmanın gelişimi açısından önem taşımakta. Tartışmanın merkezinde yer alan İsfahan'daki tesisler yalnızca uranyum dönüşümü sürecinde kullanılıyor. Oysa İsfahan'da Natanz tesislerinde uranyum zenginleştiriliyor.

VİYANA

Ali Ekber Haşimi Rafsancani:
KARAR ACIMASIZ

İran Düzenin Yararını Teşhis Konseyi Başkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) yönetim kurulunun İran'ın nükleer faaliyetlerini durdurmasına ilişkin kabul ettiği tasarıyı "acımasız'' olarak nitelendirdi. UAEK'nin üç AB ülkesince hazırlanan tasarıyı kabul etmesinin "şaşırtıcı'' olduğunu ifade eden Rafsancani, bazı ülkelerin başlangıçta kendilerini desteklediklerini, ancak sonradan ABD ve AB'nin istekleri doğrultusunda hareket ettiklerini savundu. "Evrensel bir merkezde ve dünyanın gözü önünde, oylama yapılmadanİran aleyhine bir karar alınmasını hiç düşünmediklerini'' söyleyen Rafsancani, "Bu, çok acımasız bir karardır. Bu kararın arkasındaki güçler, galip geldiklerini düşünüyorlar, ama yanılıyorlar'' diye konuştu.

'İRAN DÜNYANIN SABRINI TAŞIRIYOR'

ABD Başkanı George Bush, Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi'nin, İran'ı, İsfahan tesisinde yeniden başlattığı uranyum zenginleştirme işlemini durdurmaya çağıran kararını memnunlukla karşıladığını açıkladı. Bush kararı olumlu bir ilk adım olarak niteledi, İran'ın nükleer programı konusunda dünyanın sabrının taşmakta olduğunu söyledi. Bush, Teksas'daki çiftliğinde gazetecilere yaptığı açıklamada, nükleer enerji konusunda İran'a karşı tek ağızdan konuşabilmek için Amerika'nın İngiltere, Almanya ve Fransa'yla işbirliği yaptığını söyledi. Bush çiftliğinde, Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ve üst düzey bazı yetkililer ile danışmalarda bulunuyor.

Çin, İran sorununa müdahil olmaya karşı

İran ile ilgili nükleer anlaşmazlık BM Güvenlik Konseyi'ne intikal ettirildiği takdirde veto yetkisi olan daimi üyelerden Çin Halk Cumhuriyeti'nin yaptırım öngören hiç bir kararı onaylamayacağı belirtiliyor. Pekin yönetimi bu niyetini son aylarda sık sık belli ederek ABD ile diğer batılı devletlerin İran'ı hedef alan baskı ve tehditlerine set çekmişti. Çin'in BM nezdindeki daimi temsilcisi büyükelçi Vang Guangya, yaptırım koyma yetkisinin Güvenlik Konseyi'nde olmasına güvendiğinden, anlaşmazlığa Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın çözüm bulmasını istiyor. Çin'in ajansın merkezinin bulunduğu Viyana'daki temsilcisi de, anlaşmazlığa diplomatik yollardan çözülmesinden yana olduğunu söyledi. Vu Haylong bunun dışında bir çözüm yol olmadığını belirtti. Çin dış politikasında gerçekçi bir tutum sergilemesiyle tanınıyor. Ancak son yıllarda enerji ve hammadde ihtiyacı Pekin'in dış politikasına yön vermeye başladı. Geçen sonbaharda ABD Sudan'a ekonomik yaptırım uygulanmasını önerdiğinde, Pekin buna karşı çıkmış ve Güvenlik Konseyi'nde veto hakkını kullanmaktan çekinmeyeceğini açıklayarak büyük tepki almıştı.

« Geri Dön