İşsizlik Sigortası, Türkiye'nin tabii afetler ve iktisadi krizlerle boğuştuğu zaman diliminde doğan zorunlu bir sigorta kolu olup, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'nun 47/c. maddesinde, "Bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, kasıt ve kusuru olmaksızın işini kaybeden sigortalılara işsiz kalmaları nedeniyle uğradıkları gelir kaybını belli bir süre ve ölçüde karşılayan, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren zorunlu sigorta" olarak tanımlanmıştır. Tanımda açıkça yer aldığı üzere, sigortalı olmayanlar, işsizlik sigortasından yararlanamayacaktır. (Bkz: 4447 s.K.m.46):

a) Sigortalı sayılanlar (506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 2. maddesi kapsamına girenler),

b) Belirli banka, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret ve sanayi odaları ile borsaların ilgili kanuna göre kurdukları zorunlu sigorta sandıklarına tabi olan sigortalılar (506 s.K.m.20),

c) Mütekabiliyet esasına dayalı olarak yapılan anlaşmalara göre çalışan yabancı işçiler.

Sigortalı işçilerin bu sigorta koluna da tabi oldukları, ayrıca bildirinin gerekmediği yasada düzenlenmiştir (m.48). 4447 sayılı Kanun'un "işsizlik ödeneğine hak kazanmanın şartları" başlıklı 51. maddesinde "Bu Kanun uyarınca sigortalı sayılanlardan hizmet akitleri aşağıda belirtilen hallerden birisine dayalı olarak sona erenler, Kuruma süresi içinde şahsen başvurarak yeni bir iş almaya hazır olduklarını kaydettirmeleri, hizmet akitlerinin sona ermesinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş ve işten ayrılmadan önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmaları kaydıyla işsizlik ödeneği almaya hak kazanırlar. (...) Ancak, işsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için hizmet akdinin başvuru sırasında grev, lokavt veya kanundan doğan ödevler nedeniyle askıya alınmış olması ve sigortalının herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan gelir veya aylık almaması gerekmektedir." denilerek ödeneğe hak kazanma şartları sayılmaktadır:

1- Bildirim önelleri uyarınca yahut işyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, kapanması veya kapatılması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle, hizmet akitleri işverence haksız olarak feshedilen sigortalılar (İşK.m. 13; 854 s.K.m.14/IV, 16; 5953 s.K.m.6),

2- Süresi belirli olsun veya olmasın sürenin bitiminden önce veya bildirim önellerini beklemeksizin hizmet akdini haklı olarak fesheden sigortalılar (İşK.m.16/I,II,III; 854 s.K.m.14/II-III; 5953 s.K.m.7, 11/1),

3- İşK.m. 17/I-III, 854 s.K.m.14/III ve 5953 s.K.m.12/ı hükümleri kapsamında hizmet akitleri işverence feshedilen sigortalılar,

4- Belirli süreli hizmet akdinin süresinin bitimi nedeniyle işsiz kalan sigortalılar (854 s.K.m.7/II kapsamındaki gemi adamları dahil),

5- Özelleştirme nedeniyle işsiz kalan sigortalılar (4046 s.K.m.21),

6- Belirtilen İş, Deniz İş ve Basın İş Kanunları kapsamına girmeyen sigortalılarda hizmet akitleri, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ile 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında yapılmış olan toplu iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmesi bulunmayan hallerde Borçlar Kanunu hükümleri doğrultusunda, yukarıda anılan hükümlere paralel olarak sona ermiş olan sigortalılar.

İşveren, hizmet akdi yukarıda belirtilen hallerden birisine dayalı olarak sona ermiş olan sigortalılar hakkında, örneği İŞKUR tarafından hazırlanan üç nüsha işten ayrılma bildirgesi düzenleyip, 15 gün içinde bir nüshasını Kuruma göndermek, bir nüshasını sigortalı işsize vermek ve bir nüshasını da işyerinde saklamakla yükümlüdür (m.48/4). Süresi içinde yapılmayan her bildirim için, sanayi kesiminde çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin iki katı tutarında (222.000.750 x 2) idari para cezası uygulanacaktır.

Sigortalı işsizin işsizlik ödeneği ile hastalık ve analık sigortası primlerinin ödenmesi ve yeni iş bulma imkanı ile meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi hizmetlerinden yararlanabilmesi için işten ayrılma bildirgesi ile birlikte hizmet akdinin feshedildiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde ilgili İŞKUR birimine doğrudan başvurması gerekmektedir. Mücbir sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre işsizlik ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülür.

4447 sayılı Kanun'un 50. maddesine göre, günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama net kazancının % 50'sidir. Bu suretle hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 16 yaşından büyükler için uygulanan aylık (30 günlük) asgari ücretin netini geçemez. Sadece damga vergisi kesilen işsizlik ödeneği miktarları, en az 81.291.078.-TL, en fazla 162.582.156.-TL'dir, bugünkü şartlarda.

İşsizlik sigortasından yararlanabilmek için sigortalının son dört aylık dönemde, aralıksız 120 prim ödeme gününün bulunması gerekmektedir. Türkiye şartlarında en zor yerine getirilebilecek şartlardan birisi budur, kanımca. Bu şart, önemli bir sınırlama getirdiğinden yararlanan sayısını düşürecek ve yargıda büyük bir dava yükü oluşabilecektir.

TAHSİN SINAV

Künye

Temsilcilikler

ReklamTarifesi

AboneFormu

MesajFormu