DUYGU GÜVENÇ / ANKARA
17 Aralık'ta AB'den 3 Ekim'de müzakerelere başlama sözü alan Ankara, şimdi bu sözün "zamanında" gerçekleşip gerçekleşmeyeceği sorusuna yanıt arıyor. Ankara Anlaşması Uyum Protokolü'nü imzaladıktan sonra, müzakere sürecinin açılmasını bekleyen Türkiye, Rum Kesimi'ne Fransa-Avusturya gibi ülkelerin verdiği desteğin ardından, 3 Ekim taahhüdünün gerçekleşmesinde ısrar ediyor. İşte Ankara'nın 3 Ekim ile ilgili kafasındaki 3 soru:

1- Kıbrıs'ı tanıma sorunu

Türkiye'nin Uyum Protokolü'nü imzalarken yaptığı deklarasyonun ardından, Fransa'nın, Rumlara destek veren tutumu, Ankara'yı kaygılandırıyor. AB Konseyi'nin, Türkiye'ye karşı deklarasyon yayınlamasında ısrar edenlerin, "Türkiye, Rum Kesimi'ni tanımadan müzakerelere başlayamaz" ifadesini deklarasyona ekletmek veya karar çıkartmaya çalışması halinde, AB-Türkiye ilişkilerinde iplerin gerilmesi bekleniyor. Türkiye, Rum Kesimi'ni tanıma şartını "her koşulda" kabul etmeyeceğini resmen açıkladı. Fransa gibi ülkelerin Kıbrıs ile ilgili yeni bir ek şart koymak istemesi halinde, bunun AB'de de büyük tartışma yaratması bekleniyor. Eylül ayında büyümesi beklenen tartışma hem Türkiye'nin Çerçeve Belgesi'nin onayını geciktirecek, hem de AB, 17 Aralık kararlarına bağlı kalınmadığı için yepyeni bir hukuki tartışma ile karşı karşıya kalacak.

2- Çerçeve Belgesi onayı

Türkiye'nin, Çerçeve Belgesi'nde, 17 Aralık kararına sıkça atıfta bulunulmasına karşın, belgenin içerisinde 3 Ekim tarihi yer almıyordu. Deklarasyon sorunu olmadan da, Ankara, Çerçeve Belgesi'nin, onay sürecinin kolay olmayacağının farkındaydı. Brüksel takvimi, AB Daimi Temsilcileri'nin 25 Ağustos'taki toplantısında Çerçeve Belgesi ele alınır ve uzlaşma sağlanırsa, belgenin onay için Konsey'e Eylül ayında gelebileceğini gösterse de bu iyi senaryoya fazla şans tanınmıyordu. Şimdi, 18-20 Eylül'de yapılacak olan Tarım ve Balıkçılık Konseyi veya Çalışma Konseyi toplantılarının tarihine karşın, AB içerisinde tartışmaların Eylül boyunca devam etmesi bekleniyor. Bu takdirde de belgenin onayı AB Konseyi'nin, 3 Ekim'de yapacağı toplantıya kalacak. Ancak Dönem Başkanı İngiltere'nin Konsey'i daha önce toplama yetkisi de bulunuyor.

3- Deklarasyon yayınlanırsa?

AB'nin referandumların ardından içine düştüğü zorlu süreç ve şimdi de Fransa'nın Rumlara destek veren tavrı, Türkiye'nin Çerçeve Belgesi'ne yönelik diplomatik girişimlerini engelliyor. Belgenin onay süreci belli olmadığı için Ankara, rahatsızlıklarını sadece Dönem Başkanlığı'na aktarabildi. Belgeye imtiyazlı ortaklık gibi ifadeleri de ekletmeye çalışacak olan Türkiye karşıtları nedeniyle, Belge'nin onay sürecinin gecikebileceği belirtildi. Bu durumda AB Türkiye'ye karşı yapacağı deklarasyonda uzlaşma sağlayamazsa, Belge'nin onayı da gerçekleşmeyecek. Dönem Başkanı İngiltere'nin "deklarasyon" girişimlerini engellemekte başarılı olması halinde ise Belgenin de çıkmasının daha kolay olacağı belirtildi. Ancak karşıt cephe, deklarasyonda ısrar ederse, Türkiye'nin müzakerelere başlaması için onaylanması gereken Çerçeve Belgesi'nin de 3 Ekim'e kadar onaylanması beklenmiyor.