|
|
Osmanlı dışişlerinin, özellikle Hariciye Nezareti'nin kuruluşundan sonraki dönemin önemli kaynaklarından biri olan ve birbirinin mütemmimi bulunan 4 ciltlik Osmanlı Dışişleri Bakanlığı Yıllığı, "Salname-i Nezaret-i Hariciyye" adıyla İşaret Yayınları arasından çıktı. Salname-i Nezaret-i Hariciyye, Hariciye Nezareti'nin kütüğü denilebilecek salnamelerdeki bilgileri başka hiçbir yerde topluca bulabilmek mümkün olmadığından ayrıca, günümüz Türkçesi ve latin harfleriyle yayınlanan ilk eser olduğundan büyük önem taşıyor. İçinde harita, nişan ve bandıraların bulunduğu, her cilde analitik birer dizin ile dördüncü cildin sonuna Hariciye nazırları ve vekilleri, sefirleri, üst düzey bürokratlarının resimlerinin konulduğu yıllıklar modern Türk hariciyesinin de tarihi sayılıyor. Harici salnâmelerinin yeni harflerle yapılan yeni yayınında, 1902'den Osmanlı Devleti'nin tarih sahnesinden çekilişine kadar geçen yılların eksiklikleri, Devlet salnâmelerindeki Hariciye Nezareti bölümlerinin eklenmesiyle giderilmeye çalışılıyor. Eserde Cumhuriyet'in ilk yıllarında üç kez Arap harfleriyle yayınlanan Türkiye Cumhuriyeti Salnâmesi'ndeki Hariciye Vekâleti kısımlarının ilâveleri de yer alıyor. Bu önemli çalışma Ahmet Nezih Galitekin ve İşaret Yayınları'nın imzasını taşıyor.
Senelik hadiseleri topluca göstermek üzere tertip edilmiş Salnâmeler, Avrupa'da ilk kez 1793 yılında L'annuaire de la Republiqaine adıyla Paris'de yayınlandı. Bizde ise ilk basılan sâlnâme, devlet tarafından 1263 (1847) senesinde yayınlanan Sâlnâme-i Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye'dir. Devlet salnâmelerinin faydası görüldüğünden nezâretler ve vilâyetler tarafından da salnâmeler çıkarılmaya başlar ve özel sâlnâlme nevsâller de yayınlar. Sâlnâmeler bugün ihtiva ettikleri zengin bilgiler itibariyle, tarihçi ve meraklıların başvurdukları en önemli kaynaklar arasındadır. Hariciye Salnâmesi 1885, 1889, 1900 ve 1902 yıllarında olmak üzere dört kez yayınlanmıştır.
|
|